
Potworniak - nowotwór jajnika budzący grozę samym swoim wyglądem
Spis treści:
- Przyczyny powstawania potworniaków
- Rodzaje potworniaków
- Potworniak - objawy
- Sposoby diagnozowania nowotworu
- Jak leczyć potworniaka?
- Torbiel skórzasta - najczęściej spotykany potworniak
Przyczyny powstawania potworniaków
Nie do końca wiadomo, dlaczego tworzą się potworniaki. Przypuszcza się, że powstają z komórek zarodkowych (macierzystych). W normalnym procesie rozwoju organizmu dają one początek trzem listkom zarodkowym: ektodermie, endodermie i mezodermie. Z nich w dalszej kolejności powstają poszczególne komórki składające się na tkanki organizmu.Tkanki tworzące potworniaki również powstają z listków zarodkowych, ale są one "zagubione" i nie znalazły się nie na swoim miejscu. W dodatku – w zależności od tego, jakie fragmenty organów znajdują się w potworniaku, mogą w sposób dla nich właściwy oddziaływać na cały organizm i na przykład wydzielać hormony.
Rodzaje potworniaków
Potworniak (z łac. teratoma) to nowotwór zawierający elementy tkanek z różnych narządów budujących ciało człowieka. Z reguły dotyka małe dzieci do 3. roku życia oraz młodzież po 12. roku życia.Wyróżnia się:
- potworniaki dojrzałe - nowotwory łagodne zlokalizowane głównie w jajnikach i jądrach, zawierają w sobie fragmenty skóry, włosów, zębów i kości;
- potworniaki niedojrzałe - nowotwory złośliwe obecne w jajnikach i jądrach, składają się z komórek, które jeszcze nie mają przypisanych funkcji; charakteryzują się szybkim wzrostem i powodują nacieki na sąsiednich narządach, dając w ten sposób przerzuty.
Oprócz jajnika i jąder miejscami lokalizacji guza są:
- śródpiersie;
- przestrzeń zaotrzewnowa;
- nosogardziel;
- ośrodkowy układ nerwowy (np. przysadka);
- wątroba;
- pęcherz;
- kręgosłup (narośl w okolicy kości krzyżowej i guzicznej), szczególnie częste u małych dzieci do 3. roku życia.
Potworniak - objawy
Potworniaki dojrzałe najczęściej zlokalizowane są na jajnikach. Powodują:- uczucie pełności w brzuchu;
- ból podbrzusza;
- wzdęcia;
- obrzęki;
- niestrawności;
- zaparcia;
- uczucie pełności nawet po bardzo małym posiłku;
- utratę apetytu;
- nudności;
- wymioty;
- ból przy oddawaniu moczu i stolca;
- zaburzenia miesiączkowania;
- upławy.
Potworniaki niedojrzałe często zawierają tkanki tarczycy i tworzą tzw. wole jajnikowe. Wydzielają hormony i dają objawy nadczynności tarczycy. Mogą także wydzielać hormony - gonadotropinę lub serotoninę.
Sposoby diagnozowania nowotworu
Rozpoznanie potworniaka stawia się na podstawie:- objawów;
- badania RTG;
- badania USG;
- tomografii komputerowej;
- badania ginekologicznego (w przypadku potworniaka jajnika);
- badania krwi.
Jak leczyć potworniaka?
Chirurgiczne usunięcie guza to najbardziej skuteczny sposób pozbycia się potworniaka. Zabieg przeprowadzany jest metodą laparoskopową lub podczas tradycyjnej operacji. Po usunięciu potworniaka należy systematycznie wykonywać USG, ponieważ ma on skłonność do nawracania.Wycięty guz zawsze badany jest histopatologicznie. Jeżeli ma on charakter łagodny, żadne dodatkowe leczenie nie jest potrzebne. W przypadku potworniaków niedojrzałych, po operacji konieczna może być chemioterapia lub radioterapia.
Torbiel skórzasta - najczęściej spotykany potworniak
Najczęściej spotykaną odmianą potworniaka dojrzałego jest torbiel skórzasta (tzw. dermoidalna), która powstaje z naskórka. Zawiera w pełni ukształtowane włosy, gruczoły łojowe, potowe, a niekiedy także zdeformowane zęby i kości. Jest to łagodny nowotwór i objawia się w postaci:- bólu podbrzusza (o różnym stopniu nasilenia);
- zgagi;
- nudności;
- obrzęków;
- krwawienia śródcyklicznego;
- bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.
Takie objawy wymagają wizyty u ginekologa i wykonania badania ultrasonograficzego.
Chociaż torbiel może mieć nawet rozmiary pomarańczy, rzadko bywa złośliwa (poniżej 1 proc. przypadków). Leczenie polega na jej chirurgicznym usunięciu metoda laparoskopową. Zdarza się, że zmiana jest na tyle rozległa, że wymaga dodatkowo usunięcia całego jajnika.