Czy wiesz, że skóra noworodka jest aż 10 razy cieńsza od twojej? Potrzeba trzech lat, by zgrubiała i dzięki temu stała się mniej delikatna oraz podatna na podrażnienia. Zanim to jednak nastąpi, zdąży przysporzyć ci wielu problemów. Jednym z najczęstszych problemów, z którymi borykają się rodzice – zwłaszcza latem – są potówki u dziecka. Co stosować, by pozbyć się potówek, a przede wszystkim – o czym pamiętać, by się nie pojawiły? Podpowiadamy!
Gruczoły potowe u maleńkich dzieci są jeszcze słabo rozwinięte i dlatego blokują się znacznie częściej niż u dorosłych. Jakby tego było mało, ośrodek termoregulacji w mózgu noworodka także nie działa tak sprawnie jak u jego rodziców. W efekcie ciało malucha oziębia się – ale i przegrzewa – naprawdę błyskawicznie. Jeśli więc żar leje się z nieba, a maleństwo ma na sobie body, pajacyk, a do tego jest opatulone („żeby nie zmarzło, żeby go nie przewiało”) ciepłym kocykiem, nie powinno dziwić, gdy na jego ciele pojawiają się potówki. Bywa, że ich przyczyną jest nadużywanie oliwki czy nazbyt tłuste kremy.
Jednak najczęstszy powód to po prostu za ciepłe ubieranie dziecka, co prowadzi do jego przegrzania. Jak sprawdzić, czy w trosce o to, by maluch nie zmarzł, nie przesadziliśmy i czy nie jest mu za gorąco? Niezawodnym sposobem jest dotknięcie jego karku, a nie rączek czy nóżek. Powinien być ciepły, ale nie spocony.
By uniknąć potówek, najlepiej pamiętać o zasadzie, że dziecko, które leży w wózku, powinno mieć na sobie o jedną warstwę odzieży więcej niż dorosły. W praktyce oznacza to tyle warstw ubrań, ile ma mama lub tata, a do tego – okrycie. Latem z powodzeniem wystarczy cienki, np. ażurowy, kocyk lub flanelowa pieluszka. Przy dużym upale można zrezygnować i z tego (chyba że maleństwo śpi – wtedy ta dodatkowa warstwa się przyda). Nawet gdy jest bardzo ciepło, można włożyć noworodkowi i małemu niemowlęciu cieniutkie skarpetki. A czapeczka? Jeśli jest upalnie i bezwietrznie, a dziecko leży w zacienionym miejscu, można ją sobie podarować.
Ubranka malca powinny być przewiewne – najlepsze są te z bawełny lub bambusa. Od pewnego czasu hitem rynkowym są rożki, kocyki, pieluszki i pościel, wykonane z alg morskich. Mają one właściwości pielęgnacyjne, antyalergiczne i termoregulacyjne, dzięki czemu jeszcze lepiej ochronią dziecko przed potówkami. A to dlatego, że tkanina z alg morskich w kontakcie ze skórą uwalnia minerały zawarte w algach, które zapobiegają odparzeniom i stanom zapalnym skóry oraz koją je i leczą, a także świetnie chłoną wilgoć. Pochłaniają też promienie UV.
Potówki u noworodków, niemowląt i małych dzieci nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia. Są jednak mocno niekomfortowe, bo pieką i swędzą. Czerwone, drobne grudki wypełnione przezroczystym płynem lub białe grudki z mętną wydzieliną wewnątrz umiejscowione są tam, gdzie zbyt ciepło ubrany malec poci się najszybciej, czyli na twarzy, plecach, z tyłu głowy, w pachwinach, na udach, brzuchu i pupie. Jak się ich pozbyć?
Niezależnie od tego, z jakimi potówkami masz do czynienia, zacznij przede wszystkim od lżejszego ubierania malca. Dbaj również o częste oraz dokładne oczyszczanie i osuszanie jego skóry – przemywaj potówki kilka razy dziennie wodą z emolientami. Na pewien czas zrezygnuj za to ze stosowania tłustych oliwek, bo mogą one zatykać ujścia gruczołów potowych.
Gdy maluch ma potówki pod szyją lub na twarzy, najlepiej stosować naturalne, delikatne środki. Regularnie przemywaj buzię i szyjkę dziecka wodą lub ziołowym naparem na bazie przegotowanej wody i rumianku. Nie smaruj twarzy dziecka kremami!
Możesz przez kilka dni kąpać dziecko w wodzie z dodatkiem kilku kryształków nadmanganianu potasu. Pamiętaj, że woda w wannie powinna być lekko różowa, a nie fioletowa. Nigdy nie osuszaj potówek preparatami z alkoholem! I nie smaruj ich kremem, ponieważ gruczoły potowe zatkają się jeszcze bardziej i problem się pogłębi. Może nawet dojść do stanu zapalnego. Pomocna w zwalczaniu potówek jest również kąpiel z dodatkiem krochmalu.
Jeśli zawiodą domowe sposoby, sięgnij po leki z apteki. Na potówki polecane są specjalne zasypki. Takie produkty osuszają skórę, działają łagodząco i kojąco, a nawet niwelują świąd i pieczenie. Jeśli jednak grudek jest dużo albo jeśli utrzymują się mimo „planu naprawczego”, nie czekaj, tylko idź z maluchem do pediatry.
Konsultacja: dr n. med. Alicja Karney, pediatra, kieruje Oddziałem Pediatrycznym Hospitalizacji Jednego Dnia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie
Zobacz też:
Film powstał we współpracy z Centrum Medycznym
Białe, różowe, czerwone. Plamki, krostki, grudki. Każda najmniejsza zmiana na skórze niepokoi rodziców. Tymczasem większość z nich jest zupełnie niegroźna i nawet nie wymaga specjalnej pielęgnacji. Ale... zawsze jest jakieś "ale". Wielu z nich można się pozbyć np. zmieniając mydełko czy proszek do prania, ale jeśli któraś wygląda "podejrzanie", należy skontaktować się z lekarzem pediatrą lub dermatologiem. Krostki, ropne krostki i zaskórniki Najczęstsza diagnoza: trądzik niemowlęcy Rozregulowana gospodarka hormonalna może sprawić, że na skórze dziecka (głównie twarzy i klatce piersiowej) pojawią się krostki podobne do tych, które u młodzieży występują w okresie dojrzewania. By się ich pozbyć, do mycia używaj natłuszczających produktów i uważaj z oliwką – najlepiej na jakiś czas zaprzestań jej stosowania. Jeśli zmiany będą się nasilać, należy iść z dzieckiem do lekarza. Zaczerwienienie skóry niedługo po porodzie Najczęstsza diagnoza: rumień toksyczny noworodków Etiologia występowania tych zmian nie jest znana, a same zmiany z reguły ustępują w ciągu dwóch tygodni od narodzin. "Leczenie" polega na tym, by nie przegrzewać skóry noworodka i codziennie fundować mu kąpiel w wodzie o temperaturze ok. 37st.C. Grudki na buzi (białe lub żółte) Najczęstsza diagnoza: przerost gruczołów łojowych Gdy gruczoły są przerośnięte (na skutek zbyt wysokiego poziomu hormonów, które dziecko "dostało" od mamy będąc w jej brzuchu), na twarzy malca mogą pojawić się takie zmiany. Nie trzeba ich leczyć ani specjalnie pielęgnować – z reguły same znikają w ok. 6. m. ż. malca. Czerwone plamki i kropki Najczęstsza diagnoza: potówki Gdy gruczoły się zaczopują, nie może wypłynąć w nich pot, a stąd prosta droga do potówek na pupie, plecach, w pachwinach, nawet z tyłu głowy. Potówki u niemowlaka są praktycznie...
