sepsa meningokokowa
Adobe Stock
O szczepieniach

Sepsa meningokokowa – śmiertelnie niebezpieczna, rozwija się w kilka godzin [OBJAWY, ZDJĘCIA WYBROCZYN]

Sepsa meningokokowa powstaje w wyniku zakażenia meningokokami. Może mieć piorunujący przebieg i może dosłownie w ciągu doby doprowadzić do zgonu dziecka. Początkowo symptomy mogą przypominać infekcję grypopodobną w postaci kataru i kaszlu, gorączki, wymiotów, biegunki i bólu głowy. Kiedy dochodzi do tego wysypka krwotoczna, jest to ostateczny sygnał, że dziecko znalazło się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Najskuteczniejszym sposobem uniknięcia posocznicy meningokokowej jest szczepienie dzieci przeciw meningokokom.

Sepsa meningokokowa występuje u ponad 80 proc. dzieci, które zachorują na inwazyjną chorobę meningokokową. Występuje ona relatywnie rzadko – szacuje się, że co roku dotyka około stu dzieci, ale w tym przede wszystkim niemowlęta od 3 do 11 miesiąca życia oraz małe dzieci do 5 roku życia.

Sepsa meningokokowa:

Co to jest sepsa meningokokowa?

Sepsa meningokokowa (posocznica meningokokowa) to najcięższa postać inwazyjnej choroby meningokokowej, kiedy to meningokoki wnikają do miejsc organizmu ludzkiego normalnie jałowych, w przypadku sepsy przechodzą  do krwi. Bakterie zwane meningokokami (z łac. Neisseria meningitidis), po polsku nazywamy dwoinkami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Meningokoki wywołują inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), najczęściej przebiegająca pod postacią:


Inwazyjna choroba meningokokowa bardzo często ma piorunujący przebieg. Konieczne jest natychmiastowe przewiezienie dziecka do szpitala i wdrożenie antybiotykoterapii. Chodzi o jak najszybsze zapobieżenie wystąpieniu poważnych powikłań, w tym zgonu, który może nastąpić w czasie krótszym niż 24 godziny.

Sepsa meningokokowa jest reakcją organizmu na atak bakterii meningokoków. Drastyczne pogorszenie stanu zdrowia, zwłaszcza u małych dzieci, może nastąpić w ciągu kilkudziesięciu minut do kilku godzin od początku choroby. Jej skutkiem może być niewydolność nerek, serca, wątroby i płuc.

Objawy sepsy meningokokowej

Choroba rozpoczyna się zazwyczaj niespecyficznie i może przypominać przeziębienie lub grypę. Główne objawy u niemowląt to:

  • gorączka powyżej 39,5 stopni Celsjusza,
  • nudności, wymioty,
  • biegunka,
  • rozdrażnienie lub nadmierna senność
  • nieutulony płacz, z charakterystycznym o wysokich tonach „krzykiem mózgowym”,
  • tętniące ciemię,
  • złe samopoczucie,
  • odgięcie główki do tyłu, układanie się w kształcie litery C,
  • drgawki


U starszych dzieci są to także: ból głowy, mięśni i stawów, sztywność karku, światłowstręt.

Zarówno w jednej, jak i drugiej grupie wiekowej mogą wystąpić charakterystyczne wybroczyny. Objawy choroby często narastają bardzo szybko, prowadząc do ciężkiego wstrząsu, skazy krwotocznej, śpiączki.

Sepsa meningokokowa – zdjęcia wybroczyn

Szacuje się, że u 10-50 proc. chorych występuje wysypka krwotoczna w postaci grudkowatych sinogranatowych niewielkich plamek.

Na facebookowym profilu Jazmyn Parkyn, która w wieku 3 lat zachorowała na inwazyjną chorobę meningokokową, możemy dokładnie przyjrzeć się przebiegowi pojawiania się wybroczyn skórnych w zaledwie kilka godzin:

Wczesne stadium posocznicy meningokokowej:

sepsa meningokokowa
screen/Facebook Jazmyn's meningococcal B journey

Wysypka bardzo szybko przekształca się w zmiany zatorowo-zakrzepowe na skórze w postaci krwistych wybroczyn lub wysypki krwotocznej:

sepsa meningokokowa
screen/Facebook Jazmyn's meningococcal B journey

Jeżeli mamy wątpliwości co do charakteru zmian powstałych na skórze dziecka, warto wykonać prosty „test szklanki", polegający na lekkim uciśnięciu bokiem pustej szklanki miejsca, na którym znajdują się wybroczyny. Jeżeli pod wpływem ucisku nie znikają, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Przyczyny sepsy meningokokowej

Sepsa jest konsekwencją rozwoju w organizmie dziecka inwazyjnej choroby meningokokowej.

Do zakażenia meningokokami dochodzi:

  • drogą kropelkową (kontakt z wydzieliną chorego podczas kaszlu, kichania lub korzystanie ze wspólnych sztućców, naczyń) przez bezpośredni kontakt z chorą osobą lub nosicielem bakterii meningokoków,
  • okres wylęgania to najczęściej 3-4 dni,
  • nosicielstwo meningokoków występuje głównie u nastolatków i młodych dorosłych 
  • u nosicieli bakterie kolonizują nosogardło,
  • początkowo meningokoki zasiedlają śluzówki jamy nosowo- gardłowej, następnie przechodzą przez błonę śluzową i namnażają się we krwi, prowadząc do sepsy.


Wyróżniamy 12 rodzajów, tzw. serogrup meningokoków. Za zakażenia inwazyjne odpowiada głównie pięć z nich: A, B, C, W-135, Y. W Polsce większość zakażeń wywołują meningokoki z grupy B.

Największą grupą ryzyka wystąpienia inwazyjnej choroby meningokokowej, a co za tym idzie sepsy, są małe dzieci – do 3-go roku życia, a zwłaszcza niemowlęta. Wynika to  ze słabo rozwiniętego u nich  układu immunologicznego oraz częstego przebywaniem w skupiskach dzieci, jak  żłobki i przedszkola. Kolejną grupą podwyższonego ryzyka inwazyjnej choroby meningokokowej jest młodzież w wieku 11-25 lat (przebywanie w dużych skupiskach, jedzenie i picie ze wspólnych naczyń, pocałunki).


Inwazyjna choroba meningokokowa (IChM) w Polsce w latach 2015-2019 – dane KOROUN (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego):

sepsa meningokokowa
mat.prasowe

Leczenie sepsy meningokokowej

Posocznica spowodowana meningokokami jest bardzo rzadka, jeżeli jednak dojdzie do zakażenia, w ratowaniu dziecka cenna jest każda minuta. Im szybciej chory trafi do szpitala, tym większe szanse na wyzdrowienie. Każda godzina opóźnienia w podaniu antybiotyków zwiększa ryzyko śmierci o 8 procent.

Najważniejsze to nie przegapić pierwszych symptomów choroby. Jeżeli dziecko niespodziewanie zaczyna gorączkować, dochodzą do tego inne opisane wyżej objawy, a jego stan ogólny pogarsza się, trzeba natychmiastowo działać i przywieźć je do szpitala lub wezwać karetkę pogotowia. Ważne jest, aby jak najszybciej wdrożyć leczenie podając dożylnie odpowiedni antybiotyk, początkowo szerokospektrowy.

W szpitalu dziecko będzie miało pobraną krew oraz płyn mózgowo-rdzeniowy, celem wykonania posiewu i zdiagnozowania konkretnego rodzaju bakterii. Po uzyskaniu wyników badania mikrobiologicznego wdraża się terapię celowaną, zazwyczaj antybiotyk o węższym spektrum działania niż ten od którego zaczęliśmy leczenie. Bywa tak, że nawet już w trakcie pobytu w szpitalu – w oddziale pediatrii- stan malucha na tyle szybko się pogarsza, że wymaga leczenia w oddziale intensywnej terapii. 


Częstym błędem rodziców jest to, że w przypadku gorączkującego dziecka przez kilka godzin skupiają się na zbiciu temperatury, tracąc w ten sposób cenny czas. Jeżeli dziecko jest w złym stanie ogólnym lub pojawi się choćby jedna wybroczyna, niepokojąca plamka, która nie znika pod wpływem ucisku, trzeba wzywać karetkę lub jak najszybciej udać się z dzieckiem do szpitala. 

Szczepienia najskuteczniej chronią przed sepsą meningokokową

Zgodnie z współczesną wiedzą, szczepienia przeciwko meningokokom są najskuteczniejszym sposobem ochrony dzieci przed tymi bakteriami (i sepsą przez nie wywołaną). Należą  one do szczepień zalecanych. Niestety nie są obowiązkowe w naszym kraju i trzeba za nie  zapłacić. Ich koszt to 150-350 złotych za jedną dawkę.

W Polsce dostępnych jest kilka rodzajów szczepionek przeciwko:

  • meningokokom grupy C 
  • meningokokom grupy B
  • meningokokom grup A,C,W,Y 

Wszystkie te szczepionki można podawać już niemowlakom od 2. miesiąca życia, młodzieży i dorosłym. 

Najlepiej rozpocząć szczepienie malucha już  w pierwszym półroczu jego życia, można to zrobić już po ukończeniu 2 miesiąca życia. W zależności od rodzaju zastosowanej szczepionki oraz wieku dziecka pediatra dobierze odpowiedni sposób dawkowania. 

Zapobieganie sepsie meningokokowej

Należy unikać sytuacji sprzyjających przenoszeniu i rozprzestrzenianiu się bakterii. W przypadku bardzo małych dzieci ryzyko zakażenia meningokokami wynika z niedojrzałości ich układu odpornościowego. Stąd tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, nieużywanie wspólnych szklanek i sztućców, unikanie picia z tej samej butelki, dzielenia się jedzeniem.

Warto podkreślić, że przechorowanie inwazyjnej choroby meningokokowej nie daje trwałej odporności i nie chroni dziecka przed kolejnym zachorowaniem. Stąd tak ważna jest profilaktyka w postaci szczepień, ale także unikanie innych czynników sprzyjających zachorowaniu, obniżających wydolność układu immunologicznego. Są to:

  • narażenie na dym tytoniowy,
  • zanieczyszczenie powietrza,
  • długie przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach i zamkniętych środowiskach,
  • infekcje dróg oddechowych w okresie jesienno-zimowym.


Sposobem ochrony przed zakażeniem meningokokami osób które miały bliski  kontakt z chorym na sepsę meningokokową  jest tzw. chemioprofilaktyka. Polega ona  na podaniu osobom z kontaktu jednej dawki antybiotyku działającego na meningokoki. Lek powinien być podany najlepiej  w ciągu 24 godzin od kontaktu, a maksymalnie do tygodnia.

Powikłania po sepsie meningokokowej

Spośród wszystkich osób, które przechorowały posocznicę meningokokową, około 10 proc. umiera (w przypadku zbyt późnego podjęcia właściwego leczenia śmiertelność może sięgać 70-80 proc.), a u co piątej dochodzi do powikłań, do których należą:

  • padaczka,
  • upośledzenie słuchu,
  • wzroku,
  • blizny na skórze wymagające przeszczepów,
  • niedowłady, porażenia lub martwica tkanek kończyn wymagająca ich amputacji,
  • niewydolność nerek.


Zobacz także: 

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA