Czy można dietą poprawić geny, zanim zajdziemy w ciążę i przekażemy je dziecku? Jak przygotować organizm do 9 miesięcy ciąży? Wszelkie zagadnienia dotyczące diety przed ciążą wyjaśnił dla Babyonline.pl dr inż. Tomasz Czernecki, dietetyk genetyczny z laboratorium Vitagenum.
Dziecko 50% genów dziedziczy od taty i 50% od mamy. Oznacza to, że przez całe życie będzie posiadać swój unikatowy, stały wariant genów. Na to nie mamy wpływu.
Odpowiednio dobrana dieta nie poprawi naszych genów, może jednak uzupełnić np. niektóre niedobory spowodowane ich nieodpowiednią aktywnością. Zanim kobieta zajdzie w ciążę, powinna również skupić się na wyeliminowaniu czynników, które mogą to utrudniać, zaburzać płodność.
Większości kobiet przygotowania do ciąży kojarzą się z przyjmowaniem kwasu foliowego. I słusznie. Zgodnie z zaleceniem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego kobiety z nieodpowiednim wariantem genu MTHFR powinny sięgnąć po inną postać kwasu foliowego – tzw. L-metylofolian wapnia. Posiadając skrajnie niekorzystny wariant genetyczny (jeden z trzech możliwych, może występować u prawie 17% Polek), powinno się przyjmować L-metylofolian wapnia i co najwyżej niewielkie ilości kwasu foliowego. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nieprawidłowo funkcjonujący gen MTHFR może prowadzić do wystąpienia chorób układu krążenia, diagnozowanych zazwyczaj w okolicy 45. roku życia. Z tego względu warto po konsultacji z lekarzem i wykonaniu dodatkowych badań rozważyć okresową lub stałą suplementację tej witaminy. Oczywiście, w takiej sytuacji najlepiej jest sięgnąć po naturalne foliany. Ich bogactwo znajdziemy w roślinach zielonych. Z dużą ostrożnością natomiast należy podejść do źródeł kwasu foliowego, z którego metabolizmem nasz organizm ma problem.
Przeczytaj: Jak kwas foliowy wspomaga płodność?
W ostatnich latach udowodniono również, że duże znaczenie w diecie przed ciążą ma właściwa suplementacja witaminą D (niektórzy nazywają ją już hormonem). W tej kwestii geny również mogą przysporzyć nam problemów.
Posiadanie nieodpowiedniej wersji genu transportera witaminy D może przyczynić się do pogorszonego docierania tej witaminy do wszystkich tkanek organizmu. W takiej sytuacji niezbędna jest odpowiednia suplementacja. Nie chodzi tu o "łykanie" dużych dawek witaminy, ale o przyjmowanie odpowiednio mniejszych dawek, częściej w ciągu dnia. Niezbędne będzie również określenie biochemiczne odpowiedniej formy witaminy D - D-25(OH).
Przeczytaj: Witamina D jest potrzebna kobietom, które chcą zajść w ciążę
Czynnikiem, który w znacznym stopniu może utrudnić zajście w ciążę, jest otyłość (częstość występowania otyłości w ostatnich latach rośnie). Badanie genów i wdrożona terapia może, w niektórych przypadkach, dać fantastyczne rezultaty i ułatwić zajście w ciążę. Należy pamiętać, że w przypadku kobiet, które zajdą w ciążę przed całkowitą redukcją zbędnych kilogramów, niezwykle ważne jest monitorowanie masy ciała. Ogólna zasada? Im więcej zbędnych kilogramów, tym mniej przyszła mama powinna przytyć. Przykładowo - kobieta z BMI przed ciążą o wartości 18,5-24,9 (prawidłowa masa ciała) może przytyć w ciąży 11-16 kg, natomiast kobieta z otyłością (BMI>= 30) powinna przytyć maksymalnie 5-9 kg.
Sprawdź: Kalkulator BMI
Przed zajściem w ciążę warto przygotować na to swój organizm – stosować odpowiednią dietę, unikać kontaktu z toksynami. Pamiętajmy, że ciało to nie śmietnik. To, co spożywamy, może stać się budulcem organizmu naszego przyszłego potomka. W tym zakresie każdy dietetyk powinien udzielić wielu interesujących informacji na temat obesogenów jak np. bisfenolu A (BPA), sulfonianu perfluorooktanu (PFOS), kwasu perfluorooktanowego (PFOA), ftalanów, genisteiny, tiazolidynodionu i innych związków, na kontakt z którymi nie powinna być narażona żadna kobieta, a szczególnie ta, która stara się o wymarzone dziecko.
Na wizyty u dietetyka warto również zabierać swojego mężczyznę. Żywność może wpływać na jakość nasienia, czego przykładem może być soja. Nie uszkadza ona plemników, nie wpływa na potencję, ale jej częste spożywanie może przyczynić się do mniejszej gęstości nasienia, co może być czynnikiem utrudniającym poczęcie.
