Choć wszyscy marzymy o tym, by było ich jak najmniej, dobrze wiemy, że się od nich nie uwolnimy. Smutne? Pewnie tak, ale z drugiej strony... Po co zatruwać się myślami w stylu: „Jak ja nienawidzę mycia naczyń”. Przyznaj się, ile razy usłyszał to twój maluch? A może lepiej powiedzieć: „OK, zrobię to i to, ale później czekają mnie same przyjemności” albo „Sprzątanie jest beee, ale później jest czysto w domu”? Wszystko, co powiesz czy zrobisz, dla smyka jest najważniejsze na świecie. Więc jeśli ty narzekasz na obowiązki, to i on zapamięta je jako coś, co lepiej omijać duuużym łukiem. Pamiętaj, póki malec jest wpatrzony w ciebie jak w obrazek, możesz pokazać mu, że o to, by wasz dom wyglądał jak najlepiej, starają się wszyscy – i mali, i duzi.
Tak, dzieciństwo powinno być beztroskie i wypełnione zabawą. Ale czy powinno być pozbawione obowiązków? Nie! Dzięki nim maluch uczy się odpowiedzialności („Poukładam książki na półce, bo na podłodze mogą się zniszczyć”), samodzielności i niezależności (co wpływa na ocenę własnej wartości). Dziecko uczy się też systematyczności, bo jeśli czegoś nie zrobi dzisiaj, jutro będzie miał dwa razy więcej. A do tego czuje się potrzebne i ważne. Bo w rodzinie każdy jest za coś odpowiedzialny: mama, tata, starsze rodzeństwo, nawet maluszek. To świetna nauka, dzięki której smyk dowie się, jak żyć w grupie i jak współdziałać z innymi.
Zastanów się, jakie obowiązki może mieć twój szkrab, a potem:
• Powiedz smykowi, czego od niego oczekujesz. Konkretnie! Nie mów: „Sprzątaj codziennie pokój”, tylko: „Odstaw samochodziki/lalki na półkę”, „Odłóż koszulkę na tę półkę, a spódnicę na tę”. Maluch powinien dokładnie wiedzieć, jakie są jego zadania. Dla ułatwienia możesz zapisać je lub narysować na kartce – zawieś ją w widocznym miejscu.
• Wyznacz termin. To ważne, by maluch wiedział, do kiedy ma się wywiązać ze swoich obowiązków, Czyli: „Przed kolacją/po zabawie/przed kąpielą”.
• Pokaż dokładnie, jak ma coś zrobić. Jeśli dziecko nie radzi sobie z nowymi obowiązkami, pokaż mu, jak ma to zrobić. Możesz mu towarzyszyć w pierwszych próbach, aż do skutku.
• Bądź cierpliwa. Tak, to niełatwe, patrzeć, jak smyk powoli porządkuje zabawki. Stop! Jeśli wyręczysz szkraba, zniechęcisz go do pracy. I pokażesz, że od sprzątania jest mama. I jeszcze jedno. Jeśli maluch zrobi coś nie tak, jak trzeba, nie poprawiaj po nim (tzn. nie przy nim).
Jeśli zaproponujesz dziecku zabawę zamiast pracy, nawet nie zauważy, kiedy posprząta swój pokój. Bawcie się: w odkurzacz, w sklep, ekipę porządkową, roboty... Można np. wykorzystać dziecięcą chęć rywalizacji. Wystarczy powiedzieć: „Kto pierwszy” albo: „Ciekawe, czy to potrafisz?”. Zrobi wszystko, by udowodnić ci, że jednak potrafi. Pochwal smyka, jeśli wywiąże się ze swoich obowiązków. Doceń jego wysiłek, wspominaj o tym przy innych. Przygotuj dla malucha dyplom, jeżeli nie zawiódł cię ani razu. I pamiętaj, łatwiej coś zrobić, czego się nie lubi, jeśli w perspektywie czeka nagroda (nie słodycze): „Najpierw umyj zęby, a później obejrzysz bajkę”.
