Potrawy wigilijne: lista 12 tradycyjnych dań wigilijnych i ich symbolika
Potrawy wigilijne zgodnie z tradycją są daniami postnymi. Na polskich stołach królują ryby oraz specjały z kapustą, grzybami, makiem. Podajemy listę 12 najpopularniejszych potraw wigilijnych wraz z ich symboliką.
Lista potraw wigilijnych w każdym domu może się nieco różnić, ale zawsze zgodnie z tradycją jest to 12 dań. Przedstawiamy, które potrawy najczęściej goszczą na wigilijnym stole w Polsce i co symbolizują. Bo trzeba wiedzieć, że tych 12 świątecznych specjałów nieprzypadkowo od lat króluje na stołach w wigilię Bożego Narodzenia.
W większości polskich domów pierwszym daniem wigilijnym jest barszcz czerwony z uszkami. Tradycyjny barszcz nie jest oczywiście robiony z koncentratu czy z torebki, a z prawdziwych buraków czerwonych, które, zgodnie z ludowymi przekonaniami, symbolizują urodę i długie życie.
Redakcja poleca: Dorota Czaja o pierwszych świętach z synkiem
Ryba jest symbolem Jezusa Chrystusa i odradzania się do życia, dlatego na wigilijnym stole nie może zabraknąć potraw z rybą właśnie. Polacy w tym dniu wybierają najczęściej karpia, ale można sięgać również po inne odmiany ryb. Jedząc je, zapewniamy sobie zdrowie i dostatek.
Śledź w tradycji ludowej symbolizuje czas postu i wyrzeczeń. Ponieważ wieczerza wigilijna jest postna, wiele osób przygotowuje na nią śledzie w różnej postaci. Najpopularniejsze są śledzie w oleju i w śmietanie. Niektórzy przełamują ich smak, dodając jabłka, gruszki lub żurawinę.
O tym, że wśród potraw wigilijnych nie może zabraknąć ryb, wspomnieliśmy już wyżej. Dlaczego jednak na polskich stołach króluje karp, a nie np. szczupak czy inna ryba? Otóż prawdopodobnie zwyczaj ten pochodzi z czasów PRL-u. Karp jest rybą łatwą w hodowli i stosunkowo tanią, dlatego władze ludowe uznały, że najlepiej będzie właśnie nim zarybiać stawy hodowlane. A ponieważ przez to stał się najbardziej dostępny, ludzie przyzwyczaili się, że 24 grudnia jest dniem karpia.
Kapusta symbolizuje trwałość sił witalnych. W połączeniu z grochem i grzybami ma zapewnić szczęście, dostatek, zdrowie i ochronę przed chorobami. Nie dziwne zatem, że gospodynie tak bardzo dbają o to, by na wigilijnym stole nie zabrakło dań z kapustą.
Zobacz także: 7 wigilijnych dań, których lepiej nie dawać małemu dziecku
Na liście potraw wigilijnych z rybą ryba po grecku zajmuje ważną i bardzo popularną pozycję. Może być podawana zarówno na ciepło, jak i na zimno. W skład ryby po grecku wchodzą kawałki usmażonych filetów rybnych zanurzone w sosie warzywnym. Nazwa tego dania niewiele ma wspólnego z Grecją, ale Polacy wprost za nim przepadają!
Kutia to tradycyjna, słodka potrawa kuchni kresowej. Jej głównymi składnikami są mak, miód, bakalie i pszenica. Miód spożywany na wieczerzy wigilijnej miał przynosić dostatek i długie życie, orzechy – płodność i powodzenie, a pszenica dobre plony w kolejnym roku i dobrobyt materialny. Mak z kolei kumulował te wszystkie znaczenia. Przez lata uważano go za najważniejszy składnik kolacji wigilijnej – jego brak miał przynosić nieszczęście i niepowodzenie w domu.
Zobacz także: Czy w ciąży można jeść makowiec i inne potrawy zawierające mak?
Ponieważ mak miał tak ważne znaczenie, oprócz kutii musiał być wykorzystywany również do innych dań, np. popularnych klusków z makiem. Aby zapewnić domostwu szczęście i urodzajne plony, trzeba było zjeść podczas wigilii chociaż jedną kluskę z makiem.
To jedno z wigilijnych dań, które gości na polskich stołach i bez którego Polacy nie wyobrażają sobie świąt. Ta wigilijna potrawa symbolizuje to samo, co kapusta wigilijna czy łazanki z kapustą i grzybami, czyli siły witalne i dostatek. Poza tym jest po prostu przepyszna (dlatego często znika ze stołu jako pierwsza). W niektórych domach pierogi z kapustą i grzybami podawane są z barszczem czerwonym, zamiast uszek.
Kompot z suszonych owoców ma dość specyficzny, jakby wędzony smak, ale idealnie nadaje się na kolację wigilijną, ponieważ doskonale wpływa na trawienie (a dania z kapustą, grzybami i smażone ryby bywają źródłem problemów trawiennych). Susz składa się zwykle z suszonych jabłek zapewniających zdrowie i miłość, śliwek odpędzających ciemne moce i gruszek, które mają przynieść długie życie.
Makiełki (lub: makówki), czyli potrawa wigilijna przyrządzana głównie na Śląsku, to kolejne danie z makiem w roli głównej. Obecność makówek śląskich na stole ma zapewnić domownikom dobrobyt, pomyślność, szczęście i powodzenie na kolejny rok.
Ostatnim bardzo popularnym tradycyjnym daniem wigilijnym jest zupa grzybowa. W niektórych domach to właśnie ona serwowana jest jako pierwsza potrawa, zamiast barszczu czerwonego z uszkami, w innych jest drugą obowiązkową zupą w wigilijnym menu. Jej głównym składnikiem są oczywiście grzyby, które mają zapewnić zdrowie, brak chorób i dobrobyt.
Zobacz także:
Potrawy wigilijne – lista 12 tradycyjnych dań
- Barszcz czerwony z uszkami
- Ryba w galarecie
- Śledzie w oleju lub śmietanie
- Karp smażony
- Kapusta wigilijna (bigos wigilijny)
- Ryba po grecku
- Kutia
- Kluski z makiem
- Pierogi wigilijne z kapustą i grzybami
- Kompot z suszu
- Makiełki/makówki śląskie
- Zupa grzybowa
1. Barszcz czerwony z uszkami
W większości polskich domów pierwszym daniem wigilijnym jest barszcz czerwony z uszkami. Tradycyjny barszcz nie jest oczywiście robiony z koncentratu czy z torebki, a z prawdziwych buraków czerwonych, które, zgodnie z ludowymi przekonaniami, symbolizują urodę i długie życie.
Gwiazda zdradza, co najbardziej lubi jeść w Wigilię i co kupi dla synka Leosia.
2. Ryba w galarecie
Ryba jest symbolem Jezusa Chrystusa i odradzania się do życia, dlatego na wigilijnym stole nie może zabraknąć potraw z rybą właśnie. Polacy w tym dniu wybierają najczęściej karpia, ale można sięgać również po inne odmiany ryb. Jedząc je, zapewniamy sobie zdrowie i dostatek.
3. Śledzie w oleju lub śmietanie
Śledź w tradycji ludowej symbolizuje czas postu i wyrzeczeń. Ponieważ wieczerza wigilijna jest postna, wiele osób przygotowuje na nią śledzie w różnej postaci. Najpopularniejsze są śledzie w oleju i w śmietanie. Niektórzy przełamują ich smak, dodając jabłka, gruszki lub żurawinę.
4. Karp smażony
O tym, że wśród potraw wigilijnych nie może zabraknąć ryb, wspomnieliśmy już wyżej. Dlaczego jednak na polskich stołach króluje karp, a nie np. szczupak czy inna ryba? Otóż prawdopodobnie zwyczaj ten pochodzi z czasów PRL-u. Karp jest rybą łatwą w hodowli i stosunkowo tanią, dlatego władze ludowe uznały, że najlepiej będzie właśnie nim zarybiać stawy hodowlane. A ponieważ przez to stał się najbardziej dostępny, ludzie przyzwyczaili się, że 24 grudnia jest dniem karpia.
5. Kapusta wigilijna (bigos wigilijny)
Kapusta symbolizuje trwałość sił witalnych. W połączeniu z grochem i grzybami ma zapewnić szczęście, dostatek, zdrowie i ochronę przed chorobami. Nie dziwne zatem, że gospodynie tak bardzo dbają o to, by na wigilijnym stole nie zabrakło dań z kapustą.Zobacz także: 7 wigilijnych dań, których lepiej nie dawać małemu dziecku
6. Ryba po grecku
Na liście potraw wigilijnych z rybą ryba po grecku zajmuje ważną i bardzo popularną pozycję. Może być podawana zarówno na ciepło, jak i na zimno. W skład ryby po grecku wchodzą kawałki usmażonych filetów rybnych zanurzone w sosie warzywnym. Nazwa tego dania niewiele ma wspólnego z Grecją, ale Polacy wprost za nim przepadają!
7. Kutia
Kutia to tradycyjna, słodka potrawa kuchni kresowej. Jej głównymi składnikami są mak, miód, bakalie i pszenica. Miód spożywany na wieczerzy wigilijnej miał przynosić dostatek i długie życie, orzechy – płodność i powodzenie, a pszenica dobre plony w kolejnym roku i dobrobyt materialny. Mak z kolei kumulował te wszystkie znaczenia. Przez lata uważano go za najważniejszy składnik kolacji wigilijnej – jego brak miał przynosić nieszczęście i niepowodzenie w domu. Zobacz także: Czy w ciąży można jeść makowiec i inne potrawy zawierające mak?
8. Kluski z makiem
Ponieważ mak miał tak ważne znaczenie, oprócz kutii musiał być wykorzystywany również do innych dań, np. popularnych klusków z makiem. Aby zapewnić domostwu szczęście i urodzajne plony, trzeba było zjeść podczas wigilii chociaż jedną kluskę z makiem.
9. Pierogi wigilijne z kapustą i grzybami
To jedno z wigilijnych dań, które gości na polskich stołach i bez którego Polacy nie wyobrażają sobie świąt. Ta wigilijna potrawa symbolizuje to samo, co kapusta wigilijna czy łazanki z kapustą i grzybami, czyli siły witalne i dostatek. Poza tym jest po prostu przepyszna (dlatego często znika ze stołu jako pierwsza). W niektórych domach pierogi z kapustą i grzybami podawane są z barszczem czerwonym, zamiast uszek.
10. Kompot z suszu
Kompot z suszonych owoców ma dość specyficzny, jakby wędzony smak, ale idealnie nadaje się na kolację wigilijną, ponieważ doskonale wpływa na trawienie (a dania z kapustą, grzybami i smażone ryby bywają źródłem problemów trawiennych). Susz składa się zwykle z suszonych jabłek zapewniających zdrowie i miłość, śliwek odpędzających ciemne moce i gruszek, które mają przynieść długie życie.
11. Makiełki/makówki śląskie
Makiełki (lub: makówki), czyli potrawa wigilijna przyrządzana głównie na Śląsku, to kolejne danie z makiem w roli głównej. Obecność makówek śląskich na stole ma zapewnić domownikom dobrobyt, pomyślność, szczęście i powodzenie na kolejny rok.
12. Zupa grzybowa
Ostatnim bardzo popularnym tradycyjnym daniem wigilijnym jest zupa grzybowa. W niektórych domach to właśnie ona serwowana jest jako pierwsza potrawa, zamiast barszczu czerwonego z uszkami, w innych jest drugą obowiązkową zupą w wigilijnym menu. Jej głównym składnikiem są oczywiście grzyby, które mają zapewnić zdrowie, brak chorób i dobrobyt. Zobacz także:
