Skala Apgar – co ocenia u noworodka, interpretacja wyników
W skali Apgar lekarze oceniają stan noworodka tuż narodzinach. Jeśli dziecko otrzyma od 8 do 10 punktów, jego stan jest dobry. Niższe wyniki mogą wskazywać zarówno na drobne, przejściowe problemy, np. wywołane lekkim niedotlenieniem w trakcie porodu, jak i na poważne kłopoty zdrowotne, które mogą źle rokować na przyszłość. Zobacz, za co noworodek dostaje punkty po narodzinach i jak je interpretować.
Skala Apgar służy do oceny stanu zdrowia noworodka w pierwszych minutach po narodzinach. Maksymalna liczba punktów, jaką dziecko może uzyskać, to 10. Przyznanie dziecku 10 punktów w skali Apgar świadczy o tym, że wykonuje ono podstawowe funkcje życiowe, ocena ta nie jest jednak gwarancją prawidłowego rozwoju w przyszłości. Sprawdź, co oznaczają punkty w skali Apgar, jaka jest ich interpretacja i za co noworodek dostaje mniej punktów.
Spis treści:
Badanie polega ono na obserwacji pięciu parametrów życiowych, do który należą: kolor skóry, czynność serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, reakcje na bodźce. Noworodek otrzymuje za każdy badany parametr punkty (od 0 do 2), które są sumowane i dają ocenę stanu noworodka w skali od 0 do 10 (10 pkt to ocena najlepsza). Badanie przeprowadza lekarz neonatolog lub położna.
Poniższa tabela pokazuje, co ocenia skala Apgar – za co są przyznawane i odejmowane punkty:
Co oznaczają punkty w skali Apgar?
Nawet bardzo dobra ocena w skali Apgar – czyli otrzymanie od 8 do 10 punktów nie daje gwarancji, że dziecko urodziło się zdrowe. Z tego względu po narodzinach wykonuje się jeszcze dodatkowe badania noworodka, tzw. badania przesiewowe noworodków między innymi w kierunku chorób metabolicznych, wad serca, słuchu. Każdy noworodek jest również dokładnie badany przez lekarza neonatologa. Nawet tak dokładna diagnostyka nie daje gwarancji, że w pierwszych tygodniach życia u dziecka nie ujawni się choroba. Dlatego ważna jest czujność rodziców, uważna obserwacja dziecka w domu i pilnowanie terminów wizyt kontrolnych.
Duże znaczenie ma to, czy w kolejnych badaniach punktów przybywa. Jeśli tak się dzieje, to znak, że stan dziecka szybko się poprawia. Noworodki, które miały mało punktów, ale w krótkim czasie odzyskały formę, często mogą normalnie funkcjonować i w przyszłości nie widać żadnych śladów problemów, które pojawiły się tuż po narodzinach.
Zobacz też:
Redakcja poleca: Co to jest skala Apgar i co z niej możemy wyczytać? Mówi ekspert [WIDEO]
Spis treści:
- Co to jest skala Apgar, co ocenia?
- Skala Apgar – interpretacja wyników
- O czym świadczy niski wynik Apgar?
- Skala Apgar a niedotlenienie
- Skala Apgar u wcześniaków
Czym jest skala Apgar i co ocenia?
Skala Apgar, a dokładnie skala punktacji wydolności układów i narządów, umożliwia szybką ocenę stanu noworodka tuż po porodzie – już w 1. minucie życia. Wprowadziła ją amerykańska lekarka Virginia Apgar w 1953 roku. W Polsce skala Apgar stosowana jest od 1981 roku.Badanie polega ono na obserwacji pięciu parametrów życiowych, do który należą: kolor skóry, czynność serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, reakcje na bodźce. Noworodek otrzymuje za każdy badany parametr punkty (od 0 do 2), które są sumowane i dają ocenę stanu noworodka w skali od 0 do 10 (10 pkt to ocena najlepsza). Badanie przeprowadza lekarz neonatolog lub położna.
Co ocenia skala Apgar:
- Kolor skóry – noworodek może przyjść na świat z lekkim zasinieniem kończyn lub bladością skóry. U dzieci zaraz po urodzeniu często występuje sinica obwodowa (noworodek ma zasinione stópki, rączki, szarą obwódkę wokół ust), co sprawia, że większość dzieci otrzymuje tylko 1 punkt za kolor skóry. Gdy skóra jest różowa, dziecko otrzymuje 2 punkty.
- Czynność serca – prawidłowy puls noworodka powinien wynosić powyżej 100 uderzeń na minutę (serce dziecka pracuje szybciej niż osoby dorosłej). Przy pulsie poniżej 60 uderzeń na minutę konieczne jest przeprowadzenie resuscytacji. Jeżeli serce dziecka po narodzinach uderza ponad 100 razy na minutę – noworodek dostaje 2 punkty, jeśli mniej niż 100 – 1 punkt, a w przypadku braku czynności serca – 0 punktów.
- Oddychanie – jeśli noworodek oddycha regularnie i pewnie otrzymuje 2 punkty w skali Apgar. Jeżeli oddech jest słaby, przyznawany jest 1 punkt. Brak oddechu i krzyku dziecka oznacza 0 punktów. W niektórych sytuacjach dziecku trzeba podać tlen. Problemy z oddychaniem często pojawiają się u dzieci urodzonych przedwcześnie (wcześniak ma zwykle gorzej rozwinięte płuca).
- Napięcie mięśniowe – najwyżej punktuje się pełną ruchliwość i zgięcie kończyn noworodka. Lekarz zgina oraz prostuje ręce i nogi dziecka. Jeżeli ruchy są silne i energiczne – dziecko otrzymuje 2 punkty Apgar, jeśli napięcie mięśniowe jest słabe – 1 punkt. Zero punktów jest przyznawane, gdy kończyny są całkowicie wiotkie. Obniżone napięcie mięśniowe może świadczyć o niedotlenieniu, którego skutkiem bywają problemy neurologiczne.
- Reakcje na bodźce (wprowadzenie do nosa cewnika) – dwa punkty w skali Apgar otrzymuje noworodek, który głośno płacze lub kicha w reakcji na ten bodziec. Jeśli na twarzy dziecka pojawia się jedynie grymas – otrzymuje 1 punkt, zero punktów przyznawane jest w przypadku braku reakcji na wprowadzenie cewnika.
Poniższa tabela pokazuje, co ocenia skala Apgar – za co są przyznawane i odejmowane punkty:
| Badany objaw | 2 punkty | 1 punkt | 0 punktów |
| Czynność serca | 100/minutę | Mniej niż 100/minutę | Niewykrywalna |
| Oddech | Regularny, pewny, głośny krzyk | Wolny, nieregularny | Brak oddechu |
| Napięcie mięśni | Pełna ruchliwość, zgięcie kończyn | Słabe ruchy kończyn, słabsze napięcie mięśni | Wiotkie (dziecko leci przez ręce) |
| Reakcja na bodźce | Głośny płacz | Grymas | Brak reakcji |
| Kolor skóry | Różowy | Różowy, lekkie zasinienie kończyn | Sine lub blade |
Skala Apgar: interpretacja wyników
Punkty za poszczególne parametry życiowe są sumowane. Jeśli noworodek otrzyma łącznie 8–10 punktów w skali Apgar, to znaczy, że urodził się w stanie dobrym. W takiej sytuacji testu Apgar nie trzeba powtarzać. Jeśli dziecko dostanie mniej niż 8 punktów, ocena w skali Agar jest powtarzana. Kolejną obserwację przeprowadza się w 3, 5 i ewentualnie 10 minucie po narodzinach.Co oznaczają punkty w skali Apgar?
- 8-10 pkt. – noworodek przyszedł na świat w stanie dobrym i nie wymaga zabiegów leczniczych.
- 5-7 pkt. – oznacza średni stan dziecka, najprawdopodobniej konieczne jest podanie leków i umieszczenie noworodka w inkubatorze. Często konieczne jest także np. podanie tlenu i udrożnienie dróg oddechowych.
- 0-4 pkt. – dziecko przyszło na świat w stanie złym, zagrażającym życiu, określanym jako zamartwica urodzeniowa. Niezwłocznie podejmuje się działania mające na celu ratowanie dziecka.
Nawet bardzo dobra ocena w skali Apgar – czyli otrzymanie od 8 do 10 punktów nie daje gwarancji, że dziecko urodziło się zdrowe. Z tego względu po narodzinach wykonuje się jeszcze dodatkowe badania noworodka, tzw. badania przesiewowe noworodków między innymi w kierunku chorób metabolicznych, wad serca, słuchu. Każdy noworodek jest również dokładnie badany przez lekarza neonatologa. Nawet tak dokładna diagnostyka nie daje gwarancji, że w pierwszych tygodniach życia u dziecka nie ujawni się choroba. Dlatego ważna jest czujność rodziców, uważna obserwacja dziecka w domu i pilnowanie terminów wizyt kontrolnych.
O czym świadczy niski Apgar?
Mniejsza liczba punktów w skali Apgar jest przyznawana, jeśli jeden lub kilka parametrów życiowych dziecka budzą zastrzeżenia. Nie należy się przejmować, jeśli podczas pierwszego badania zostaną odjęte dwa lub trzy punkty, bo noworodek ma sinawą skórę na paluszkach u nóg lub lekko wiotkie mięśnie. Zazwyczaj oznacza to jedynie tyle, że dziecko jest zmęczone porodem.Duże znaczenie ma to, czy w kolejnych badaniach punktów przybywa. Jeśli tak się dzieje, to znak, że stan dziecka szybko się poprawia. Noworodki, które miały mało punktów, ale w krótkim czasie odzyskały formę, często mogą normalnie funkcjonować i w przyszłości nie widać żadnych śladów problemów, które pojawiły się tuż po narodzinach.
Skala Apgar a niedotlenienie
Badanie noworodka wg skali Apgar ma na celu przede wszystkim wykryć niedotlenienie noworodka. Temu właśnie służy ocena pięciu obserwowanych parametrów. Jedną z oznak niedotlenienie okołoporodowego jest przyznanie dziecku mniej niż 5 punktów w skali Apgar po 5. minucie życia.
Skala Apgar u wcześniaków
Dzieci urodzone przed terminem również są oceniane według skali Apgar. Zwykle otrzymują mniej punktów, bo ich organizm nie jest jeszcze w pełni rozwinięty w chwili, gdy przychodzą na świat. Wcześniaki często mają problemy oddechowe, ze względu na słabszy rozwój płuc i gorsze napięcie mięśniowe. Punktacja wcześniaka wg skali Apgar nie jest zatem miarodajna. Dzieci urodzone przedwcześnie zwykle w późniejszym czasie nadrabiają wcześniejsze zaległości i dorównują w rozwoju swoim rówieśnikom.Zobacz też:
- Skąd wiadomo, że wracamy do domu ze zdrowym noworodkiem?
- Noworodek a niemowlę – do kiedy dziecko jest noworodkiem?
-
Te witaminy musi dostać noworodek. Wiesz, kiedy i w jakiej dawce?
Punkty w skali Apgar określają stan noworodka po porodzie. Maksymalna liczba punktów w skali Apgar wynosi 10, minimalna – 0. W tej skali ocenia się czynność serca dziecka, oddech, zabarwienie skóry, reakcję na bodźce i zabarwienie skóry, tłumaczy dr Marta Balicka ze Szpitala Medicover.