Lista zadań dla malca
Obowiązki powinny być dostosowane do możliwości maluszka, inaczej zniechęci się do pomagania.
DWU- i TRZYLATEK:
sprzątanie po sobie zabawek, odkładanie książek na miejsce i naczyń do zlewu, zamiatanie podłogi, rozbieranie się i ubieranie przy pomocy rodziców, pomoc przy karmieniu zwierząt domowych, odwieszanie kurtek na niskie wieszaki, pomoc przy wkładanie zakupów na dolne półki lodówki.
CZTEROLATEK: nakrywanie do stołu, wkładanie zakupów do lodówki, pomaganie w odkurzaniu, ścieraniu kurzu, przygotowanie mleka z płatkami na śniadanie.
PIĘCIOLATEK: pomoc w codziennych zakupach, sprzątanie po skończonym posiłku, ścielenie łóżka, samodzielne ubieranie się, wkładanie brudnych ubrań do kosza, odkładanie czystych ubrań do szafy, karmienie zwierząt domowych.
SZEŚCIOLATEK: podlewanie kwiatków, przygotowanie pod nadzorem rodziców prostych potraw, np. kanapki, odmierzania ryżu/mąki, odwieszanie ubrań do szafy, mycie owoców i warzyw.
Na podstawie książki „Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić?”, Roberta J. MacKenzie.
Od kiedy dziecko może pomagać w domu? Wydaje ci się, że rok lub dwa to za wcześnie na pierwsze domowe obowiązki ? Wszyscy eksperci są zgodni, że dzieciom należy pozwalać włączać się w zajęcia, jakie wykonuje mama czy tata. Może z początku nie warto nazywać ich "obowiązkami domowymi", tylko np. "pomaganiem rodzicom". Dziecko naprawdę widzi i zapamiętuje, co robią jego rodzice i rodzeństwo i... chce robić to samo. Dla takiego malucha zamiatanie czy podlewanie kwiatków to nie są przykre "obowiązki", tylko nowa, świetna zabawa. Jeżeli właśnie tak potraktujesz kwestię dbania o dom razem z dzieckiem, znacznie ułatwisz sobie sprawę. Na początku dziecko rzeczywiście będzie bardziej przeszkadzać i brudzić niż pomagać, ale z czasem nauczy się wykonywać zadania jak należy. Na początku nie oczekuj od dziecka, że zawsze wykona swoje zadanie na tip-top. W tym wieku ważniejsze jest, żeby po prostu zaczęło się uczyć. Przede wszystkim, dziecko od samego początku będzie uczyć się, że dom to ważne miejsce, o które należy dbać i to wspólnie. Nauczy się też, że to także jego miejsce. Dlatego nie zniechęcaj dziecka i pozwól mu włączyć się w obowiązki. Przykładowe zadania, które można powierzyć rocznemu dziecku W przypadku rocznego dziecka powinny to być naprawdę bardzo proste rzeczy. Nawet jeżeli dziecko jeszcze nie chodzi lub chodzi słabo, na pewno dobrze już chwyta i przestawia rzeczy w mieszkaniu. Niech do jego obowiązków należą zadania spod znaku "odkładania na miejsce": Odstawianie na miejsce bucików Odkładanie na miejsce książeczek Sprzątanie zabawek wieczorem - wrzucanie ich np. do pudła, wkładanie do szafki Wyrzucanie pieluchy do kosza (dzieci, które już chodzą; jeżeli jest łatwy i bezpieczny dostęp do kosza na śmieci) Najpierw pokaż dziecku, jak powinno...
Kiedy my byliśmy dziećmi, posiadanie obowiązków domowych było czymś naturalnym, ale teraz – jako rodzice – czujemy często, że wymaganie od dzieci udziału w pracach domowych jest wykorzystywaniem i nie jest na miejscu. Niepotrzebnie! Obowiązki domowe dziecka są ważne z kilku powodów: jak wykazały badania, dziecko, które wykonuje drobne prace w domu, lepiej się uczy i ma lepsze kontakty z rówieśnikami. Poza tym dzieci, które mają swój wkład w dbanie o dom, uczą się odpowiedzialności i współpracy. Jeśli więc czujesz, że wszystko jest na twojej głowie, a jednocześnie, że sama wszystko zrobisz szybciej i lepiej, zastanów się: może jednak warto podzielić się obowiązkami zresztą rodziny ? Nie mówimy tu o zlecaniu małym dzieciom ciężkich pracach domowych , ale spójrzcie na tę listę zadań, z którymi powinno sobie poradzić dziecko w zależności od wieku. Potraktujcie to jako inspirację, nie musicie kurczowo trzymać się tej listy. Dziecko 2-3-letnie Już przed 3 urodzinami dziecka, warto zachęcić je do pomocy i nie robić wszystkiego za nie. Będzie to cenną nauką samodzielności i zaprocentuje w przyszłości. 2- i 3-latek może wykonywać następujące zadania w domu: Wrzucać brudne ubrania do kosza na bieliznę Odkładać na miejsce zabawki Odkładać książeczki na półkę Pomagać w karmieniu zwierzątka domowego Wyrzucać zużyte pieluszki do kosza Dziecko 4-7-letnie Dziecko w tym przedziale wiekowym może zrobić jeszcze więcej rzeczy samodzielnie. Nie spodziewajmy się idealnych rezultatów, chwalmy dziecko za wysiłek ! Do jego obowiązków domowych może należeć: Pomoc w nakrywaniu do stołu (i w sprzątnięciu po posiłku) Ścielenie łóżka Podlewanie kwiatków Pomoc w rozpakowaniu zakupów Zamiatanie Ścieranie kurzu Wybieranie ubrania na następny dzień (pod nadzorem rodzica) Sprzątanie...
Rodzina to gra zespołowa, jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. Także w takich uciążliwych, codziennych drobiazgach jak sprzątanie. W końcu samo się nie zrobi. Warto, aby każdy - mama, tata, ale i dzieci - dołożyli swoją cegiełkę do utrzymania porządku . Jednak badania pokazują, że raczej tak nie jest. Tylko 12 proc. dzieci pomaga Z ankiety przeprowadzonej na zlecenie marki Indesit wynika, że tylko 12 proc. dzieci regularnie pomaga w obowiązkach domowych. Większość nie jest uczona systematycznego zaangażowania. 55 proc. ankietowanych rodziców deklaruje, że ich dzieci pomagają w obowiązkach domowych „czasami” - wynika z raportu „Podział obowiązków w polskich gospodarstwach domowych”. A w jakich sytuacjach dzieci pomagają rodzicom? W ponad połowie przypadków „zawsze, gdy rodzice o to poproszą”. 26 proc. badanych angażuje dzieci po skończeniu ich innych obowiązków np. szkolnych, a 22 proc. pozwala zdecydować dzieciom. Róbmy to częściej - W polskich rodzinach zaangażowanie dzieci w codzienne obowiązki jest zbyt małe - komentuje wyniki badań psycholog i terapeutka rodzinna Maria Rotkiel. Jej zdaniem regularna pomoc dzieci w domowych pracach to jedna z najważniejszych metod wychowawczych. Psycholog tłumaczy, że nie włączając malucha w systematyczną pomoc w sprzątaniu, uczymy je, że inni zajmują się domem i rodzinnymi obowiązkami. A to powoduje, że dziecko: zwalnia się z poczucia odpowiedzialności za rodzinne życie, rozleniwia, wyklucza z domowej codzienności. Przedszkolak musi mieć zadanie - Każde dziecko już od wieku przedszkolnego powinno mieć swoje domowe zadania - powiedziała psycholog. Oczywiście obowiązki muszą być dopasowane do wieku malucha, dlatego warto zacząć od: uczenia dzieci sprzątania zabawek, obowiązki...
