odra
Gina Sanders - Fotolia.com
Zdrowie

Odra: objawy, leczenie szczepienie

Odra to choroba wieku dziecięcego. Dowiedz się, jakie są objawy odry, jak ją leczyć i jakim szczepieniem można zabezpieczyć dziecko przed zachorowaniem.

Odra to choroba wywołana wirusem z rodziny paramyksowirusów. Jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób, a niezaszczepionemu na nią dziecku niezwykle trudno jest się przed nią uchronić. Dzieci zwykle łagodnie ją przechodzą, ale trudno przewidzieć, jak będzie u konkretnego dziecka. Co jakiś czas docierają do nas wiadomości o epidemii odry, dlatego pytamy eksperta, jakie są jej objawy i jak ją leczyć.

Spis treści:

Odra - objawy
Kiedy można zarazić się odrą?
Odra – leczenie
Powikłania po odrze
Odra – szczepienie
Czy zaszczepione dziecko może zarazić się odrą?
Czy przebyta odra uodparnia na całe życie?
Czy dorośli powinni się szczepić tę chorobę?

Objawy odry

Do najczęstszych objawów odry należą:

  • gorączka
  • katar
  • ból gardła
  • kaszel
  • zaczerwienienie oczu i światłowstręt,
  • charakterystyczna wysypka.


Podczas odry kaszel jest zazwyczaj męczący i suchy, a twarz chorego dziecka wygląda jak po długotrwałym płaczu. Później pojawia się gruboplamista, zlewająca się wysypka, początkowo za uszami, następnie na twarzy i szyi oraz na tułowiu, rękach i nogach. Śluzówka jamy ustnej jest zaczerwieniona. Po wystąpieniu wysypki (po około 4–5 dniach) gorączka spada i dziecko powoli wraca do zdrowia. Niektóre maluchy, zwłaszcza te z mniejszą odpornością, mogą dość ciężko przechodzić infekcję (nawet z wysypką krwotoczną, drgawkami).

Kiedy można zarazić się odrą?

Po kontakcie z innym chorym dzieckiem. Odra przenosi się drogą kropelkową (poprzez kaszel, kichanie), nawet na duże odległości. Czas, w którym maluch jest już zakażony, ale jeszcze nie ma objawów (okres wylęgania), wynosi 9–14 dni. Odra jest najbardziej zaraźliwa pięć dni przed pojawieniem się wysypki oraz cztery dni po jej wystąpieniu.

Jak leczyć odrę u dziecka?

Leczenie odry jest wyłącznie objawowe. Należy: 

  • obniżać gorączkę środkami przeciwgorączkowymi,
  • stosować lekkostrawną dietę,
  • podawać dużo napojów.
  • w czasie silnego kaszlu podawać leki przeciwkaszlowe.


Jeśli choroba nie przebiega ciężko, dziecko może przebywać w domu, ale powinno leżeć w łóżku, także kilka dni po ustąpieniu gorączki. Warto też zadbać o jak największy komfort chorego dziecka.

  • Pokój chorego musi być starannie wietrzony.
  • Zaczerwienione oczy można przemywać solą fizjologiczną.
  • Ulgę przy światłowstręcie przyniesie przytłumione światło w pokoju.


Zobacz też: Alergiczne niemowlę - testy alergiczne, leczenie alergii

Powikłania po odrze

Najczęstszymi powikłaniami są: 

  • zapalenie ucha (które może zagrażać utratą słuchu),
  • zapalenie krtani (bywa, że towarzyszą mu silne ataki duszności, zwłaszcza u dzieci przed piątym rokiem życia),
  • zapalenie płuc,
  • zapalenie mięśnia sercowego,
  • odrowe zapalenie mózgu (najgroźniejsze).


Powikłania występują u jednego na piętnaścioro dzieci, które zachorowały. Można je podejrzewać, jeśli po okresie bez gorączki ponownie wzrasta temperatura. Wtedy trzeba szybko zgłosić się do lekarza.

Czy są szczepienia na odrę?

