Skurcze porodowe a przepowiadające: jak je odróżnić i kiedy jechać do szpitala?

Skurcze porodowe i przepowiadające (czyli tzw. skurcze Braxtona-Hicksa) mogą wydawać się podobne nawet doświadczonym mamom, które będą rodzić po raz kolejny. Choć potrafią napędzić stracha, skurcze przepowiadające nie oznaczają jednak początku porodu, chociaż bywają mylone ze skurczami porodowymi. To naturalne, że podczas ciąży, porodu oraz połogu będziesz odczuwała różnego rodzaju skurcze macicy. O tym, czemu służą różne rodzaje skurczów – od skurczów Braxtona-Hicksa po skurcze porodowe, opowiada Artur Kucharski, ginekolog-położnik z Wrocławia.

Spis treści:

1. Jak odróżnić skurcze porodowe od przepowiadających?
2. Jak wyglądają skurcze przepowiadające?
   - Czy skurcze przepowiadające bolą?
3. Jak wyglądają skurcze porodowe?
   - Czy skurcze porodowe bolą?
4. Skurcze po porodzie
5. Niepokojące skurcze w ciąży - kiedy do szpitala?

Skurcze porodowe a przepowiadające: jak je odróżnić?

Pojawienie się regularnych skurczy oznacza, że rozpoczął się pierwszy okres porodu, który zakończy się pełnym rozwarciem szyjki macicy. Kobiety odczuwają te skurcze bardzo różnie:

• jako silne bóle podbrzusza przypominające ból podczas miesiączki
• albo silny rozlewający się ból, który zaczyna się w okolicach kości krzyżowej.

Zawsze jednak w ich trakcie macica robi się twarda jak kamień. Początkowo skurcze występują naprawdę rzadko, np. co 20 minut, potem coraz częściej (pod koniec pierwszego okresu co 3–5 minut).
Jak rozpoznać skurcze? Oto tabelka przedstawiająca podstawowe różnice między skurczami przepowiadającymi a porodowymi: 
 

RODZAJ SKURCZU	OBJAWY U MAMY
Skurcze przepowiadające	twardnienie, napinanie się, „stawianie się” brzucha; mogą pojawić się w seriach kilka razy dziennie, ale możesz też wcale ich nie odczuwać
Skurcze porodowe	silne bóle, przypominające miesiączkowe, ale dużo mocniejsze lub „rozlewający się”, promieniujący od okolic krzyża ból

Jak wyglądają skurcze przepowiadające?

Pierwsze skurcze  pojawią się zapewne już około 20. tygodnia ciąży. Są dwa rodzaje skurczów przepowiadających:

• fale Alvareza – to te słabsze i częstsze skurcze, często wręcz słabo wyczuwalne
• skurcze przepowiadające – dłuższe i silniejsze (ale także niebolesne i w przeciwieństwie do skurczów porodowych nieregularne) to skurcze Braxtona Hicksa (przyszłe mamy opisują je jako twardnienie, napinanie się, „stawianie się” brzucha; mogą pojawić się w seriach kilka razy dziennie, ale możesz też wcale ich nie odczuwać). Ani jedne, ani drugie nie są jeszcze oznaką rozpoczynającego się porodu. To tylko sygnał, że twoja macica zabrała się do roboty.

Czy skurcze przepowiadające bolą?

Jak wyżej, skurcze przepowiadające są raczej bezbolesne - wyczuwalne jest napięcie w okolicach brzucha i macicy, może być ono niekomfortowe, ale nie powinno być bolesne. Jak wskazuje ekspert, skurcze przepowiadające przygotowują macicę na poród, są swego rodzaju „treningiem”.

„Żaden sportowiec nie pojedzie na olimpiadę bez intensywnego treningu. Macica także musi przygotować się na wysiłek, który ją czeka” – tłumaczy doktor Kucharski. „Dziecko rośnie, a więc włókna mięśniowe, z których jest zbudowana, rozciągają się z tygodnia na tydzień. Gdyby nie skurcze, byłyby coraz dłuższe i coraz słabsze. Dzięki takiemu treningowi zwiększają swoją objętość i stają się silne, podobnie jak bicepsy czy mięśnie łydek dbającego o formę zawodnika”.

Jak wyglądają skurcze porodowe?

Zerknij w nasz kalendarz ciąży: 3-4 tygodnie przed porodem zaczyna się obniżać dno macicy. Skurcze, które temu towarzyszą, są nieregularne i możesz je odczuwać jako ciągnięcie albo pobolewanie w podbrzuszu. Tak powinno być i nie musisz się niczym martwić. Pod koniec tego okresu (zazwyczaj jest to mniej więcej 2 tygodnie przed porodem) twój brzuch wyraźnie się obniży i będzie ci łatwiej oddychać.

Podczas ostatnich tygodni ciąży coraz częściej będziesz też odczuwać skurcze przepowiadające. Nadal jednak będą nieregularne. Dzięki nim włókna mięśniowe macicy przegrupowują się tak, by dziecko mogło zostać „wypchnięte” na świat. Jeśli rodzisz po raz pierwszy, spowodują także ułożenie się główki dziecka w odpowiednim miejscu.

Czy skurcze porodowe bolą?

Skurcze porodowe to nie są lekkie dolegliwości ciążowe – są bolesne, ale dzięki nim dzieją się ważne rzeczy.

„Macica kurczy się już nie tak jak wcześniej (czyli równomiernie). Na tym etapie najsilniejszy i najdłuższy skurcz obejmuje dno macicy, a jego siła skierowana jest w stronę szyjki, która dzięki temu skraca się i rozwiera – rozwarcie powiększa się średnio centymetr na godzinę, a u kobiet, które już wcześniej rodziły, znacznie szybciej” – informuje dr Kucharski.


„Z kolei w drugim okresie porodu dziecko wypychane jest na zewnątrz, w czym pomagają także skurcze wszystkich mięśni jamy brzusznej i przepony (tłocznia brzuszna). Kiedy czubek główki dziecka będzie już widoczny, położna każe przeć” – mówi dr Kucharski.

Gdy dziecko jest już na świecie, pojawiają się skurcze powodujące odklejenie się i urodzenie łożyska. Zapewne będziesz wtedy tak zmęczona i przejęta tym, co się wydarzyło, że w ogóle ich nie odczujesz.

Skurcze po porodzie

Skurcze przypomną o sobie także po porodzie. W pierwszych dniach będą dość częste i mocne, zwłaszcza podczas karmienia (wówczas wytwarza się oksytocyna, która je powoduje). Może trochę boleć, ale dzięki nim twoja macica „zwinie się” (wróci do rozmiarów sprzed ciąży). Po 2-3 tygodniach od porodu przestaniesz je w ogóle odczuwać.

Niepokojące skurcze w ciąży - kiedy do szpitala?

Jeśli skurcze ciążowe robią się podejrzanie regularne, np. pojawiają się co 20 minut, co 15 itd., musisz jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, nawet jeśli przypuszczalny termin porodu jest odległy – to może (choć nie musi) być objaw rozpoczynającego się przedwczesnego porodu. Nie martw się na zapas – niektóre kobiety już od 20. tygodnia ciąży często odczuwają skurcze, czasem nawet bolesne, a mimo to nie dochodzi u nich do rozwarcia szyjki macicy i przedwczesnego porodu. Sytuację musi ocenić jednak lekarz. Przyczyną przedwczesnych skurczów porodowych mogą być m.in. popularne infekcje lub zaburzenia elektrolitowe, dlatego konieczne będzie badanie krwi i moczu oraz zrobienie wymazu z szyjki macicy. Lekarz zrobi ci także dopochwowe USG, żeby ocenić długość szyjki macicy.

Zobacz też:

• Twardnienie brzucha w ciąży - czy to groźne?  
• Okresy porodu krok po kroku.
• KTG – skurcze porodowe, interpretacja wyników