Słuch fonematyczny: co to jest, jak go rozwijać?
Słuch fonematyczny pozwala na rozróżnianie fonemów, czyli najmniejszych elementów mowy. Gdy jest źle rozwinięty, może powodować zaburzenia takie jak wady wymowy, trudności w czytaniu. Jak go ćwiczyć?
Słuch fonematyczny (słuch fonemowy) to jeden z trzech rodzajów słuchu, jakie posiadamy (oprócz słuchu fizjologicznego i muzycznego). Dzięki niemu możemy rozróżniać fonemy, czyli najmniejsze elementy mowy. Jeśli dziecko ma zaburzenia w zakresie słuchu fonematycznego, może nie odróżniać np. głoski "d" od "t" czy "s" od "sz". To z kolei może przyczynić się do powstania problemów z pisaniem i czytaniem. Słuch fonemowy można ćwiczyć i warto to robić, by zapobiec podobnym kłopotom u dziecka.
Źle rozwinięty słuch fonematyczny może spowodować różne problemy, takie jak:
Redakcja poleca: Prof. Skarżyński: Po 15 minutach przerwy w szkole dziecko ma przez 50 minut niedosłuch!
Zobacz też:
Słuch fonematyczny: co to jest?
Słuch fonemowy pozwala nam odróżniać poszczególne dźwięki mowy, np. "e" oraz "i", "w" oraz "r", głoski dźwięczne i bezdźwięczne, np. "z" oraz "s", "g" oraz "k". Dzięki niemu słyszymy też, jak prawidłowo dzielić słowa na sylaby i głoski. Rozwija się on u dzieci w wieku od 1-2 lat do 6-7 lat, kiedy to kończy się proces kształtowania mowy.Źle rozwinięty słuch fonematyczny może spowodować różne problemy, takie jak:
- nieprawidłowa wymowa niektórych głosek,
- opóźniona mowa,
- wady wymowy,
- mały zasób słownictwa,
- problemy z nauką pisania i czytania,
- trudności w trakcie budowania wypowiedzi ustnych,
- nierozróżnianie głosek dźwięcznych/bezdźwięcznych, ustnych/nosowych, miękkich/twardych,
- trudności z przyswajaniem języka obcego.
Nie tylko słuchawki, które zatykają ucho, niszczą słuch. Po 15 minutach przerwy w szkole dziecko ma niedosłuch nawet przez 50 minut. Wykazały to badania naukowców z Politechniki Gdańskiej.
Ćwiczenia rozwijające słuch fonematyczny
Są to wszelkiego rodzaju zabawy z dźwiękami, dzięki którym dziecko staje się bardziej wrażliwe na dźwięki. Mogą to być:- rozpoznawanie odgłosów zwierząt, pojazdów,
- zabawy instrumentami, zgadywanie, który instrument wydaje dany dźwięk,
- klaskanie w rytm,
- wydawanie dźwięku/przestawanie,
- zwiększanie/zmniejszanie natężenia dźwięku przez przybliżanie i oddalanie instrumentu,
- zabawy z głoskami, np., wymyślanie wyrazów na tę samą głoskę,
- dopasowywanie obrazków do głosek, na które się zaczynają przedstawione na nich rzeczy,
- układanie wyrazów z rozsypanek sylabowych, literowych.
Badanie słuchu fonematycznego
Poziom słuchu fonematycznego można zbadać za pomocą specjalnych testów, np. takich, jakie opracowała logopeda i neuropsycholog, prof. dr hab. Elżbietę Szeląg. Czasami może się okazać, że dziecko nie ma żadnej wady słuchu, a jedynie źle rozwinięty słuch fonemowy. Jeśli jednak widać u malca opóźnienie w rozwoju mowy, warto udać się do laryngologa na badanie słuchu. Obecnie wszystkie noworodki przechodzą badania przesiewowe w szpitalu, ale czasami konieczne jest powtórzenie badania w późniejszym wieku dziecięcym.Zobacz też:
