przemoc wobec dzieci
Adobe Stock
Wychowanie

Przemoc wobec dzieci: czym jest przemoc fizyczna, psychiczna i ekonomiczna? Jakie są kary i konsekwencje?

Przemoc wobec dzieci to nie tylko bicie, szarpanie czy popychanie. Inne zachowania dorosłych, które naruszają dobro dziecka i narażają je na krzywdę, to także przemoc. W przepisach prawa jest mowa m.in. o przemocy psychicznej i emocjonalnej wobec dzieci. Za każdy rodzaj przemocy grożą surowe kary.

Przemoc wobec dzieci ma fatalne konsekwencje – zarówno dla psychiki, jak i zdrowia dziecka. Ale za przemoc grożą też kary, w tym kara pozbawienia wolności. Przemoc fizyczna i psychiczna wobec dzieci jest w Polsce zakazana. Czego nie wolno robić?

Rodzaje przemocy wobec dzieci

Przemoc można podzielić na różne rodzaje, bo równie mocno co klaps rani też złe słowo, latami powtarzane wyzwiska, upokorzenia czy zaniedbanie. Przemoc wobec dzieci jest szczególnie okrutna. Silniejszy dorosły człowiek wykorzystuje swoją przewagę fizyczną oraz fakt, iż dziecko jest od niego zależne lub nieporadne, i krzywdzi je. Polskie prawo przewiduje surowe konsekwencje za stosowanie przemocy wobec dzieci. Dotyczy to tak samo przemocy fizycznej, jak psychicznej czy ekonomicznej. Czym jest przemoc wobec dzieci?

Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z 2005 roku głosi, że przemoc to „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa albo dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”. 

Z kolei WHO określa, że „przemoc wobec dzieci to każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby dorosłej, które ujemnie wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka”.

Warto przytoczyć też słowa D. Gila, na które powołuje się Fundacja Dzieci Niczyje: przemoc wobec dzieci to „każde działanie lub bezczynność jednostek, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, który deprymuje równe prawa i swobody dzieci i/lub zakłóca ich optymalny rozwój”.

Przemoc wobec dzieci to zatem:

  • przemoc psychiczna (emocjonalna, werbalna),
  • przemoc fizyczna,
  • przemoc seksualna,
  • zaniedbywanie (w tym przemoc ekonomiczna).

Przemoc psychiczna wobec dzieci

Przemoc psychiczna wobec dziecka to wszelkie zachowania dorosłych, które wpływają źle na jego samoocenę, poczucie bezpieczeństwa i utrudniają jego prawidłowy rozwój. Nie zawiera elementów przemocy fizycznej, ale może wiązać się np. z krzyczeniem na dziecko. Przemoc emocjonalna to:

  • wyzwiska (przemoc werbalna),
  • poniżanie,
  • groźby,
  • szantażowanie,
  • straszenie,
  • odrzucenie emocjonalne,
  • brak poszanowania prywatności,
  • niszczenie rzeczy bądź krzywdzenie zwierząt dziecka,
  • zbyt duże wymagania nieadekwatne do wieku dziecka.


Przemoc psychiczna przynosi największe szkody, jeśli sprawcami są najbliższe dziecku osoby, np. rodzice. Jej skutki mogą być dalekosiężne: krzywdzone dziecko może mieć w przyszłości zaniżoną samoocenę i kłopot z nawiązywaniem relacji z ludźmi. Rodzice powinni więc nieustannie dokształcać się i uczyć, np. jak nie krzyczeć na dziecko.

Przemoc fizyczna wobec dzieci

Przemoc fizyczna to każde zachowanie, które powoduje ból i prowadzi do powstania urazów na ciele dziecka. Najczęstsze formy przemocy fizycznej wobec dzieci to:

  • klapsy i bicie,
  • popychanie,
  • szarpanie,
  • szczypanie,
  • rzucanie w dziecko przedmiotami.


Intencje dorosłego nie mają w takich sytuacjach znaczenia – nawet jeśli opiekun wierzy, że poprzez bicie lepiej wychowa lub zdyscyplinuje dziecko, przemoc fizyczna wobec dziecka zawsze pozostanie zła i będzie mieć tragiczne skutki.

Przemoc ekonomiczna wobec dzieci

Przemoc ekonomiczna wiąże się zwykle z niezaspokajaniem podstawowych potrzeb dziecka, takich jak zapewnienie odpowiedniego ubrania, zdrowego jedzenia, ochrony zdrowia czy niezbędnej edukacji. Zaniedbanie dziecka może prowadzić do jego realnych problemów zdrowotnych, ale też sprawić, że maluch będzie czuł się nieważny i pozostawiony sam sobie. Dziecko, które doświadczyło zaniedbania, może w przyszłości walczyć o uwagę innych, ale w sposób nieakceptowany społecznie, np. agresją. Może też stać się wycofane i nie angażować się w żadne aktywności.

Przemoc seksualna wobec dzieci

Wykorzystanie seksualne to każde zachowanie osoby starszej, które prowadzi do jej seksualnego podniecenia i zaspokojenia kosztem dziecka. Najczęściej przemoc seksualna wobec dzieci to:

  • ekshibicjonizm,
  • uwodzenie,
  • świadome czynienie dziecka świadkiem aktów płciowych,
  • zachęcanie do rozbierania się i do oglądania pornografii,
  • dotykanie miejsc intymnych lub zachęcanie do dotykania sprawcy,
  • gwałt.


Przemoc seksualna wobec dzieci, którą kodeks karny określa jako przestępstwo, to także: wykorzystanie dziecka z niepełnosprawnością, wykorzystanie zależności, kazirodztwo, pornografia, prostytucja, stręczycielstwo.

Konsekwencje przemocy wobec dzieci

Każdy rodzaj przemocy wobec dziecka niesie ze sobą poważne konsekwencje. Poza obrażeniami fizycznymi, powstałymi w wyniku bicia czy zaniedbań, krzywdzone dzieci zmagają się też z innymi symptomami przemocy: objawami psychosomatycznymi i problemami emocjonalnymi.

Przemoc wobec dzieci – psychosomatyczne symptomy u ofiar:

  • bóle głowy i brzucha,
  • wtórne zaburzenia kontroli czynności fizjologicznych (moczenie),
  • zmiany skórne,
  • utrata włosów,
  • drżenie kończyn,
  • nadmierna potliwość,
  • zaburzenia snu,
  • zaburzenia łaknienia,
  • spowolnienie i zahamowanie w rozwoju fizycznym,
  • choroby somatyczne o nieustalonej etiologii.


Przemoc wobec dzieci – skutki w sferze emocjonalnej:

  • zmiana dotychczasowego sposobu funkcjonowania dziecka,
  • zaburzenia nastroju,
  • lęki i fobie,
  • niska samoocena,
  • nadpobudliwość psychoruchowa,
  • trudności w koncentracji uwagi,
  • zahamowanie lub regres w rozwoju poznawczym,
  • izolacja od otoczenia,
  • wycofanie z kontaktów społecznych,
  • zmiany w relacjach z osobami bliskim,
  • zachowania agresywne wobec innych osób, przedmiotów,
  • zachowania autodestrukcyjne,
  • pierwsze kontakty seksualne.


Prawne konsekwencje przemocy wobec dzieci określa Kodeks karny oraz ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W art. 207 kk zapisano, że kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą albo nad małoletnim, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Za przemoc ze szczególnym okrucieństwem grozi od roku do 10 lat więzienia. Z kolei za doprowadzenie do kontaktu seksualnego z dzieckiem poniżej 15 lat przewidziano karę od 2 do 12 lat więzienia.

Warto też wiedzieć, jak reagować na przemoc wobec dzieci, bo za nieudzielenie pomocy grozi do 3 lat więzienia. 

Źródło: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Fundacja Dzieci Niczyje, Ustawa Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553), Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.05.180.1493)

Zobacz też:

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA