Kiedyś w takich zabawach nie widziano nic dziwnego: przecież chłopcy musieli się nauczyć walki, odwagi, by wyrosnąć na silnych mężczyzn, którzy będą polować, bronić ojczyzny i za nią walczyć. Teraz coraz częściej tego typu zabawy są krytykowane, bo rodzą agresję, uczą przemocy, okrucieństwa... Rodzice więc niechętnie na nie pozwalają, a dzieci... A dzieci bawią się dalej.
Militarne zabawy to często domena chłopców. Choć są dziewczynki, które chętnie bawią się żołnierzykami i toczą ze sobą boje na niby, jest ich zdecydowanie mniej. A wszystkiemu „winien" jest mózg. To on w dużej mierze odpowiada za to, że chłopcy potrzebują więcej ruchu, tego żeby stale się coś działo. Z grubsza wygląda to tak, że na placu zabaw chłopaki biegają i wymachują rękami, a dziewczynki, nawet jeśli chwilę pobiegają, to zatrzymują się, by skupić się na jakieś bardzo ważnej czynności. Takie różnice w potrzebie ruchu można zaobserwować już u trzylatków, a więc nie da się powiedzieć, że są one wyuczone, tylko stanowią pierwotną potrzebę.
Jest jeszcze jedna poważna różnica, która tłumaczy, dlaczego to chłopcy chętniej bawią się w wojnę. Płeć męska jest znacznie słabsza w słowach. Te konflikty, które dziewczynki rozwiązują gadaniem (czyli dyskusją, plotkowaniem czy uszczypliwymi uwagami), chłopcy usiłują rozwiązać siłowo (czyli popychaniem czy zwykłą bójką).
Dorośli nie lubią patrzeć, jak ich dzieci urządzają pojedynki na niby, walczą z potworami, strzelają z zabawkowych pistoletów... Boją się o bezpieczeństwo swoich pociech, martwią, że dzieci wyrosną na łobuzów, a poza tym wydaje im się, że to niewychowawcze pozwalać dzieciom na walkę. Bo przecież nad negatywnymi emocjami trzeba umieć zapanować, a nie rozładowywać je pięścią.
Potem jednak rodzice dziwią się, że dziecko np. nie potrafiło obronić się przed atakiem starszego kolegi, stanąć w obronie słabszego. A nie umiało, bo nie wiedziało, jak to zrobić. Walki z potworem czy przepychanki z kolegami ułatwiają dziecku odnalezienie się w takiej sytuacji i dają szansę na rozładowanie nazbieranych emocji. Oczywiście nie oznacza to, że powinniśmy zachęcać dziecko do zabaw w wojnę czy przymykać oko na jego agresywne zachowanie. Nie trzeba jednak dzieciom takich zabaw kategorycznie zabraniać.
Czytaj też: Zabawa, kłótnia, współpraca – co robić, by dziecko odnalazło się w grupie
Jak się okazuje można znaleźć także pozytywne strony dziecięcych zabaw w wojnę.
Tak jak z większością rzeczy, tak i przy zabawach militarnych trzeba zachować umiar. Możesz pozwolić dziecku na zabawę w rycerza, pojedynki na tekturowe miecze czy strzelanie z patyka. Nie jest natomiast dobrym pomysłem zasypywanie kilkulatka plastikowymi pistoletami czy procami. Nie możesz się jednak łudzić, że dziecko kiedyś o takie zabawki nie poprosi. Gdy zobaczy na podwórku kolegę z pistoletem, z pewnością samo zechce taki mieć. Kupić go wtedy dziecku? Trzy-,czterolatek w ostateczności może posiadać jedną, dwie tego typu zabawki. Powinnaś jednak wytłumaczyć mu, że pistoletem nie wolno celować w ludzi i zwierzęta, a prawdziwa broń może wyrządzić ogromną krzywdę. Warto także kontrolować, ile czasu dziecko poświęca na zabawy w wojnę. Jeśli oprócz nich ma jeszcze wiele innych zainteresowań, nie musisz się martwić.
Czytaj też: Pomaganie - jak go nauczyć, by dziecko było wrażliwe
Dzieci mają ogromną wyobraźnię. Kiedy toczą pojedynki na niby, zdarza im się czasem za bardzo zaangażować w zabawę. Przejmują wtedy uczucia bohaterów, w których się wcielają. Stają się bardziej agresywne i przestają na siebie zważać. Jednym słowem zabawa wymyka się im spod kontroli i pojedynek zaczyna przypominać prawdziwą walkę. Wtedy powinnaś ją natychmiast przerwać! Dziecko musi wiedzieć, że nie wolno przekraczać granicy bezpieczeństwa, a złość czy agresję trzeba umieć odpowiednio kontrolować. Nawet, gdy to tylko zabawa.
Sprawdź: 5 zabaw, by dziecko przestało bić innych
Czasem dzieci bawią się w wojny na okrągło. Powinnaś wtedy zastanowić się, dlaczego tak się dzieje. Oto najczęstsze przyczyny:
Czytaj też: Kto, kiedy i dlaczego daje dzieciom klapsy? Wstrząsające fakty
Zdalnie sterowany czołg, karabin maszynowy z celownikiem, zestaw z kamizelką kuloodporną i hełmem, miecz strzelający dyskami... To nie jest wykaz wyposażenia oddziału komandosów, lecz niewielka część oferty zabawek militarnych dla dzieci. Chcesz czy nie, twoja pociecha zetknie się z nimi, choćby w sklepie albo u kolegi. Co wtedy? Zdania na temat zabawek i zabaw militarnych są podzielone, także wśród psychologów. Przeciwnicy mówią im twardo NIE. Przekonują, że plastikowe pistolety i inne śmiercionośne sprzęty rozbudzają w dzieciach agresję. Za taką opinią idą niekiedy konkretne rozwiązania: po strzelaninie na norweskiej wyspie Utoya kilka sieci sklepów z zabawkami w tym kraju wycofało ze sprzedaży pistolety-zabawki. Zwolennicy nie widzą w plastikowej broni i zabawach w strzelanie nic złego. Wspominają jak sami bawili się w czterech pancernych, policjantów i złodziei, szeryfów. Podkreślają, że jakoś nie wyrośli na bandytów. Co w takim razie robić? Zapytaliśmy o zdanie Beatę Płażewską, psycholożkę dziecięcą . Oto jej rady: Nie demonizuj zabawek militarnych... Jak świat światem chłopcy, zwłaszcza ci bardziej ekspansywni i nastawieni na rywalizację, lubili zabawki i zabawy związane z bronią. Jeśli nie mieli pod ręką stosownego rekwizytu, strzelali z patyka albo z palca. To po prostu etap rozwoju. ... ani ich nie lekceważ Czym innym jest podwórkowa strzelanina między berkiem a budowaniem szałasu, a czym innym fiksowanie się na zabawach bronią: skupianie się wyłącznie na nich, gromadzenie całego arsenału. Strzelanie z palca czy pistoletu z klocków to nie to samo, co koncentracja na zabawach doskonałymi replikami prawdziwej broni. Nie proponuj zabawek militarnych I bez twojej inicjatywy dziecko pewnie zainteresuje się zabawkami militarnymi. Ale czy to właśnie ty musisz być dostawcą broni? Twoje zdanie na ten temat...
Choć nie wszystkie dziewczynki zaczynają mówić szybciej niż ich koledzy z piaskownicy, zazwyczaj właśnie tak się dzieje. Nie tylko prędzej wymawiają pierwsze wyrazy, ale mają także większy zasób słów i lepiej radzą sobie z budowaniem zdań oraz zawiłościami gramatyki. Gdy podrosną, szybciej uczą się czytać i pisać. Robią mniej błędów ortograficznych, łatwiej też uczą się języków obcych. Wcześniej niż ich koledzy zaczynają posługiwać się liczbami, lepiej dodają, odejmują, mnożą... Czy to oznacza, że dziewczynki są zdolniejsze niż chłopcy? Nie, po prostu każda z płci rozwija się trochę „po swojemu”. Chłopcy, choć więcej czasu zajmuje im oswojenie się z cyferkami, z czasem (na ogół) zaczynają bić na głowę swoje koleżanki w zadaniach wymagających rozumowania matematycznego. Przeważnie mają także bardziej rozwiniętą wyobraźnię przestrzenną, lepiej radzą sobie z pojmowaniem pojęć abstrakcyjnych i łatwiej dostrzegają relacje między nimi. Są również odważniejsi w podejmowaniu nowych wyzwań. Ale spokojnie: jeśli chodzi o pamięć i inteligencję, nie stwierdzono między płciami istotnych różnic. Skąd się to bierze Jak wyjaśnić te różnice? Zdania badaczy są podzielone. Jedni uważają, że są one wrodzone i wynikają z odmiennej budowy mózgu i innego działania hormonów. Świadczy o tym według nich to, że ujawniają się zbyt wcześnie, by wpływ środowiska mógł mieć jakieś znaczenie. Inni twierdzą, że – niezależnie od różnic biologicznych – ogromne znaczenie ma właśnie środowisko, które w zależności od płci maluszka wzmacnia albo zaniedbuje rozwój jego poszczególnych umiejętności. Zauważono na przykład, że opiekunowie, zajmując się dziewczynkami, częściej czule do nich gruchają (a one dzięki temu będą sobie w przyszłości lepiej radziły z mówieniem), natomiast chłopców starają się zainteresować...
Kiedyś na placu zabaw obserwowałam taką scenę: chłopiec, na oko trzyletni, wbiegł na szczyt zjeżdżalni i obwieścił: „Ja wszedłem najwyżej! Jestem najlepszy!”. Obok na kocyku siedziały dwie dziewczynki. Przebierały lalki, kłóciły się o fryzurę Barbie. Ledwie zerknęły na małego „dominatora” ze zjeżdżalni. Mój Boże, pomyślałam, przecież to inne światy... Geny czy wychowanie? Natura wyposażyła nas w odpowiednie „narzędzia”, byśmy mogli funkcjonować „w stadzie”. Pewne obszary mózgu trochę inaczej wyglądają u kobiet, inaczej u mężczyzn. Jednak osobowość dziecka kształtuje się też pod wpływem doświadczeń i wychowania, które mogą utrwalać stereotypy dotyczące płci. Od dziewczynek oczekujemy subtelności, ustępowania, cierpliwości, od chłopców zaradności, aktywności, przebojowości. Z dziewczynkami więcej rozmawiamy o emocjach. Może dlatego stają się wrażliwsze na problemy innych i więcej zajmują się swoimi doznaniami. Zabawy rodziców z chłopcami bywają bardziej aktywne, częściej są w nich elementy rywalizacji. Chłopcom pobłażamy, dziewczynki karcimy za walkę o swoje. Oba te obszary – związane z płcią mózgu oraz wychowawcze – tworzą z twojej pociechy małą kobietę lub małego mężczyznę. Ach, te przyjaźnie W badaniach stwierdzono, że u trzyletnich dzieci połowa ich przyjaciół jest płci odmiennej, ale już u pięciolatków – tylko 20 proc. W wieku siedmiu lat prawie żadne dziecko nie przyjaźni się z przedstawicielem płci przeciwnej! Te oddzielne światy zachodzą na siebie w niewielkim stopniu aż do czasu, gdy nastolatki zaczną umawiać się na randki. Ale zanim to nastąpi, dzieciaki kłócą się, biją, przyjaźnią i nie znoszą. Znasz to, prawda? I tak właśnie ma być! W ten sposób twoje dziecko zdobywa umiejętności społeczne potrzebne w całym życiu, w kontaktach z...
