Podróż kleszczowy
AdobeStock
Poród naturalny

Poród kleszczowy: wskazania, powikłania, skutki dla matki i dziecka

Choć poród kleszczowy niesie za sobą pewne ryzyko dla matki i dziecka, czasem bywa konieczny. Powinien odbywać się tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy niezbędna jest pomoc w uwolnieniu dziecka z kanału rodnego.

Poród kleszczowy nie jest planowany, to interwencja awaryjna, stosowana wtedy, gdy rodząca nie jest w stanie z różnych względów samodzielnie wypchnąć z kanału rodnego główki dziecka, a płód jest zagrożony niedotlenieniem. W takiej sytuacji używa się kleszczy albo próżniociągu (vacuum). Zdaniem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego stosowanie kleszczy położniczych powinno być ograniczone do wyjątkowych sytuacji. 

Choć nazwa zabiegu może budzić przerażenie u przyszłej mamy, nie należy się go bać. Poród kleszczowy ma za zadanie zmniejszyć ryzyko powikłań okołoporodowych.

Spis treści:

Co to jest poród kleszczowy?

Poród kleszczowy to poród zabiegowy z użyciem kleszczy. Bywa konieczny, gdy parcie rodzącej jest nieefektywne lub posiadane przez nią schorzenie (np. wada serca, choroby okulistyczne, rzucawka), uniemożliwia samodzielne urodzenie dziecka.

Do porodu kleszczowego używa się narzędzia wymyślonego w XVII wieku. Kleszcze położnicze to przyrząd z ramionami, które przypominają kształtem łyżki. Elementy te zwykle nie są pełne, a jedynie ukształtowane tak, aby objąć głowę dziecka. Kleszcze zapina się na główce, aby nie ześlizgnęły się i nie zacisnęły. Lekarz pociąga kleszcze za uchwyt i próbuje wydobyć objęte nimi dziecko. 

Kleszcze położnicze są jednym z najstarszych narzędzi ginekologicznych. Na przestrzeni wieków powstało wiele modeli kleszczy. W Polsce do porodów kleszczowych dawniej używało się kleszczy Madurowicza, nazwanych od nazwiska lekarza, który je rozpropagował w naszym kraju. Wyglądały inaczej niż używane obecnie (współczesne kleszcze prezentujemy na  zdjęciu poniżej). Kleszcze, a dokładniej ich rozmiar, dobiera się do wielkości główki dziecka i kształtu kanału rodnego kobiety.

poród kleszczowy kleszcze
Adobe Stock

fot. Adobe Stock

Wskazania i przeciwwskazania do porodu kleszczowego

Poród kleszczowy przeprowadza się wówczas, gdy w przebiegu porodu naturalnego pojawiają się komplikacje:

  • nieefektywne parcie rodzącej na skutek przemęczenia,
  • przedłużająca się II faza porodu,
  • nieprawidłowy zapis KTG,
  • wypadnięcie pępowiny,
  • odejście zielonych wód płodowych,
  • występuje ryzyko zamartwicy dziecka,
  • istnieje bezpośrednie zagrożenie dla życia rodzącej,
  • przedwczesne odklejenie się łożyska.

Porodu kleszczowego nie można przeprowadzić, gdy istnieją następujące przeciwwskazania:

  • niska masa ciała dziecka,
  • brak możliwości urodzenia dziecka siłami natury,
  • poprzeczne ułożenie płodu,
  • dziecko jest za duże w stosunku do wielkości miednicy matki.


W takich przypadkach stosuje się cesarskie cięcie. Przeprowadzenie porodu siłami natury i z zastosowaniem kleszczy jest w takich sytuacjach uważane za błąd lekarski.

Zastosowanie kleszczy podczas pierwszego porodu nie oznacza, że będą konieczne również podczas kolejnego porodu. Poród kleszczowy nie wyklucza następnego porodu naturalnego, ani nie jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia w kolejnej ciąży.

Poród kleszczowy – przebieg

Przed rozpoczęciem porodu kleszczowego należy wykonać u rodzącej nacięcie krocza (robi się to w trakcie skurczu, aby zniwelować dodatkowy ból). Następnie ramiona kleszczy pojedynczo wprowadza się do kanału rodnego. Kolejnym krokiem jest umieszczenie ich na główce dziecka i zamknięcie zamkiem. Kiedy kleszcze trzymają się stabilnie, lekarz delikatnie i powoli wyciąga dziecko z kanału rodnego. Gdy główka znajdzie się już na zewnątrz, zdejmuje się z niej kleszcze i dalej poród odbywa się w normalny sposób.

