11 nowych praw kobiet w czasie ciąży, porodu i połogu. Czy je znasz?

Minister zdrowia Łukasz Szumowski, prezentując w kwietniu projekt nowych standardów opieki okołoporodowej zapowiadał, że minął czas, kiedy o porodzie decydował lekarz. – Pacjent jest partnerem, a okres ciąży, porodu, połogu jest szczególnie ważny dla takiego partnerstwa. Żeby jednak partnerstwo było możliwe, młoda mama musi być dobrze wyedukowana i musi wiedzieć, do czego ma prawa – mówił minister. Od stycznia 2019 r. mają obowiązywać nowe standardy opieki okołoporodowej. Co ma się zmienić? Sprawdź, do czego każda kobieta w ciąży, w czasie porodu i połogu będzie mieć prawo.

1. Poród mniej zmedykalizowany, bardziej naturalny

Standard zaleca opiekę nad matką i noworodkiem, przy jednoczesnym położeniu nacisku na ograniczenie niezbędnych interwencji medycznych, w szczególności:

• amniotomii
• indukcji porodu
• stymulacji czynności skurczowej
• podawania opioidów
• nacięcia krocza
• cięcia cesarskiego
• podawania mleka modyfikowanego

W Polsce ponad 40 proc. porodów jest zakończonych przez cesarskie cięcie: większość z nich nie jest wykonywanych z powodów medycznych. Cesarskie cięcie nie jest obojętne ani dla kobiety, ani dla dziecka - badania pokazują, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie częściej np. cierpią na alergię. Mniej cięć cesarskich będzie możliwe, jeśli każda kobieta, która będzie chciała, będzie miała możliwość znieczulenia do porodu.

2. Metody łagodzenia bólu

Według nowych standardów opieki okołoporodowej każda kobieta jeszcze w czasie ciąży ma być informowana o metodach łagodzenia bólu podczas porodu. Powie jej o tym położna lub lekarz opiekujący się ciążą. Każda kobieta będzie też mogła przed porodem odwiedzić szpital, w którym chce rodzić i zapytać, czy jest możliwe znieczulenie do porodu. M.in. kierując się dostępnością do znieczulenia, będzie mogła wybrać szpital, w którym chce rodzić.

3. Ocena ryzyka depresji poporodowej

Depresja poporodowa zdarza się w Polsce częściej niż cukrzyca ciążowa. W nowych standardach opieki okołoporodowej została wprowadzona ocena ryzyka depresji. 2 razy w czasie ciąży: między 11. a 14. tygodniem, 33. a 37. tygodniem oraz 1 raz po porodzie położna lub lekarz prowadzący ciążę będzie miał obowiązek sprawdzić, jakie jest ryzyko pojawienia się u kobiety depresji poporodowej. Będzie to mógł zrobić dostępnymi testami, np. testem Becka. Co dalej, jeśli kobieta ma depresję? W zależności od jej stanu, może jej zaproponować grupę wsparcia, pomoc położnej, wizytę u psychologa lub psychiatry.

4. Badania w ciąży

Każda kobieta w ciąży ma prawo do bezpłatnych badań (niezależnie od ubezpieczenia). W nowych standardach niektórych badań w ciąży nie będzie – np. wycofane zostało badanie w kierunku cytomegalii. – To dlatego, że wykrywa się ją bardzo rzadko, i nie ma możliwości leczenia kobiety w ciąży. Nie ma sensu wykonywania tego badania w ciąży – mówi prof. Krzysztof Czajkowski, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii i położnictwa.

5. Plan porodu

Stworzyć ma go kobieta w ciąży wraz z położną lub lekarzem opiekującym się ciążą. W planie zapisane będą wszystkie preferencje kobiety co do tego, jak ma wyglądać poród, opieka po porodzie. Lekarz sprawujący opiekę nad kobietą w ciąży ma również obowiązek skierowania pacjentki do położnej POZ na ujednoliconą edukację przedporodową (na indywidualne przygotowanie lub do szkoły rodzenia). Do tej pory nie wszystkie kobiety wiedziały, że przysługuje im bezpłatna edukacja przedporodowa.

6. Likwidacja obowiązkowej hospitalizacji po 41. tygodniu ciąży

Do tej pory każda kobieta po 41. tygodniu ciąży musiała zostać przyjęta do szpitala, celem wywołania porodu. Według nowych standardów tak nie będzie: do szpitala trafi tylko wtedy, gdy to będzie konieczne.

7. Nacisk na karmienie piersią

Już w czasie ciąży kobiety będą zachęcane do karmienia piersią, a po porodzie będą mieć zapewnioną pomoc laktacyjną. Do karmienia piersią kobiety będą zachęcane. Preferowanym sposobem karmienia dziecka będzie karmienie piersią. Jeśli to się nie uda – odciągniętym mlekiem mamy. Jeśli to również nie będzie możliwe: mlekiem z banku kobiecego mleka. Jeśli to też będzie niemożliwe – mlekiem modyfikowanym.
Ważne: szpital ma zapewnić kobiecie po porodzie dostęp do urządzeń wspomagających karmienie piersią np. do laktatorów.

8. Kontakt skóra do skóry – pozostanie, ale...

Po porodzie, jeśli stan dziecka i mamy na to pozwala, dziecko będzie położone na brzuchu mamy, w kontakcie skóra do skóry. W odróżnieniu od poprzednich standardów nie jest określony czas kontaktu "skóra do skóry". Kąpiel dziecka jest zalecana, jednak nie musi się ona odbyć tuż po porodzie.

9. Szczepienia, podawanie witaminy K i inne procedury medyczne

W standardach opieki okołoporodowej nie znalazły się zalecenia dotyczące szczepień dziecka, podawania witaminy K. – Standardy opieki okołoporodowej są standardami organizacyjnymi, nie medycznymi. Zalecenia dotyczące szczepień są zaleceniami medycznymi, odnoszą się do konkretnego dziecka. Zalecamy szczepienia, jednak nie zostały one ujęte w standardach – mówi prof. Ewa Helwich, krajowy konsultant ds. neonatologii.

10. Szczególna opieka w sytuacjach trudnych

W szczególnych sytuacjach, takich jak śmierć dziecka czy urodzenie dziecka z wadą genetyczną, kobieta w ciąży ma mieć zapewnioną pomoc psychologiczną i wsparcie.

11. Wizyty położnej po porodzie

Po powrocie do domu kobietę i dziecko ma co najmniej 4 razy odwiedzić położna. W czasie wizyty podpowie, jak pielęgnować krocze po porodzie, jak opiekować się dzieckiem. Ma też pomóc w karmieniu piersią. Jeśli jest taka potrzeba, położna przyjdzie do mamy z dzieckiem więcej razy.

Zobacz też: Twoje prawa podczas ciąży i po porodzie