Każde dziecko na świecie rodzi się z takimi samymi prawami. Gwarantują mu one bezpieczeństwo życia oraz stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju. Co innego z obowiązkami nakładanymi na dziecko − w tej sprawie każda rodzina indywidualnie decyduje, jakie one będą. Zobacz, jakie prawa ma twoje dziecko, a czego możesz od niego oczekiwać.
Spis treści:
Prawa dziecka to nie jest luźne pojęcie, ale konkretne zapisy prawne, ściśle poszeregowane i spisane w Konwencji o Prawach Dziecka. Dokument składa się z 54 artykułów, w których zapisano wszystkie prawa przysługujące dzieciom - cywilne, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne.
Do najważniejszych praw dziecka należą:
Mimo tego, że obowiązki dziecka to rzecz umowna, zależna od tego, jak tę kwestię rozstrzygną jego rodzice, to jednak prawo w tej sprawie także wprowadza regulacje. W art. 91 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nałożono na dziecko obowiązek:
Pomoc ze strony dziecka musi odpowiadać jego fizycznym i duchowym siłom, a wypełnianie obowiązków nie może przeszkadzać w jego wychowaniu i edukacji. Jeżeli małoletni (do ukończenia 18. roku życia) uzyskuje dochód z własnej pracy, jego obowiązkiem staje się współfinansowanie kosztów utrzymania rodziny.
Pomoc rodzicom to podstawowy obowiązek dziecka. Może go spełniać na wiele sposobów w zależności od wieku, sytuacji oraz potrzeb. Rodzice często zastanawiają się, jakie obowiązki powinny wypełniać maluchy i jaki jest na to odpowiedni wiek. Tymczasem psycholodzy podkreślają, że nakładanie na dziecko obowiązków domowych może mieć wspaniały wpływ na jego rozwój, a nawet warunkować jego sukcesy odnoszone w życiu dorosłym.
Dlatego rodzice nie powinni wahać się lub mieć wyrzutów sumienia, stawiając dziecku określone wymagania. Najważniejsze, aby były one dopasowane do rozwoju dziecka i jego możliwości. Podział i zakres prac zależy od wieku dziecka i decyzji rodziców. Ważne jest także to, aby w wychowywaniu dziecka od małego kłaść nacisk na takie zasady, jak:
To bardzo ważne, aby rozróżniać prawa od obowiązków dziecka, nie łączyć ich oraz wzajemnie nie uzależniać. Prawa dziecka wynikają z samego faktu narodzin, bez względu na to, w jakiej rodzinie przyszło mu żyć. Nie może więc być tak, że jako rodzice warunkujemy prawa należne dziecku i uzależniamy je od tego, czy np. sprzątnęło zabawki i się samodzielnie ubrało.
Niestety wielu rodziców wciąż nie rozumie, że dzieci mają prawa niezależne od ich zachowania (dobrego albo złego) i wypełniania przez nie obowiązków. Dowodem może być dyskusja, jaka wywiązała się niedawno pod postem psycholog Doroty Zawadzkiej na temat praw dzieci. W komentarzach niektórzy rodzice podkreślają wagę obowiązków jako głównej powinności dzieci. Jednocześnie odmawiają im praw, upatrując w nich przyczyn rozpieszczenia, nieposłuszeństwa czy nawet przestępczości wśród nieletnich.
„Żeby nie przesadzić z tymi prawami”,
„Chodzi o to, że dzieci nadużywają prawa do "prawa", wszystko tłumaczą "bo mam prawo", niestety młodzież teraz jest okropna”,
„Dzieci teraz grożą rodzicom telefonami na policję albo innych instytucji z błahego powodu, najpierw maja iść ich prawa a dopiero później obowiązki, takie podejście maja teraz dzieci”
− to tylko część komentarzy. Jak widać, o prawach dzieci trzeba edukować nie tylko młodzież, jak chce Dorota Zawadzka, ale także dorosłych. Może to też dobry pomysł na warsztaty?
[pisownia komentarzy oryginalna - przyp.red.]
Zobacz też:
Dzieci znanymi sobie sposobami pokazują, że brakuje im naszej uwagi, opieki czy pomocy w trudnych chwilach . Bądźmy jednak uważni, bo skrzywdzić dziecko możemy nie tylko brakiem miłości i zaniedbaniem, ale także zbyt wielką gorliwością w wychowaniu - przestrzega Marek Michalak w swoim liście okolicznościowym kierowanym do rodziców z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka. Dziecko to człowiek . Podobny do nas pod wieloma względami, ale osobny i niezależny na tyle, na ile pozwala jego wiek, umiejętności i rozwój. Wspomagajmy więc dziecko, ale nie zmuszajmy do licznych zajęć dodatkowych , ponad jego siły. Cieszmy się z jego sukcesów i stwarzajmy warunki dla doskonalenia jego umiejętności. Kochajmy mądrze! Z treścią całego listu można zapoznać się na na stronie Rzecznika Praw Dziecka . O prawach dziecka na obradach Sejmu Dzieci i Młodzieży 1 czerwca Marek Michalak miał również okazję przemawiać do dzieci i młodzieży z trybuny sejmowej. Prawa Dziecka to nie tylko przywileje, nie tylko coś, co się wam należy, gdy jesteście grzeczni - tymi słowami zwrócił się do młodych posłów, którzy zebrali się na obrady 21 sesji Parlamentu Dzieci i Młodzieży w Sejmie RP przy ulicy Wiejskiej w Warszawie. Rzecznik przypominał, że na prawa dziecka nie trzeba zasłużyć, że należą się każdej osobie do 18. roku życia. Zwrócił także uwagę młodych na jedno z najważniejszych praw wymienianych przez gimnazjalistów i uczniów szkół średnich - prawo do wyrażania własnego zdania , do prywatności i do możliwości wypowiedzenia się, które jest zapisane w Konwencji o Prawach dziecka i w 72 artykule Konstytucji RP. Rzecznik przypomniał, że prawo to daje bardzo duże możliwości, z których młodzi ludzie powinni korzystać, pamiętając jednak, że świadomość własnych praw niesie również konsekwencje. Pamiętam, że mam prawo do szacunku (...)...
Pozbawienie praw rodzicielskich (władzy rodzicielskiej) następuje zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego art. 111. Prawa rodzicielskie można też ograniczyć oraz przywrócić. O pozbawieniu władzy rodzicielskiej decyduje sąd, jeśli istnieją ku temu wyraźne przyczyny. Sprawa może zostać wszczęta na wniosek rodziców lub z urzędu, np. po zawiadomieniu sądu przez policję o tym, że dobro dziecka jest zagrożone. Całkowite pozbawienie praw rodzicielskich: kiedy? Sąd opiekuńczy może pozbawić władzy rodzicielskiej ojca i/lub matkę dziecka, jeśli: nadużywają swoich praw (np. stosują przemoc fizyczną, psychiczną, wykorzystują dziecko seksualne, nadużywają alkoholu); rażąco zaniedbują obowiązki wobec dziecka (np. porzucili je, nie płacą alimentów); istnieje trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej (np. rodzic jest w więzieniu, cierpi na poważną chorobę psychiczną, zaginął lub wyjechał na stałe i nie interesuje się dzieckiem). Ważne: Pozbawienie praw rodzicielskich nie musi być stałe. Jeśli w przyszłości okoliczności się zmienią, sąd będzie mógł je przywrócić. Wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej Podobnie jak w przypadku ograniczenia praw rodzicielskich wniosek o pozbawienie ich jednego lub obojga rodziców może złożyć każdy, kto wie, że dziecku dzieje się krzywda. Może to być ojciec lub matka dziecka, dziadkowie, szkoła, kurator, policja. Wniosek składa się do sądu opiekuńczego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. Sąd może wszcząć też postępowanie z urzędu . Opłata sądowa za złożenie wniosku wynosi 100 zł. Co oznacza pozbawienie praw rodzicielskich? Rodzic, który jest pozbawiony praw rodzicielskich, nie ma prawa do decydowania m.in. o: finansach, miejscu zamieszkania dziecka, edukacji, leczeniu, wychowaniu. Nadal ma on jednak prawo do spotkań z dzieckiem...
Władza rodzicielska oznacza sprawowanie opieki przez rodziców (rodzica) nad małoletnim dzieckiem. Wygasa, kiedy dziecko staje się pełnoletnie. Rodzice posiadający pełnię władzy rodzicielskiej mają obowiązek dbania o dobro dziecko, o jego wychowanie, opiekę nad nim i odpowiednie zarządzanie jego majątkiem. Władzę rodzicielską można jednak utracić. Ograniczenie, pozbawienie lub zawieszenie praw rodzicielskich może zostać orzeczone przez sąd, np. po rozwodzie, separacji, unieważnieniu małżeństwa lub w przypadku rażącego zaniedbywania obowiązków przez rodziców lub jednego rodzica. Na czym polega władza rodzicielska? Zgodnie z zapisami w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym rodzice wykonujący władzę rodzicielską mają obowiązek sprawowania opieki nad dzieckiem oraz jego majątkiem, a także poszanowania godności i praw dziecka. Muszą postępować zgodnie z dobrem dziecka i interesem społecznym. Czas trwania władzy rodzicielskiej jest ograniczony do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Ważne! Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania. W istotnych sprawach dotyczących dziecka rodzice podejmują decyzje wspólnie. Jeśli nie mogą dojść do porozumienia, rozstrzyga sąd opiekuńczy. Obowiązki rodziców Mając władzę rodzicielską, rodzice są ustawowymi przedstawicielami dziecka . Zobowiązani są do: troszczenia się o emocjonalny i fizyczny rozwój dziecka , zapewnienia dziecku edukacji odpowiedniej do jego uzdolnień, tak by w przyszłości mogło podjąć pracę, szanowania praw dziecka, zarządzania majątkiem dziecka. Uwaga! Zarządzanie majątkiem nie obejmuje zarobków dziecka ani przedmiotów, które otrzymało. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich...
