Internet, smartfon, tablet pełnią dziś taką rolę, jak kiedyś stoliki kawiarniane, trzepaki czy podwórka. A współczesny rynek pracy i relacje między ludźmi oparte są na narzędziach elektronicznych. Zamiast pozbawiać dziecko dostępu do nowoczesnych technologii, lepiej uczyć je, jak świadomie z nich korzystać. – mówi dr Tomasz Srebnicki, psycholog i psychoterapeuta, który wyjaśnia m.in.
– Rozumiem, że zasady obowiązujące w tych domach dotyczą również rodziców. To znaczy – w mieszkaniu jest tylko telefon stacjonarny, a tata i mama nie mają laptopa, nie korzystają również ze smartfonów.
– No właśnie. Rezygnacja z dóbr techniki często dotyczy dzieci. Ale z jakichś przyczyn rzadko obejmuje rodziców. Pozbawiają oni dziecko dostępu do mediów elektronicznych na zasadzie: „bo tak”, a sami chętnie z nich korzystają.
– To dlaczego nie stosują tej strategii wobec siebie? Gdy spytamy, dlaczego tak postępują, podeprą się dobrem dziecka. Zapytani, dlaczego sami korzystają z tych dóbr, twierdzą, że wiedzą, jak to robić. No i tu jest clue problemu. Zamiast pozbawiać dziecko dostępu do nowoczesnych technologii, lepiej uczyć je, jak świadomie z nich korzystać. Zabranie termometru nie spowoduje przecież spadku temperatury!
– Dzisiaj są to narzędzia absolutnie niezbędne bez względu na to, czy nam się to podoba, czy nie. Ja też wolałbym, żebyśmy rozmawiali sobie o zapachu lasu, bieganiu po łące czy obejmowaniu drzew, ale współczesny rynek pracy i współczesne relacje społeczne są oparte na narzędziach elektronicznych. Internet, smartfony, tablety pełnią taką rolę, jak niegdyś stoliki kawiarniane, trzepaki i podwórka. Próba zawracania Wisły kijem jest z góry skazana na porażkę.
Czytaj też: Za moich czasów tak nie było - 5 zmian w wychowaniu dzieci
Całkiem małe dzieci, nawet niemowlęta, garną się do smartfonów rodziców. Czy to dobrze? Kiedyś w restauracji byłam świadkiem sytuacji, gdy malutkie dziecko, które nie było jeszcze w stanie samo utrzymać tabletu, przesuwało na ekranie ikony językiem. Jego rodzice nie mieli pomysłu, czym je zająć, i doszli do wniosku, że najłatwiej dać takie urządzenie. Jeżeli tablety czy smartfony mają zastępować opiekę rodzicielską, to jestem przeciw. A jeśli jej nie zastępują? Warto sobie zadać pytanie, po co właściwie dajemy dziecku taki sprzęt. Jeśli dla rozrywki, to wydaje mi się, że maluchowi taka zabawka nie jest potrzebna. Ale jest taki obszar, który nazywamy edukacją medialną czy elektroniczną. Jeśli używanie smartfona czy tabletu przez dziecko podciągniemy pod taką formę edukacji, no to może tak. Elektronika jest wszędzie, więc taka edukacja jest potrzebna. Dzieci ze względu na wrodzoną ciekawość świata nie mają zahamowań w obsłudze nowoczesnych urządzeń tak jak niektórzy seniorzy. Chcę jednak podkreślić, że maluchowi kontakt z nowymi technologiami nie jest absolutnie potrzebny. Zobacz też: Gry dla dzieci na tablet Ale maluchy do niego dążą. Co takiego widzą w tym sprzęcie? Kolorowe ekrany, na których coś się zmienia i przyciąga uwagę. W psychologii mamy pojęcie "afordancji" – zgodnie z nim, jeśli jakiś przedmiot jest dobrze zaprojektowany, to sprawia, że chcemy z niego korzystać. Sprzęty elektroniczne są właśnie tak pomyślane, żeby kusiły, przyciągały – oczywiście nie tylko dzieci, ale i dorosłych. A maluchom – jak wiemy – wystarczy, że zobaczą przycisk w windzie i już chcą go wciskać. Nic dziwnego, że intryguje je tak atrakcyjna rzecz jak smartfon . Dużą rolę odgrywa rodzic – czy się na to zgodzi, czy na to pozwoli. Czytej też: W dyscyplinie czy bezstresowo - jak wybrać...
Badania pokazują, że dwulatki , które nie potrafią jeszcze dobrze mówić, bez problemów radzą sobie z obsługą prostych aplikacji w smartfonie. Dwie trzecie małych Brytyjczyków (w Polsce jest pewnie podobnie) chętniej bawi się tabletem niż własnymi zabawkami. Przedmiotem, który kusi dzieci bardziej niż piłka czy rowerek jest także komputer albo laptop . Czy dzieci w ogóle powinny korzystać z takich urządzeń? Zapytaliśmy o to dr Magdalenę Śniegulską , psycholożkę ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Beata Turska: Dzieci mają góry zabawek, a i tak wolą się bawić "zabawkami" rodziców. Pozwalać im na to? Dr Magdalena Śniegulska: Trudno odpowiedzieć na to pytanie, bo choć przeprowadzono mnóstwo badań, wciąż niewiele na ten temat wiemy. Amerykańskie Towarzystwo Pediatryczne od lat wydaje oświadczenia, że nowoczesne urządzenia , np. gry dla dzieci na tablet są złem, jednak gdy przyjrzymy się, na jakiej podstawie wydaje te komunikaty, pojawiają się wątpliwości. Dlaczego tak trudno to zbadać? Nikt przecież nie sadza grupy dzieci przed komputerami i nie mówi: "Grajcie". Analizuje się głównie to, co deklarują rodzice, a potem sprawdza się, jak czas przy komputerze , tablecie czy komórce wpływa na rozwój ich dzieci. A przecież one są różne: jedne wpatrują się w ekran jak zahipnotyzowane, inne, owszem, interesują się komputerem , ale lubią też zabawę z rówieśnikami i inne aktywności. A więc kogo i czego tak naprawdę dotyczą te badania? Ich wyniki są zresztą bardzo różne. Pokazują także i to, że nowe technologie wspomagają niektóre funkcje, np. pomagają dziewczynkom rozwijać orientację przestrzenną, z czym wcześniej radziły sobie gorzej niż chłopcy. Przeczytaj także: Gry komputerowe poprawiają refleks dziecka Co w takim razie powinniśmy robić? Moim zdaniem zawsze warto być...
Dzieci w sposób naturalny interesują się komputerem. Są doskonałymi obserwatorami i widzą, że chętnie spędzasz czas przed monitorem . A skoro tyle zainteresowania poświęcasz tajemniczemu przedmiotowi, dziecko też chce się z nim zapoznać. Powstaje zatem pytanie, kiedy jest dobry moment, by wprowadzić dziecko w komputerowy świat? Komputer od najmłodszych lat Z obsługą komputera jest trochę jak z nauką pływania – im wcześniej, tym łatwiej. Małe dzieci są wolne od obaw, lęków i zahamowań związanych z obsługą skomplikowanego urządzenia, tak jak to bywa u dorosłych. Zdarza się, że już 2-latki lubią bawić się komputerem. W krótkim czasie potrafią go uruchomić, aby obejrzeć swoje ulubione bajki czy zdjęcia. Zwykle kontakt z komputerem miewa większość dzieci we wczesnym wieku przedszkolnym. Na początku uczą się operować myszką, posługiwać klawiszami spacji oraz strzałek. Dla niewprawnych rączek to wielkie wyzwanie. Poznają również fachową terminologię: myszka, enter, monitor , ikona, drukarka , spacja, program itd. Komputer zabawkowy czy prawdziwy? Komputer ma tę przewagę, że pobudza wielostronną aktywność dziecka. Często wymaga określonych działań, wymusza aktywność w przeciwieństwie do telewizji (czy DVD), która opiera się tylko na biernym odbiorze. Można też powiedzieć, że komputer jest cierpliwy. Bawiąc się i ucząc z jego pomocą, dziecko ma szansę wiele razy powtarzać te same czynności, aż osiągnie sukces. W sklepach można kupić zabawki udające komputer. Mają monitor i klawiaturę, gry zręcznościowe i oprogramowanie, które pozwala wykonać proste zadania. Jeśli jednak naprawdę chcesz oswoić dziecko z komputerem, wybierz ten prawdziwy. Idealnie, gdy masz nieużywany, ale działający sprzęt, na którym dziecko może trenować. Udostępniając dziecku komputer, na którym pracujesz, przygotuj się na niespodzianki z przypadkowym...
