Poronienie ciąży - najczęstsze przyczyny i pierwsze objawy
Poronienie to zakończenie ciąży przed 22. tygodniem, czyli zanim płód osiągnie zdolność do życia poza organizmem matki. Poznaj najczęstsze przyczyny i objawy poronienia.
W pierwszych 2 miesiącach ciąży, czyli do 8. tygodnia ciąży (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki), około 15% ciąż ulega poronieniu, po tym okresie ryzyko spada do 8-10%.
W zależności od momentu i sposobu, w jaki to nastąpi, wyróżniamy różne postacie poronienia. Większość poronień to poronienia bardzo wczesnych ciąż, do których dochodzi, zanim kobieta zorientuje się, że jest w ciąży, czyli w terminie miesiączki. Dowodem na zaistnienie ciąży są wtedy jedynie badania krwi lub moczu, w których stwierdza się obecność gonadotropiny kosmówkowej (w skrócie beta hCG). Mówimy wtedy o ciąży biochemicznej.
Rodzaje poronień
Około 5. tygodnia ciąży udaje się w badaniu ultrasonograficznym (USG) stwierdzić pęcherzyk ciążowy i często wewnątrz niego zarys zarodka. Pomiędzy 6. a 7. tygodniem ciąży zwykle widoczna jest już czynność serca płodu. Jeżeli w tym okresie obecny jest jedynie pęcherzyk ciążowy bez zarodka, może to świadczyć o młodszej ciąży lub bardzo wczesnym obumarciu zarodka. Kontrolne badanie USG powinno być wykonane po ok. 7 dniach i jeśli obraz nie ulegnie zmianie, rozpoznajemy wówczas tzw. puste jajo płodowe (blighted ovum).Do obumarcia płodu może dojść również w późniejszym okresie, ale ryzyko to maleje wraz ze wzrostem ciąży. W przypadku stwierdzenia płodu mniejszego, niż wynika to z długości okresu od zatrzymania miesiączki, bez widocznej czynności serca, rozpoznajemy tzw. poronienie zatrzymane (missed abortion). W tych sytuacjach u kobiety zwykle nie występują żadne niepokojące objawy. Do krwawienia z dróg rodnych dochodzi w momencie oddzielania się kosmówki (wczesnej formy łożyska) i wydalania obumarłej ciąży, co może nastąpić samoistnie nawet dopiero po 6-8 tygodniach. Całkowite oddzielenie kosmówki może również wystąpić w ciąży z żywym płodem i prowadzić do poronienia samoistnego.
Częściowe oddzielenie kosmówki także często objawia się krwawieniem z dróg rodnych - mówimy wtedy o poronieniu zagrażającym. [content:0_25752,8_1064,0_25445,,0_22910:CMNews]
Późne poronienia, do których dochodzi po 16. tygodniu ciąży, są zwykle wynikiem przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego i/lub przedwczesnego skrócenia oraz rozwarcia szyjki macicy (tzw. niewydolność szyjki).
Zobacz też: Aberracje chromosomowe a poronienie
Jakie mogą być objawy poronienia? Kiedy można zajść w ciążę po poronieniu? Zobacz, co radzi Grzegorz Południewski, ginekolog.
Przyczyny poronień
Przyczyną ponad połowy poronień są nieprawidłowości w powstałym zarodku. Zaburzenia dotyczą zwykle chromosomów i prowadzą do zahamowania rozwoju płodu oraz jego obumarcia we wczesnym okresie ciąży. Do wad tych dochodzi zazwyczaj podczas łączenia się materiału genetycznego komórki jajowej i plemnika. Bardzo rzadko odpowiadają za to nieprawidłowości w chromosomach rodziców.Do poronień dochodzi również, jeżeli organizm matki nie stwarza odpowiednich warunków dla rozwoju płodu. Przyczyną mogą być:
- wady i nieprawidłowości w budowie macicy
- zaburzenia hormonalne
- zaburzenia immunologiczne
- zaburzenia metaboliczne
Płód, posiadający wymieszany materiał genetyczny obojga rodziców, stanowi dla matki rodzaj przeszczepu. Aby nie dochodziło do jego odrzucenia, muszą działać odpowiednie mechanizmy immunologiczne, kontrolowane właśnie przez progesteron. W kolejnych okresach ciąży progesteron przyczynia się do relaksacji powiększającej i rozciągającej się macicy, hamując jej skurcze i przedwczesne skracanie się szyjki macicy. W przypadkach niedostatecznego wydzielania progesteronu może dochodzić do poronień, ale również zwiększa się ryzyko porodu przedwczesnego. [content:0_21820,0_18200,0_17343,0_5623:CMNews]
Niepowodzenia we wczesnym okresie ciąży występują także częściej u kobiet ze schorzeniami przewlekłymi, związanymi z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak:
- cukrzyca,
- choroby nerek
- czy choroby tarczycy.
Dowiedz się więcej: Poród przed terminem
Rola progesteronu
W postępowaniu lekarskim bardzo istotną rolę pełni ocena ryzyka wystąpienia powikłań. W przypadku pierwszej ciąży rzadko mamy możliwość przeciwdziałania przedwczesnemu jej zakończeniu. Do nieprawidłowości dochodzi bowiem zwykle zanim pojawią się pierwsze objawy. Krwawienie we wczesnej ciąży może świadczyć zarówno o rozpoczynającym się poronieniu ciąży obumarłej, jak również wskazywać na zaburzenia w kształtowaniu się łożyska. W przypadku ciąży żywej, krwawienie może u co dziesiątej ciężarnej zakończyć się poronieniem, ale u pozostałych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań w późniejszym okresie. U kobiet z krwawieniami w pierwszych tygodniach ciąży częściej dochodzi do porodu przedwczesnego, gorszego wzrastania płodu czy nadciśnienia ciążowego z białkomoczem. Przyjmowanie progesteronu może zmniejszać ryzyko poronienia oraz porodu przedwczesnego.
Szczególną opieką należy otoczyć kobiety z przedwczesnym zakończeniem ciąży w wywiadzie. Niepowodzenie ciąży istotnie bowiem zwiększa ryzyko wystąpienia kolejnego. Odpowiednia diagnostyka i działania profilaktyczne mają tutaj ogromne znaczenie. U kobiet z niedostatecznym wydzielaniem progesteronu jego podawanie, już po zapłodnieniu, zwiększa szansę na urodzenie zdrowego dziecka. Stosowanie progesteronu w ciąży zmniejsza także ryzyko ponownego porodu przedwczesnego. Również podawanie heparyn drobnocząsteczkowych i aspiryny u ciężarnych z zaburzeniami w układzie krzepnięcia poprawia rokowanie dla ciąży. Ogromne znaczenie ma także planowanie ciąży, zwłaszcza u kobiet z chorobami przewlekłymi. Pozwala na optymalne wyrównanie metaboliczne, a także dobór bezpiecznych leków.
Sprawdź: Progesteron – czy twój wynik mieści się w normie?
Konsultacja: prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, dr n. med. Dorota Bomba-Opoń z I Katedry i Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
