Nie taki pająk straszny

Stale rośnie liczba zalęknionych dzieci, podobnie jak i dorosłych, którzy stale czegoś się boją. Psychologowie twierdzą nawet, że staliśmy się społeczeństwem lękowym. Nadmiar złych wiadomości oraz widmo niewesołej przyszłości powodują, że ciągle się boimy. W takiej atmosferze wychowuje się młode pokolenie. Badania psychologiczne wykazują, że 20 proc. dzieci w wieku szkolnym często przeżywa silne lęki. Kiedy zostaje przekroczona „zdrowa” dawka emocji tego rodzaju i maluch boi się tak bardzo, że to uczucie paraliżuje go, odbiera mu spokojny sen, radość życia, ochotę do poznawania świata? Czy można pomóc dziecku przeżywającemu lęki? Lęk czy strach Te dwa uczucia nie są tożsame, chociaż mówimy, że się boimy, zarówno kiedy przeżywamy strach jak i lęk. Strach przeżywamy w sytuacji realnego zagrożenia. To wrodzona, instynktowna reakcja na grożące obiektywne niebezpieczeństwo, która przygotowuje cały organizm do obrony lub ucieczki (np. przed bólem, ogniem; drapieżnymi zwierzętami i innymi poważnymi zagrożeniami). Strach mobilizuje do działania obronnego, nie jest więc uczuciem jednoznacznie negatywnym, bo często pozwala ocalić życie czy zdrowie. Lęk to szczególna forma strachu. Ten stan emocjonalnego niepokoju pojawia się jako reakcja na zagrożenie, którego źródło nie jest dokładnie znane, a sygnały niebezpieczeństwa często są irracjonalne. Występuje on zwłaszcza w sytuacjach oczekiwania i niepewności, gdy nie mamy kontroli nad tym, co się dzieje. Dziecko nie jest w stanie odróżnić zagrożenia rzeczywistego od irracjonalnego, więc lęk i strach w gruncie rzeczy przeżywa tak samo. Dlatego strach przed utratą rodziców może być dla malucha równie silny i rzeczywisty jak lęk z powodu smoka czającego się pod łóżkiem. Jak reagować Każdy rodzic odczuwa instynktowną potrzebę chronienia swoich dzieci przed wydarzeniami, które mogą...

Do niedawna takie ufne i ciekawe świata dziecko około swoich pierwszych urodzin staje się bojaźliwe. Zaniepokojeni rodzice pytają, co się dzieje... ... i niepotrzebnie szukają przyczyn takiego stanu rzeczy w relacjach rodzinnych lub zdarzeniach z niedawnej przeszłości. To, że dzielny odkrywca przeistacza się w bojaźliwego maluszka, reagującego płaczem na nowe zjawiska lub hałas, jest normalne. To naturalny etap rozwoju - wszystkie dzieci go przechodzą. Szybko się rozwija Ponadroczne dziecko ma za sobą bardzo intensywny okres rozwoju psychomotorycznego. Nadmiar doświadczeń, których nie potrafi jeszcze uporządkować, sprawia, że odczuwa ono lęk przed nieznanym lub niezrozumiałym. Tym „obcym” może okazać się telefon, na który do tej pory nie zwracało uwagi (jego dźwięk powoduje napad paniki), trójwymiarowy obrazek w książeczce z baśniami lub... cień rośliny w doniczce, kładący się na ścianie. Co zrobić z takimi lękami Lęki małego człowiek mogą się wydawać rodzicom irracjonalne, ale dla rocznego maleństwa są jak najbardziej rzeczywiste. Bardzo ważne jest, by dorosły opiekun ich nie lekceważył i nie zmuszał dziecka do stawienia czoła sytuacji czy przedmiotowi, który budzi jego obawy. To o wiele za wcześnie, by uczyć tego typu odwagi. Bojaźliwy maluch wymaga w tym okresie raczej ciepła i zrozumienia dla swoich emocji. O wiele lepiej jest powiedzieć mu: „Widzę, że boisz się, jak dzwoni telefon” i utulić, niż zachęcać, by wziął słuchawkę i posłuchał głosu np. mamy. To dopiero może go przerazić - gdzie ona jest, że jej nie widać, tylko słychać? Jeśli obawa dziecka jest naprawdę duża, warto też pomyśleć o sposobach wyeliminowania źródła strachu. Może jest możliwość zmiany dzwonka w telefonie (czasem wystarczy tylko jego stłumienie - dzieci boją się hałasu), przestawienia kwiatów tak, by nie rzucały cienia,...

Jak uczyć dziecko, że troska o środowisko jest czymś bardzo ważnym? Lepiej daruj sobie wywody o zatruwających powietrze spalinach, nielegalnych wysypiskach śmieci czy stale powiększającej się dziurze ozonowej. Twój kilkulatek niewiele z nich pojmie i szybko się znudzi. Znacznie łatwiej trafisz do wyobraźni malca, ukazując mu świat w pogodnych barwach. Jako piękne, przyjazne ludziom miejsce, dla którego można i warto zrobić dużo dobrego. Altruizm i empatia Zdaniem psychologów, kluczem do wpajania zasad ekologii jest uwrażliwianie malca na potrzeby i uczucia innych. Dziecko, które potrafi przejąć się cudzym losem, współczuć, troszczyć się o słabszych, automatycznie przyjmuje za oczywisty fakt, że wszystkie żywe istoty potrzebują naszej opieki. Odkrywa, że choć samo jest jeszcze małe i bezbronne, może się kimś opiekować – np. dokarmiać zimą ptaki, przygarnąć bezdomnego kota albo powstrzymać się od bezmyślnego zabicia mrówki czy pająka. Im wcześniej zafundujemu mu takie lekcje, tym lepiej. • Już niespełna roczne dziecko warto uczyć trudnej sztuki dzielenia się z innymi. Córeczka podała ci misia, o którego poprosiłaś? Uściskaj ją, by okazać radość. Przedszkolaka zachęcaj, by pożyczył koledze foremkę lub poczęstował babcię czekoladką. • Synek wyrwał koledze zabawkę? Tłumacz: „Zabrałeś nie swoją rzecz. Zrobiłeś mu przykrość. Nie wolno tak robić”. Koniecznie też pochwal dziecko, gdy zrozumie swój błąd i przeprosi skrzywdzoną osobę. • Jeżeli malec np. upadnie i zbije sobie kolano, nie krzycz, że jest nieuważny. Po prostu przytul go i pociesz. W twoich ramionach nie tylko szybko zapomni o nieszczęściu, ale odbierze też ważną lekcję: „Cierpiącej istocie trzeba współczuć”. Czy biedroneczki są w kropeczki? Czy wiesz, ile nóg naprawdę ma stonoga? Albo dlaczego...