Poród kleszczowy nie zawsze jest możliwy. Aby lekarz mógł go przeprowadzić, muszą być spełnione ściśle określone warunki, takie jak:

  • pełne rozwarcie szyjki macicy
  • ułożenie główkowe dziecka w brzuchu mamy
  • dostęp do główki dziecka
  • główka dziecka nie może być za mała w stosunku do łyżek kleszczy
  • wcześniej musi nastąpić odejście wód płodowych.

Poród kleszczowy: skutki dla dziecka

Użycie kleszczy podczas porodu do wyciągnięcia główki dziecka niesie za sobą pewne ryzyko. Z tego względu poród kleszczowy stosowany jest coraz rzadziej. Jeśli jest konieczny, musi być przeprowadzany przez doświadczonego położnika.

Możliwe skutki porodu kleszczowego u dziecka:

  • zniekształcenie głowy (niewielkie, odwracalne)
  • zasinienie skóry (najczęściej skutkuje brakiem 10 punktów w skali Apgar)
  • niedotlenienie okołoporodowe
  • uszkodzenie nerwu twarzowego (powstanie zaburzeń w mimice twarzy)
  • mikrowylewy do mózgu
  • wgniecenie kości czaszki (rzadko).


Główka dziecka po porodzie kleszczowym może też nosić ślady użycia kleszczy, takie jak otarcia naskórka, siniaki i krwiaki.

Poród kleszczowy: powikłania u matki

Użycie kleszczy może spowodować u matki:

  • dłuższe gojenie się rany na kroczu
  • ból krocza po użyciu kleszczy
  • dłuższy i trudniejszy połóg
  • problem z nietrzymaniem moczu (na skutek uszkodzenia zwieraczy)
  • pęknięcie krocza
  • uszkodzenie zwieraczy odbytu
  • ryzyko infekcji dróg rodnych (duża rana na kroczu).
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne stoi na stanowisku, że ograniczenie użycia kleszczy jest jednym z ważniejszych elementów zapobiegania urazom okołoporodowym.

Dochodzenie do siebie po porodzie kleszczowym

Dochodzenie do siebie po porodzie kleszczowym trwa z reguły dłużej niż po porodzie naturalnym. Kobieta może dłużej odczuwać ból okolic intymnych, rany mogą goić się dłużej, ryzyko pojawienia się stanu zapalnego też jest większe. Do tego może dochodzić niepokój o zdrowie i wygląd dziecka. Warto pamiętać, by o każdym niepokojącym objawie poinformować lekarza.

Zobacz też:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Rabat do 40% na sprzęt, odzież... więcej»
Kod rabatowy:SPORT
Zobacz
+
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Online
Stacjonarnie

Rabat do 40% na sprzęt, odzież i akcesoria sportowe dostępny w sklepie stacjonarnym i na Sportano.pl. Szczegóły w sklepie i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SPORT
Zobacz
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
-20% dodatkowego rabatu na kol... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
+
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Online
Stacjonarnie

-20% dodatkowego rabatu na kolekcję SS2024. Oferta dostępna w sklepie stacjonarnym i na www.l37.eu. Rabat dotyczy również przecenionych pozycji. Szczegóły dostępne u Partnera.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na cały asortyment z... więcej»
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online

Rabat 20% na cały asortyment z wyłączeniem kolekcji Sablewska x Gabriella. Oferta dostępna na gabriella.pl. Nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie. 

Najniższa cena produktu ze zdjęcia 30 dni przed obniżką - 16,90 zł. 

Cena po zastosowaniu rabatu - 13,52 zł.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
Do -30% na wybrane nowości
Do -30% na wybrane nowości
Rabat do -30% na wybrane nowoś... więcej»
Zobacz
+
Do -30% na wybrane nowości
Online
Stacjonarnie

Rabat do -30% na wybrane nowości z kolekcji Wiosna/Lato 2024 i wiele więcej! Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na gomez.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.  

Produkt widoczny na zdjęciu nie jest objęty rabatami.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
-40% przy zakupach za min. 50 zł
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i o... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
+
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Online

Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i otrzymaj 40% zniżki na produkty nieprzecenione, oznaczone tym kodem na eveline.pl/skorzystaj-z-promocji przy zakupach za min. 50 zł. Oferta ważna tylko na eveline.pl w dniach 18-24.04.2024. Kody rabatowe nie łączą się. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
-20% na produkty marki
-20% na produkty marki
Rabat 20% na produkty marki Ri... więcej»
Kod rabatowy:Szalenstwo24
Zobacz
+
-20% na produkty marki
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na produkty marki Rituals przy zakupach za min. 100 zł. Kod promocyjny obowiązuje w sklepach Rituals, aplikacji oraz na naszej stronie internetowej rituals.com. Z rabatu wyłączone są inne promocje, edycje limitowane oraz kalendarze adwentowe. Szczegóły u Partnera.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:Szalenstwo24
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA