Jak nauczyć dziecko dzielenia się z innymi

Wyrywanie zabawek, awantury przy każdej próbie sprzeciwu, wymuszanie... Znasz to? Masz wrażenie, jakby Twój maluch myślał tylko o sobie? Niepokoisz się, co z niego wyrośnie? Niezależnie od wieku malucha, pamiętaj, że: - Nikt nie rodzi się egoistą – kimś bezwzględnie walczącym o swoje, myślącym wyłącznie o sobie. - Malec chce być troskliwy. Takie zachowanie jest bliskie naszej naturze, bo w ten sposób zapewniamy sobie opiekę. Trzeba tylko pokazać mu, jak to robić. - Dziecko uczy się od innych. Jeśli w Twoim odczuciu zachowuje się jak król, to dlatego, że musiało się przekonać, że taka postawa się opłaca (bo wtedy jest się w centrum uwagi). - Zdolny i zaborczy to nie to samo. Osoby inteligentne bywają niecierpliwe, skupione na sobie, roszczeniowe, ale naprawdę nie warto tego wzmacniać. - Współpraca rodzi się powoli. Aby się jej nauczyć, potrzeba wielu prób i popełniania błędów. Nim malec będzie umiał dogadywać się z innymi dziećmi, najpierw musi poznać sam siebie, rozumieć emocje, znać poczucie własności. Oto kolejne etapy na tej drodze. To moje i tamto też Niemal do końca pierwszego roku życia maluch powinien być pępkiem świata, czuć, że może liczyć na bliskie mu osoby, że świat jest przyjazny i przewidywalny. W ten sposób poczuje się bezpiecznie. To da mu odwagę, by zrobić następny krok. Powoli zacznie zdawać sobie sprawę z własnych możliwości: będzie sprawdzał, jaki skutek przyniosą różne działania, eksperymentował. Jednocześnie powoli odczuwa rozmaite ograniczenia i zakazy. Nie rozumie jeszcze, że rzeczy mają właścicieli. Chce dostać wszystko, co go zainteresuje, także dlatego, że lubi gromadzić przedmioty. W tym czasie dochodzi do pierwszych konfliktów, bo półtoraroczny maluch jest bardzo skupiony na sobie i nastawiony niemal całkowicie na branie. Wszystko musi mieć natychmiast, nie wie, co to znaczy dzielić się...

Co powinien umieć trzylatek? Tak naprawdę niełatwo odpowiedzieć na to pytanie, bo dzieci nie dojrzewają w tym samym tempie. Poza tym – jak my wszyscy – różnią się od siebie umiejętnościami i talentami. Mimo to spróbujmy.  Jaki jest „statystyczny” trzylatek? Trzylatek jest już bardzo mądry Zadaje mnóstwo pytań i jest wszystkiego ciekawy. Potrafi odpowiedzieć na proste pytania („Do czego służą buty?”, „Co trzeba zrobić, gdy chce się pić?). Ma coraz lepszą pamięć, może już nauczyć się prostej piosenki albo wierszyka. Wie podstawowe rzeczy na swój temat , np.  czy jest chłopcem, czy dziewczynką, jak ma na imię i ile ma  lat. Radzi sobie z prostą układanką. Wie ile to jest jeden (miś, samochód), ile dwa (misie, samochody), a ile wiele (misiów, samochodów).   Choć coraz więcej wie o tym, co go otacza, zaczyna też fantazjować i nie zawsze odróżnia prawdę od tego, co sobie wyobraża. Jeśli dziecko nie zadaje pytań, nie jest ciekawe świata: Spróbuj poświęcić mu więcej uwagi. Baw się z nim, rozbudzaj jego ciekawość. Nie bombarduj go wiedzą. Co za dużo to nie zdrowo. Nie odpytuj, nie zmuszaj.  Trzylatek całkiem nieźle mówi Trzylatek używa kilkuset słów (rozumie jeszcze więcej), buduje kilkuwyrazowe zdania, zadaje pytania, potrafi budować zdania przeczące. Stosuje już reguły gramatyczne, ale robi mnóstwo błędów. Mówi już o swoich sprawach w pierwszej,  a nie trzeciej osobie („Chcę jeść”, a nie „Jaś chce jeść”).  Rozumie polecenia, potrafi wskazać części ciała i zabawek. Wciąż nie mówi jak dorosły („siafa”, „ziebra”, „lowel”) Jeśli trzylatek nie mówi albo mówi bardzo mało:  Idź z dzieckiem do logopedy, który sprawdzi, czy wszystko jest w porządku i pomoże „rozgadać” dziecko. Sprawdź, czy twój trzylatek nie mówi za mało Trzylatek biega, skacze, wspina...

Jeśli przedszkolanka sygnalizuje ci, że twój kilkulatek ma problem w nawiązaniu kontaktu z kolegami albo w ogóle nie słucha jej poleceń, nie wpadaj od razu w panikę. Dzieci – tak jak dorośli – mają czasem problemy. Pamiętaj też, że zawsze powinnaś być adwokatem swojego dziecka. Pani zwraca ci uwagę, że jest nieposłuszne , za dużo płacze czy brzydko mówi ? Traktuj problem z powagą, postaraj się go rozwiązać, ale nigdy nie potępiaj dziecka. Ono także przeżywa stres związany z kłopotami. Jeśli nie ty, to kto inny będzie jego obrońcą i wsparciem? Dlatego przyjrzyj się problemowi dziecka i znajdź rozwiązanie. Dziecko bije innych w przedszkolu Każdemu dziecku zdarza się czasem uderzyć w kłótni kolegę czy siłą wydrzeć zabawkę. Bywają jednak takie kilkulatki, które nadużywają swojej siły i z tego powodu stają się dla innych niebezpieczne. Prawdopodobne przyczyny: Agresja dziecka może być wynikiem braku innych wzorców rozwiązywania problemów. Jeśli dwulatek widzi, jak w piaskownicy opiekunka pozwala na wyrywanie komuś łopatki, to zaczyna sądzić, że użycie siły po prostu się opłaca. Czasem taki brak pozytywnych zachowań dodatkowo jest wzmocniony werbalnym komunikatem. Kilkulatek wówczas słyszy, jak dorośli na widok agresywnego dziecka stwierdzają: „Bardzo dobrze, przecież musi sobie radzić w życiu!". Bywa jednak też tak, że bijące kogoś dziecko za wszelką cenę po prostu próbuje zwrócić na siebie uwagę dorosłych („Mama tak długo rozmawia z ciocią. Jak klepnę Karolinkę, to na pewno szybko skończy."). Możliwe rozwiązania: Pokazuj dziecku, jak ma rozwiązywać konflikty. Tłumacz też, jak czuje się osoba skrzywdzona. Powiedz, że uderzenie boli, jest także przykre i smutne. Jeśli dziecko traktuje bicie jako sposób kontaktu, pokaż jak może go nawiązać inaczej, np. głaszcząc po policzku czy podając rękę. Uświadom dziecku, jak wielka może...