Tak. Obowiązkowo podaje się szczepionkę na odrę wszystkim dzieciom w wieku 13–14 miesięcy (potrójną – przeciw odrze, różyczce i śwince – MMR). Daje ona skuteczną ochronę, w połączeniu z drugą dawką (przypominającą) w 6 roku życia. Wcześniej drugą dawkę dzieci otrzymywały w 10 roku życia, ale powracające przypadki choroby spowodowały zmianę w kalendarzu szczepień. Dzieci, które ominęło szczepienie MMR w 6 roku życia, otrzymają ją wg starego schematu w 10 roku życia.

Czy zaszczepione dziecko może zarazić się odrą?

Szczepienie przeciw odrze jest bezpieczne i bardzo skuteczne, dlatego procent dzieci, które nie nabyły odporności po szczepionce MMR, jest znikomy. Po podaniu pierwszej dawki szczepionki przeciw odrze (MMR) odporność uzyskuje ok. 95-98% osób zaszczepionych. Pozostaje więc naprawdę niewielkie ryzyko, że dziecko zachoruje na odrę po pierwszej dawce, a druga dawka MMR zapewnia wieloletnią odporność blisko 100% osób zaszczepionych. Badania wykazały, że dwie dawki MMR dają odporność na poziomie naturalnej, uzyskanej po przechorowaniu odry.

Czy przebyta odra uodparnia na całe życie?

Po przechorowanej odrze w organizmie pozostają przeciwciała przeciwko temu wirusowi, więc z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że przebyta odra daje odporność na całe życie. Za ludzi uodpornionych na odrę uważa się więc osoby, które ją przechorowały lub zostały zaszczepione dwiema dawkami szczepionki MMR.

Czy dorośli powinni się szczepić na odrę?

Dorośli urodzeni przed 1975 rokiem nie byli obowiązkowo szczepieni przeciwko odrze, a drugą dawkę szczepień wprowadzono dopiero w 1991 roku, dlatego szczepienia przeciwko tej chorobie są rekomendowane dorosłym, którzy:

  • nie byli szczepieni przeciw odrze w dzieciństwie,
  • otrzymali tylko jedną dawkę szczepionki,
  • młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie).


Odpowiadała ekspert: pediatra onkolog prof. Maria Korzon, członek zarządu oraz prezes oddziału gdańskiego PTP, kierownik Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii i Onkologii Dziecięcej Instytutu Pediatrii AM w Gdańsku, wojewódzki konsultant ds. pediatrii.
 

Zobacz też:

Szczepienia – przed jakimi chorobami chronią? [WIRTUALNE WARSZTATY]

szczepionka MMR
Adobe Stock
Aktualności
Szczepionka MMR przeciw śwince, odrze i różyczce: kiedy szczepić, skład, powikłania
Szczepionka MMR znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych i służy do uodparniania dzieci przeciw śwince, odrze i różyczce, czyli trzem chorobom mogącym wywołać groźne powikłania. Obecnie nie ma już żadnych wątpliwości, że szczepionka MMR jest bezpieczna. A co z autyzmem, o wywoływanie którego ją podejrzewano?

Szczepionka MMR zawiera trzy rodzaje wirusów, które po podaniu dziecku wywołują u niego odporność na odrę, świnkę i różyczkę. Pierwszą dawkę podaje się w 13-15 miesiącu życia, a drugą pięć lat później. Bezpieczeństwo szczepionki MMR zostało potwierdzone badaniami, a odczyny poszczepienne nie różnią się od tych, które mogą wystąpić po innych szczepieniach. Spis treści: Szczepionka MMR: kiedy się podaje dziecku? Szczepionka MMR – skład Przeciwwskazania do podania szczepionki MMR Szczepienie odra świnka różyczka – powikłania i objawy poszczepienne Autyzm po szczepieniu MMR Dlaczego warto zaszczepić dziecko przeciw śwince, odrze i różyczce? Szczepionka MMR: kiedy podaje się dzieciom? Z kalendarza szczepień obowiązującego w 2021 roku wynika, że szczepionkę MMR w Polsce podaje się w dwóch dawkach. Pierwszą po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia (planowo w 13-15 miesiącu życia) oraz w 6. roku życia. Od 2019 roku nastąpiła zmiana w terminie podawania drugiej dawki – wcześniej był to 10 rok życia. Od stycznia 2019 druga dawkę MMR otrzymują dzieci w szóstym roku życia, a zasada ta obowiązuje dzieci urodzone w 2014 roku lub później. Pełną odporność dziecko uzyskuje po podaniu drugiej dawki. Przesunięcie szczepienia zostało podyktowane tym, aby dzieci rozpoczynające naukę w szkole były w pełni zabezpieczone przed tymi chorobami.  Szczepionka MMR – skład Na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki MMR – M-M-RVAXPRO oraz Priorix. Oba preparaty  sprzedawane są w postaci ampułkostrzykawki z proszkiem i rozpuszczalnikiem do przygotowania zawiesiny. Przygotowana dawka szczepionki w przypadku obu preparatów ma objętość 0,5 ml i zawiera żywe, atenuowane, czyli osłabione wirusy odry, świnki i różyczki . Podaje się ją domięśniowo lub podskórnie. Preparat M-M-RVAXPRO...

odra w przedszkolu w Warszawie - zachorował 5-letni chłopiec
Adobe Stock
Aktualności
Odra w przedszkolu w Warszawie: zachorował 5-letni chłopiec
W przedszkolu w Ursusie, do którego uczęszczał chłopiec, podjęto nadzwyczajne środki ostrożności. Od października, kiedy w Pruszkowie wykryto pierwsze przypadki odry, na Mazowszu zachorowały już 93 osoby.

5-latek z gorączką i charakterystyczną wysypką trafił na oddział zakaźny Szpitala Wolskiego w Warszawie dwa tygodnie temu. W ciągu kilku dni poczuł się lepiej, został wypisany do domu. Dzieci i pracowników przedszkola, którzy mieli kontakt z chorym, objęto nadzorem epidemiologicznym. Dziecko nie było szczepione Chłopiec nie był szczepiony na odrę - przeciwskazaniem były problemy neurologiczne . Oboje rodzice byli szczepieni i są zdrowi. Dziecko przez tydzień nie uczęszczało do placówki. W momencie, kiedy u chłopca stwierdzono odrę, rodzice dziecka poinformowali o tym władze przedszkola. Dyrekcja zgłosiła sprawę do sanepidu. - Wyniki z pracowni wirusologicznej PZH potwierdziły laboratoryjnie odrę – powiedziała rzeczniczka Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie Joanna Narożniak. W przedszkolu przeprowadzono dezynfekcję, odbyło się generalne czyszczenie placówki . Wprowadzono też jednorazowe naczynia przy posiłkach dla dzieci. - Zostały oddane rodzicom wszystkie szczoteczki do zębów dzieci i w tym okresie maluchy nie myją zębów - powiedziała dyrektor przedszkola Magdalena Kieszek- Leśnikowska.   - Na ten moment nie ma zagrożenia wirusem – uspokoiła dyrektor placówki. Osoby, które miały kontakt z chorym chłopcem, objęto nadzorem epidemiologicznym. Chodzi o 14 osób – 6 z nich to dzieci mające już szczepienia, a 6 osób zaszczepiono już po stwierdzeniu odry. - Nie zgłoszono z tego przedszkola innego zachorowania - poinformowała rzeczniczka PWIS w Warszawie. Nie ma paniki, dzieci chodzą do przedszkola Rodzice są poinformowani, że gdyby u kogokolwiek wystąpiły objawy chorobowe, powinni niezwłocznie skontaktować się ze swoimi lekarzami. Większość dzieci jest szczepionych. - Obawy zawsze są , choć moja córka jest szczepiona. Ale bez paniki. Normalnie chodzi do przedszkola - mówi tata jednej z dziewczynek. -...

Wzrost zachorowań na odrę
AdobeStock
Aktualności
Odra powraca: liczba zachorowań wciąż rośnie
W 2017 roku pierwszy raz wyszczepialność w Polsce spadła do 93-94 proc. i widać tego efekty...

Liczby mówią same za siebie. W 2017 r. w Polsce odnotowano zaledwie 63 przypadki zachorowań na odrę, natomiast u ubiegłym roku było ich już 339. Ten rok także rozpoczął się od słabych statystyk.  Niebezpieczna odra W 2018 roku w okresie od 1 do 15 stycznia zdiagnozowano siedem przypadków odry w całym kraju, podczas gdy w ciągu zaledwie czterech dni nowego roku jest ich już trzynaście na samym Mazowszu. Większość, bo aż dziewięć zachorowań, dotyczy Warszawy. Poza tym po jednym przypadku zachorowania stwierdzono w powiatach: wołomińskim, sochaczewskim, piaseczyńskim i warszawskim zachodnim.  Sześć osób z tej grupy nie było szczepionych . Tych doniesień nie można bagatelizować, gdyż odra jest chorobą bardzo zakaźną. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkowo-powietrzną, tzn. wystarczy przebywać w jednym pomieszczeniu z osobą chorą (np. w szkole, sklepie, autobusie). Co więcej, do zakażenia może dojść jeszcze zanim pojawią się charakterystyczne dla odry zmiany na skórze. Objawy choroby to: gorączka, mocny kaszel, wysypka plamisto-grudkowa, zapalenie spojówek, światłowstręt, nieżyt błony śluzowej nosa. Dość częste są powikłania po odrze. Te lżejsze to np. zapalenie ucha środkowego i zakażenie żołądkowo-jelitowe, a poważniejsze m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jak ochronić się przed odrą? Ochronę przed tą chorobą zapewnia sytuacja, gdy ponad 95 proc. osób jest zaszczepionych. W 2017 roku pierwszy raz wyszczepialność w Polsce spadła do 93-94 proc. Tymczasem szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) jest szczepionką bezpłatną. Szczepi się nią dzieci w 13-14. miesiącu życia. Do tej pory dzieci dostawały drugą dawkę w 10. roku życia. Od 2019 roku zostały wprowadzone zmiany w kalendarzu szczepień i drugą dawkę otrzymają dzieci już w 6. roku życia. Eksperci wskazują, że szczepienie...

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
1000 zł na wakacje
Prawo i finanse
Bon 1000 zł na wakacje: od kiedy bon turystyczny 2023? Nowe informacje
Magdalena Drab
świadectwo z paskiem
Wychowanie
Czerwony pasek na świadectwie — od jakiej średniej? Wymagania i kryteria 2023
Joanna Biegaj
początek roku szkolnego 2023
Newsy
Będą dłuższe wakacje: początek roku szkolnego 2023/2024 został przesunięty
Magdalena Drab
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem – czy urlop opiekuńczy 2023 jest płatny?
Joanna Biegaj
Życzenia na Dzień Ojca
Święta i uroczystości
Życzenia na Dzień Ojca 2023: od małego i dorosłego dziecka (krótkie, wzruszające, śmieszne)
Joanna Biegaj
ile dać na komunię
Święta i uroczystości
Ile dać na komunię w 2023: ile do koperty od gościa, dziadków, chrzestnej i chrzestnego?
Maria Nielsen
wniosek u urlop rodzicielski
Prawo i finanse
Wniosek o urlop rodzicielski 2023 – wzór do druku
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
gdzie nad morze z dzieckiem
Czas wolny
Gdzie nad morze z dzieckiem? TOP 10 sprawdzonych miejsc dla rodzin z maluchami
Ewa Janczak-Cwil
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Szkarlatyna - co to oznacza
Zdrowie
Szkarlatyna u dzieci: co to za choroba? Przyczyny, objawy i leczenie płonicy
Beata Turska
larwy kleszczy
Edukacja
Larwy kleszczy – jak wygląda larwa kleszcza i czy jest niebezpieczna? [ZDJĘCIA]
Joanna Biegaj
czy można przykrywać wózek pieluchą
Pielęgnacja
Zakrywanie wózka pieluchą to nie sprytna ochrona przed słońcem. Dziecku grozi szpital!
Magdalena Drab
gęsty katar u dziecka
Zdrowie
Gęsty katar u dziecka – jak szybko się go pozbyć?
Ewa Janczak-Cwil
pas poporodowy
Połóg
Pas poporodowy: kiedy i ile godzin nosić pas brzuszny? [EFEKTY I OPINIE]
Agnieszka Majchrzak
latające kleszcze
Święta i uroczystości
Latające kleszcze – czy strzyżak sarni jest niebezpieczny?
Magdalena Drab
angielskie imiona
Imiona
Angielskie imiona żeńskie i męskie: popularne i ładne (+ ich polskie odpowiedniki)
Joanna Biegaj
uczulenie na słońce
Pielęgnacja
Uczulenie na słońce u dziecka: jak wygląda wysypka od słońca u dziecka? Leczenie, zapobieganie
Małgorzata Wódz