Wszyscy chcemy, by nasze dzieci rozwijały talenty, świetnie się uczyły, odnosiły sukcesy. Nie ma w tym nic złego, ale trzeba pamiętać, że i w tej kwestii potrzebny jest umiar. A o to czasem trudno. Angielski, zajęcia teatralne, tenis, balet, karate dla przedszkolaków... Wybór zajęć dodatkowych jest bardzo bogaty, a rywalizacja zaczyna się często już wśród kilkulatków. Pozwolić maluchowi bawić się klockami, gdy syn znajomych chodzi w tym czasie na informatykę? Jak nie zapisać córki na angielski, skoro jej koleżanki uczą się go od dawna? Łatwo tu o błędne decyzje. O najczęstszych grzechach popełnianych przez ambitnych rodziców opowiada psycholog Beata Płażewska.
Beztroskie „nicnierobienie”, wygłupy z kolegami, taplanie się w kałużach, zabawa w dom, sklep czy wyścigi, podwórkowe narady, kłótnie o to, kto strzelił najbardziej efektownego gola, rozkręcanie aut, paradowanie w szpilkach mamy, rozmowy o niczym, zwyczajne bycie blisko rodziców... Tego wszystkiego dzieci potrzebują jak powietrza.
Niektórym rodzicom ciężko zaakceptować fakt, że nie każda czynność musi rozwijać tę czy inną umiejętność. Ale… czy rzeczywiście nie rozwija? Nawet pozornie bezsensowne zabawy dają czasem więcej niż prowadzone przez fachowców kursy. Żadne warsztaty i zajęcia dodatkowe nie zastąpią wiedzy wyniesionej z podwórka. Bawiąc się i kłócąc z dziećmi, malec uczy się żyć wśród ludzi. Zawiera pierwsze przyjaźnie, uczy się rozumieć innych i wspólnie z nimi coś przeżywać, ponosić odpowiedzialność za swoje czyny, wygrywać, przegrywać, ustępować, a gdy trzeba, walczyć o swoje. Bawiąc się w dom czy wyciągając z szafy najlepszy krawat taty, przymierza się do różnych ról, a opowiadając niestworzone historie, rozwija wyobraźnię. Nawet nuda bywa pożyteczna – malec ma szansę samodzielnie wymyślić sobie jakieś atrakcyjne zajęcie.
Zdarza się, że mama albo tata zapisują swoją pociechę na balet, szachy czy zajęcia plastyczne, by poprzez dziecko zrealizować własne, niespełnione marzenia. To nie zawsze zły pomysł: czasem okazuje się, że choć motywy rodziców były właśnie takie, zajęcia są strzałem w dziesiątkę: maluch łapie bakcyla i z przyjemnością ćwiczy, gra albo maluje. Bardzo często jednak jest zupełnie inaczej. Dziecko robi to wszystko nie dla siebie, a dla mamy czy taty.
– Taki maluch zaczyna kroczyć cudzą ścieżką – wyjaśnia Beata Płażewska. – Robi coś nie dlatego, że chce, tylko po to, by sprawić przyjemność innym. Niektóre dzieci z czasem zaczynają się buntować, inne godzą się na wszystko, byle rodzice (a potem partner, szef) byli z nich zadowoleni. W efekcie nie szukają odpowiedzi na pytania: „Co lubię, a czego nie?”, „Co jest dla mnie dobre?”, „Co mam ochotę robić?”, tylko dostosowują się do oczekiwań osób, które są dla nich ważne. „Idą na gotowe”, zamiast decydować samodzielnie.
Wpajanie malcowi przekonania, że jest lepszy od innych, to też niebezpieczna pułapka. Prędzej czy później dziecko trafi do świata, w którym nie wszyscy będą podzielać przekonanie rodziców. A nawet jeśli tak się stanie, malec nie będzie miał łatwego życia, bo mało kto lubi zarozumialców.
– Miałam kiedyś kontakt z dzieckiem, którego rodzice robili wszystko, by się wyróżniało. Kupowali mu mądre książki, nie pozwalali zbierać głupich gadżetów, zabraniali przesiadywania na podwórku – opowiada Beata Płażewska. – Gdy chłopczyk poszedł do szkoły, stał się kozłem ofiarnym klasy. Wszystko dlatego, że nie potrafił porozumieć się z dziećmi, mówił innym niż one językiem. Dotąd żył przecież w świecie dorosłych.
W poniedziałek i środę angielski, we wtorek i czwartek basen, w piątek ceramika. Gdzie by tu wcisnąć jazdę konną i balet? Stop, nie wszystko naraz! Wożone z zajęć na zajęcia dziecko będzie zbyt zmęczone, by się nimi cieszyć. Zacznie traktować je jak obowiązek. Nie da się określić, jaka ilość zajęć jest odpowiednia dla przedszkolaka. Każde dziecko jest inne i ma odmienny temperament. Każde jednak potrzebuje czasu, by robić wyłącznie to, na co ma ochotę.
ZOBACZ TEŻ: O tym jak ważne są zabawy z dzieckiem
Chcemy by nasze dzieci były grzeczne i mądre. Wymagamy od nich, by zachowywały się przyzwoicie i odpowiednio do sytuacji. I bardzo dobrze, bo od kogo się tego wszystkiego nauczą, jeśli nie od nas? Wychowując je, ucząc nowych rzeczy i rozmawiając z nimi, musimy jednak pamiętać, że dzieci nie są małymi dorosłymi. Dziecko w wieku przedszkolnym to nie mały dorosły, dlatego ma prawo się guzdrać... – 3-4 latek nie ma takiej koordynacji jak my, dorośli. Ma prawo nie radzić sobie z ubieraniem i strącać łokciem kubek, bo dopiero się uczy planować ruchy – tłumaczy B eata Płażewska, psycholożka. ... może inaczej odbierać bodźce Na niektóre z nich (np. głośne albo niespodziewane dźwięki) może reagować nadmiernie, a inne – ignorować (np. nie przeszkadza mu, że ma buzię upapraną dżemem i okruszkami). ... nie zawsze wszystko zapamiętuje Nie możemy wymagać od dziecka, by zapamiętywało tak szybko jak my, bo zwyczajnie nie jest w stanie tego zrobić. Jego pamięć dopiero się rozwija. Dziecko ma swoje sposoby na to, by się z czymś dobrze zapoznać, właśnie dlatego prosi, by czytać mu wciąż tę samą bajkę. ... jest egocentryczne Nawet 5-6-latek uważa jeszcze, że wiele rzeczy dzieje się specjalnie dla niego lub jemu na złość. – Uważa na przykład, ż słońce świeci po to, żeby mógł wyjść na plac zabaw, a deszcz pada, by zepsuć mu humor – tłumaczy psycholog. – Trudno mu zrozumieć cudzy punkt widzenia oraz to, że inni ludzie mogą widzieć lub czuć inaczej lub nie wiedzieć tego, co on. Jeśli posadzisz naprzeciw 3-4 latka misia i zapytasz, co ten miś widzi, maluch opowie o tym, co sam może dostrzec! Kilkulatkowi trudno zrozumieć, że ktoś lubi to, czego on nie cierpi i odwrotnie. Uważa też, że coś się wydarzyło dlatego, że ono tego chciało. – To może rodzić kłopoty, bo jeśli np. młodsza siostra złamie rękę, może...
Macierzyństwo jest pełne rozterek. Z jednej strony chciałybyśmy, aby nasze dzieci jak najszybciej zdobywały nowe umiejętności, a z drugiej – serce nam pęka, że zaraz pomoc mamy stanie się zbyteczna. Niby wiemy, że mądre rodzicielstwo wymaga dystansu, bycia przewodnikiem, a nie wyrocznią , pokazywania świata i rozwiązań, a nie nakazywania i chronienia przed porażkami i trudnościami. Dziś, jak nigdy dotąd, mamy możliwość stymulowania rozwoju dziecka na różnych płaszczyznach. Ale i tu możemy wpaść w pułapkę. Bo czy przedszkolak potrzebuje nauki trzech języków, zajęć z garncarstwa i zumby? I czy zajęcia te mają jedynie uczyć nowych umiejętności, wydobywać talenty i wspierać wrodzone pasje? A gdyby tak spojrzeć na nie szerzej? Zastanowić się, jakie kompetencje dziecko zdobywa przy okazji? Mamo, ja chcę sam! Dziecko jest istotą społeczną, która bardzo szybko chce stanowić sama o sobie. Słowem – chciałoby być samodzielne na tyle na ile może (bo do niezależności jeszcze niestety długa droga…). To niezwykle ważna umiejętność, której rozwój należy wspierać na każdym kroku. Warto pozwolić dziecku samodzielnie się ubrać, otworzyć jogurt, sięgnąć po wodę, odstawić naczynia do zlewu czy ułożyć produkty na kanapce tak, jak chce. To czynności, które na ogół zajmują maluchom sporo czasu i często też wymagają wielu prób, aby w ogóle zakończyły się sukcesem. Ale… praktyka czyni mistrza, czyż nie? Leć, na pewno sobie poradzisz! Niezwykle cenną lekcją samodzielności są zajęcia dodatkowe, w których bierze udział dziecko. My, rodzice na ogół patrzymy na nie przez pryzmat rozwoju umiejętności społecznych, rozwinięcia talentu, formy aktywności fizycznej. Tymczasem piłka nożna, karate, balet, rytmika czy pływanie mogą być okazją do trenowania innych swoich (często po prostu manualnych) umiejętności. Mogą też stawiać dziecko w różnych trudnych...
O to jak postępować z uzdolnionym przedszkolakiem (a także o to, co robić, gdy wydaje nam się, że dziecko niczym się nie wyróżnia), zapytaliśmy psychologa dziecięcego Beatę Chrzanowską. Jeśli dziecko ma talent Wiele talentów – np. muzyczny czy sportowy – ujawnia się bardzo wcześnie. Nie chcemy ich zaprzepaścić. I bardzo dobrze, bo przecież to prawdziwe skarby. Tylko co zrobić, żeby nie przedobrzyć? Pomóż dziecku rozwijać talent. Jeśli np. jest uzdolnione muzycznie , zapisz je na dodatkowe zajęcia umuzykalniające, dostarcz mu prostych instrumentów, takich jak np. cymbałki z dwoma pałeczkami (świetnie uczą koordynacji), pójdź z nim na koncert dla dzieci, zachęć do udziału w konkursie na piosenkę itd. Nie zmuszaj. Wspieraj, ciesz się osiągnięciami dziecka, chwal, zachęcaj do pracy, jednak do niczego nie zmuszaj, bo wszelki przymus odbiera radość i zniechęca. Balet w przypadku kilkuletnich dziewczynek nie może polegać na mozolnych, nudnych ćwiczeniach i surowej dyscyplinie, na to jest za wcześnie. Czytaj też: Zbyt dużo zajęć dodatkowych dla przedszkolaków odbija się na ich zdrowiu Nie spiesz się. Pozostańmy przy tańcu. Balet w postaci, jaką sobie często wyobrażają rodzice (ćwiczenia przy drążku, piruety na pointach itd.), to w przypadku małych dzieci nieporozumienie. Kilkuletnie dziewczynki nie są po prostu do tego gotowe, podobnie jak kilkulatek nie jest gotowy do grania Chopina. Intensywne, źle prowadzone zajęcia mogą dziecku zwyczajnie zaszkodzić, np. doprowadzić do zniekształceń stóp, stawów biodrowych, kręgosłupa albo przynieść inne szkody. Wielkie baleriny rosyjskie zaczynały naukę w wieku 9, 10 lat, nie ma więc powodu do obaw, że będzie „za późno”. Unikaj specjalizacji. To, że dziecko np. świetnie pływa , nie oznacza, że powinno poświęcić temu cały swój czas. Powinno również doskonalić koordynację,...