Zobacz także:
Niestety kwas foliowy jest trudno przyswajalny i łatwo ulega rozkładowi pod wpływem wysokiej temperatury (z pożywienia przyswajamy go w 50%). Dieta bogata w folacynę zwykle dostarcza około 0,15-0,25 mg tej witaminy, dlatego zwykle zaleca się kobietom w ciąży również suplementację tej witaminy. Dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy u kobiet w ciąży wynosi 0,4 mg. Zobacz także: Ciąża: dieta bogata w kwas foliowy – gotowy jadłospis! Kwas foliowy - jakie jest dzienne zapotrzebowanie? Odpowiedni poziom kwasu foliowego jest niezwykle istotny w pierwszych tygodniach ciąży, kiedy zachodzi proces organogenezy, czyli kształtowania się narządów dziecka. Przyjmuje się, że każda kobieta – co najmniej 6 tygodni przed planowaną ciążą i do końca drugiego trymestru ciąży – powinna przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego . Kobiety otyłe (BMI ponad 30) powinny przyjmować większą dawkę uzgodnioną z lekarzem prowadzącym ciążę. Kobiety, które urodziły dziecko z wadą układu nerwowego , przed kolejną ciążą powinny przyjmować kwas foliowy w dawce 4,0 mg dziennie (oczywiście po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę. Kwas foliowy jest witaminą rozpuszczalną w wodzie i jego nadmiar wydalany jest z moczem , dlatego też nie ma niebezpieczeństwa przedawkowania go. Kwas foliowy - jakie ma znaczenie dla kobiet w ciąży i dla ich dziecka? Kwas foliowy ( witamina B9 ), czyli folacyna, jest jedną najważniejszych witamin dla kobiet planujących potomstwo. Niezbędną dla prawidłowego rozwoju płodu. Kwas foliowy: reguluje rozwój komórek nerwowych w okresie płodowym (bierze ona udział w wytwarzaniu kwasów nukleinowych, wewnątrzkomórkowych substancji niezbędnych dla prawidłowego podziału komórek rosnącego płodu); zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu i ryzyko małej masy urodzeniowej dziecka; zwiększa odporność , ponieważ bierze...
Co daje kwas foliowy przyszłemu tacie? Niedobór kwasu foliowego ( witaminy B9) w organizmie ojca ma tak samo negatywny wpływ na zdrowie i rozwój dziecka, jak niedobory tego składnika u matki.Położnicy i ginekolodzy wskazują na bardzo ścisły związek niedoboru folianów z ryzykiem występowania ciężkich wad wrodzonych u noworodków, mowa tu o wadach cewy nerwowej. Z racji tego, że te wady powstają w bardzo wczesnym okresie organogenezy, czyli wtedy, kiedy para często jeszcze nie wie, że spodziewa się dziecka, trzeba zlikwidować ten niedobór dużo wcześniej, zanim kobieta zajdzie w ciążę . Kwas foliowy odpowiedzialny jest za metylację DNA, która z kolei odpowiada za wiele procesów związanych z rozwojem organizmu, a zwłaszcza za wytworzenie i utrzymywanie odpowiedniej specyfikacji tkankowej. Nasienie mężczyzn z niedoborem kwasu foliowego jest więc gorsze genetycznie i może powodować zaburzenia rozwojowe u dziecka. Poza tym, niedobór witaminy B9 obniża męską płodność . Jaka dzienna dawka folianów jest potrzebna mężczyźnie starającemu się o dziecko Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi dzienne dawki folianów, czyli kwasu foliowego i jego pochodnych, zależą od wieku i płci, ale również wagi. U osób dorosłych zapotrzebowanie wynosi 400 mcg (czyli 0,4 mg) dlatego taką dawkę powinien przyjmować również mężczyzna starający się o dziecko. O ile lekarz nie zaleci inaczej. Czytaj też: Dieta bogata w kwas foliowy - zobacz gotowy jadłospis Jakie produkty spożywcze zawierają kwas foliowy? Najwięcej kwasu foliowego jest w roślinach strączkowych i zielonych roślinach liściastych. Dlatego źródłem kwasu foliowego są przede wszystkim: szpinak, brokuły, sałata, szparagi, wątroba cielęca i wieprzowa, fasola, soja, soczewica, otręby pszenne oraz pomidory, cytrusy i awokado, natka pietruszki. Niewielka ilość folianów znajduje się...
Wpływ diety w okresie przedkoncepcyjnym na zdrowie mamy i rozwój dziecka Zdrowie dzieci formuje się jeszcze przed narodzeniem i zależy od stanu odżywienia mamy. Dzieje się to między innymi za pomocą modyfikacji epigenetycznych, czyli wpływu na aktywność genów przyszłego dziecka poprzez czynniki matczyne. Poprzez zmiany w diecie jeszcze przed poczęciem możemy oddziaływać na przebieg ciąży i zmniejszyć ryzyko powikłań ciążowych i okołoporodowych. Dostarczenie określonych witamin i minerałów najważniejsze jest przed ciążą i na jej początku. Dlatego coraz częściej mówimy o tym, że planowanie ciąży, obok wyboru ginekologa prowadzącego i wykonania zalecanych badań, mądrze jest zacząć od analizy jadłospisu przyszłych rodziców oraz oceny stanu odżywienia, co możemy zrobić w gabinecie dietetycznym. Kiedy rozpocząć przygotowania? Trzy miesiące to minimalny okres, który pozwoli na właściwe odżywienie organizmu, ale optymalnie to sześć miesięcy, a nawet rok. Z raportów Centre for Maternal and Child Enquiries wynika, że brak opieki przedkoncepcyjnej wiąże się z większym ryzykiem powikłań w ciąży. Czynniki takie jak dieta matki i stan odżywienia, które mogą być modyfikowane przed poczęciem dziecka, mają ważny wpływ na środowisko wewnątrzmaciczne i rozwój płodu. Przykładowo więcej wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie przed ciążą oznacza lepszą dystrybucję tych kwasów tłuszczowych do płodu w trakcie ciąży, niż w przypadku spożywania ich większych dawek już w ciąży. Dlatego okres przedkoncepcyjny wydaje się być okresem krytycznym, w czasie, którego interwencje mogą prowadzić do szybkich korzyści zmniejszając ryzyko powikłań w ciąży i okresie okołoporodowym jak i zdrowotnych korzyści długoterminowych dla rozwoju dzieci. Podkreśla to WHO Global Action Plan for the Prevention and Control of Non-communicable Diseases 2013–2020 . Więcej...
