Jarek Żyliński jest psychologiem wychowawczym i psychoedukatorem, prowadzi warsztaty dla rodziców małych dzieci oraz zajęcia dla kilkulatków. Rozmawiamy z nim o roli ojca w rodzinie i o tym, po co właściwie dziecku jest tata:
To prawda, że na samym początku to matka jest dla dziecka najważniejsza. Nic w tym dziwnego: ona przecież tworzy więź z dzieckiem już w ciąży. Chociaż jest dużo czynności, które tata może wykonywać równie dobrze albo prawie tak dobrze jak mama, to jednak dla małego ssaka poczucie bezpieczeństwa opiera się, jakkolwiek by na to patrzeć, przede wszystkim na pokarmie – a tylko kobieta może karmić piersią. Zwykle też jest dużo lepsza od swojego męża w komunikacji niewerbalnej, dużo przyjemniejsza w dotyku dla dziecka. Te wszystkie rzeczy składają się na wyjaśnienie, dlaczego niemowlę łatwiej i szybciej się do niej przywiązuje. Zadaniem ojca będzie więc w początkowym etapie życia dziecka głównie wspieranie kobiety w jej gigantycznym zadaniu opieki nad niemowlęciem. Ale to, co przypada ojcu, też jest bardzo ważną rolą w rodzinie.
Nie, to byłoby trochę za proste. Ojciec, choć z jednej strony tuż po porodzie ma przede wszystkim wspierać kobietę, to jednocześnie musi być blisko dziecka. Musi budować cegiełka po cegiełce więź z niemowlęciem, bo inaczej, gdy już przyjdzie jego kolej, to będzie jakby z kosmosu. Poza tym nie można powiedzieć, że tata, który wspiera mamę po porodzie, nie robi wtedy nic dla dziecka. Przeciwnie, zapewniając wsparcie matce, dba także o niemowlę.
Kiedy matka – która, przypomnijmy, jest dla małego dziecka opoką bezpieczeństwa – znajduje się w sytuacji stresu, to jej nerwy z automatu przenoszą się na niemowlę. Rolą ojca jest to, aby te sytuacje stresu eliminować albo minimalizować. Zresztą skoro już o tym mowa: nie tylko niemowlęta wyczuwają emocje rodziców. Dziecko w każdym wieku wyczuwa szóstym zmysłem, jeśli coś złego dzieje się w relacji między jego rodzicami. Widać to np. u kilkulatków. W momencie, kiedy w domu zaczynają się sytuacje rozwodowe, to kilkulatek np. nagle zaczyna się strasznie buntować przeciw pozostawaniu w przedszkolu. Bardzo mocno potrzebuje wtedy być w domu, bo czuje, że dzieje się tam coś bardzo ważnego.
Mniej więcej od końca 1. roku życia dziecka, kiedy ono uczy się samodzielności, zaczyna podejmować wyzwania i siłą rzeczy spotyka się z porażkami. Wstaje, upada, uderza się w nosek, nie może poradzić sobie z wchodzeniem na łóżko. Wtedy ojciec ma za zadanie nie tylko zachęcać malucha do kolejnych prób, ale też jest po to, aby czasem powiedzieć mamie: „Poczekaj. Nie biegnij od razu do niego. Daj mu szansę, żeby samo się podniosło. Nie musisz tak cały czas krążyć nad nim jak helikopter”.
Rzeczywiście polscy, a nawet ogólniej słowiańscy rodzice są bardzo opiekuńczy. Jak się patrzy na zachód czy na północ od Polski, to tam dzieci mają dużo więcej niż u nas takiego fajnego rozwojowego luzu. Ale wracając do naszego tematu, nie mogę się z tobą zgodzić, że to ojcowie są częściej nadopiekuńczy niż mamy. To jednak mężczyzna od dzieciństwa jest uczony, że emocje to nie jest koniec świata. On widzi, że dziecko płacze, dostrzega jego smutek, ale też jednocześnie widzi, że maluch przez swoje porażki uczy się świata.
Jako młody lub przyszły tata masz zapewne określone wyobrażenie na temat ojcostwa. Twoja wizja ojca jest prawdopodobnie zakorzeniona w dzieciństwie, a dokładnie relacjach z własnym ojcem. Wpływ na nią mają również oczekiwania społeczeństwa. Jeśli uświadomisz sobie swoje głęboko zakorzenione wyobrażenie na temat siebie roli ojca, masz większą szansę na stanie się takim tatą, jakim pragniesz być. Oto 5 powszechnych mitów na temat ojcostwa: 1. Ważne są jedynie uczucia przyszłej mamy Twoja partnerka jest teraz w centrum zainteresowania i nie ma w tym nic dziwnego. Jej ciało zmienia się, w jej organizmie zachodzą wielkie zmiany. Samopoczucie przyszłej mamy jest bardzo ważne, ale nie można zapomnieć o uczuciach taty. Mężczyźni rzadko przyznają się do lęku czy niepokoju, które mogą pojawiać się w nich na myśl o ojcostwie. - Czy zemdleję przy porodzie? Czy nie będzie komplikacji medycznych? Jak zmieni się mój związek? Czy będę mógł kontynuować karierę i być dobrym ojcem jednocześnie? - w przyszłych ojcach rodzi się wiele pytań i wątpliwości, do których nie zawsze się przyznają. Wielu mężczyzn nie chce dodawać przyszłej mamie zmartwień, dlatego nie rozmawia z nią o swoich obawach. Rada: Nie bój się, że obciążysz żonę! Kobiety z pewnością docenią szczerość swoich partnerów. Rozmowy o swoich obawach mogą pozytywnie wpłynąć na związek i zbliżyć was do siebie. Zobacz też: Tak macierzyństwo zmieni ciało kobiety - przerażające czy piękne - film 2. Noworodkowi potrzebna jest tylko matka Niesamowita więź między matką a dzieckiem, zwłaszcza jeśli maleństwo karmione jest piersią, może sprawić, że zaczniesz zastanawiać się, czy dziecko naprawdę ciebie potrzebuje. Pamiętaj, że jesteś ważną osobą w życiu noworodka i przebywanie z tobą działa na niego uspokajająco. Zobacz, jak reaguje na twój głos. Przyzwyczaiło się do jego...
Jeżeli kiedykolwiek ktoś powiedział do ciebie: "Jesteś kopią swojej matki" , powinnaś wiedzieć, że jest to fałszywe stwierdzenie. W rzeczywistości my, szczególnie kobiety, wyglądamy bardziej, jak nasi ojcowie, a nie nasze matki. Agresywne męskie geny Geny matki to zazwyczaj 50 proc. DNA dziecka, a geny ojca to pozostałe 50 proc. Jednak geny męskie są bardziej agresywne niż żeńskie, dlatego zwykle są bardziej widoczne (w trakcie ciąży ciało kobiety identyfikuje płód jako częściowo obce ciało i aby uratować dziecko, musi znaleźć spokój z genami agresywnego ojca, czasami kosztem własnych genów). W praktyce oznacza to, że mama przekazuje maluchowi 40 proc. aktywnych genów żeńskich , zaś tata 60 proc. Tata decyduje o płci dziecka Płeć przyszłego dziecka zależy od ojca. Od matki dziecko zawsze otrzymuje chromosom X, a od taty - chromosom X, co oznacza, że będzie to dziewczynka lub chromosom Y, czyli że będzie chłopiec. Badania pokazują, że jeżeli mężczyzna ma wielu braci, będzie też miał więcej synów, z kolei, jeżeli ma więcej sióstr, będzie miał też dużo córek. Tylko niektórzy mężczyźni mają względnie równą liczbę chromosomów X i Y w spermie i równie prawdopodobne jest, że będą mieć chłopców lub dziewczynki. Chromosomy Y mają mniej genów niż chromosomy X, a niektóre z nich są odpowiedzialne za rozwój męskich narządów płciowych. To dlatego chłopiec jest bardziej podobny do swojej matki . Jeśli chodzi o dziewczynki, otrzymują chromosomy X od obojga rodziców, więc nie można przewidzieć, jak będą wyglądać. Wysokość i zęby po tacie Ojcowie mają większy wpływ na wysokość swoich dzieci niż matki. Wysocy mężczyźni zazwyczaj mają wyższe dzieci. Średnio około 60 do 80 proc. wzrostu osoby zależy od ojca i matki, reszta to wynik diety, stylu życia i zdrowia. Poza tym nie wszystkie dzieci z tych samych rodziców mają...
Nie jest łatwo być tatą. Najczęściej musi ciężko pracować, zostawać w pracy po godzinach, a w domu czeka mama i maluszek, bardzo za nim stęsknieni… Dużo pisze się o tym, jak połączyć bycie mamą z pracą zawodową , niewiele – jak to ma zrobić tata. Mamie pod wieloma względami łatwiej. Mnóstwo rzeczy robi instynktownie, bo mądra natura wyposażyła ją w instynkt macierzyński. Tata – jak twierdzili do tej pory naukowcy – w taki instynkt nie został wyposażony. Wszystkiego musi się dopiero nauczyć. Ale czy tak jest naprawdę? Mężczyzna też „jest w ciąży” – wiadomość o ciąży napawa dumą, poczuciem siły . Potem pojawia się niepokój, często o sprawy materialne, i poczucie opuszczenia (wszyscy interesują się przyszłą mamą, a nie tatą). – niepokój się powiększa. By go zagłuszyć, tata rzuca się w wir pracy zawodowej albo np. remontu mieszkania . Zobaczenie dziecka podczas USG to chwile wielkiej radości. Uwaga! Przyszły tata często w tym okresie tyje! – mężczyzna staje się bardziej opiekuńczy w stosunku do żony, ale silniej odczuwa niepokoje (przed porodem, przed tym, „jak to będzie”). Może mu doskwierać poczucie utraty wolności (niektórzy „uciekają” z domu). Ojciec działa zadaniowo Niejedna mama zauważa przecież, że jej mąż też ma coś w rodzaju instynktu, tyle że „działa” on inaczej. Bywa, że ujawnia się już podczas ciąży i wtedy objawia się przede wszystkim jako dążenie do otoczenia partnerki i dziecka jak najlepszą opieką. Mężczyźni, jak utrzymują naukowcy, postrzegają życie zadaniowo . Będę ojcem – więc jakie zadania teraz przede mną stoją? Zawieźć żonę na badania. Kupić ogórki kiszone, bo może znów będzie miała na nie ochotę. Wybrać bezpieczny fotelik samochodowy. Pomalować sypialnię. Nawet uczucia, które wywołuje myśl o dziecku: wzruszenie, radość, przywiązanie mają przede wszystkim wyzwalać...
