Adaś ma dwa latka. Szczupły, uśmiechnięty, bystry, dobrze się rozwija. Jedyny problem – nie chce jeść. To znaczy: zawsze jest chętny na batonik czy sok, jednak o normalnej porcji śniadania, obiadu czy kolacji nie ma mowy. Dla Agnieszki, jego mamy, każdy posiłek to stres. Ona sama już zaczyna się bać, jak będzie wyglądał kolejny posiłek, jeszcze zanim zabierze się za jego przygotowywanie. Na szczęście mimo tego, że chłopiec je rzeczywiście niewiele, nie choruje więcej niż rówieśnicy. – Martwię się jednak, że przez to, że tak mało je, może mieć niedobory, np. wapnia czy niektórych witamin. Staram się podawać mu dodatkowe witaminy, ale to wcale nie poprawia jego apetytu!
Gdy Agnieszka czyta zalecenia dietetyków, co dziecko codziennie powinno zjeść, wpada w przerażenie. My też piszemy, że dobra dieta w okresie dzieciństwa jest bardzo ważna, ponieważ ma wpływ nie tylko na to, jak dziecko teraz rośnie i przybiera na wadze, ale też na jego zdrowie za... 40–50 lat! Dobra dieta w dzieciństwie zapobiega przecież wielu chorobom cywilizacyjnym w przyszłości, w tym chorobom serca, cukrzycy, wielu typom nowotworów. Co więc robić, gdy dziecko, jak Adaś, nie chce jeść tego, co zalecają dietetycy?
Spisuj wszystko, co dziecko jadło
Przez trzy dni nie martw się, że dziecko nie chce jeść i podawaj mu tylko tyle, na ile rzeczywiście ma ochotę. Za to wszystko dokładnie spisuj na kartce (uwzględniając także przekąski i soki). Zobacz, czy rzeczywiście jest tego tak niewiele.
Nie podawaj „śmieciowego jedzenia”
To znaczy: słodyczy, chipsów, paluszków, chrupek, a także wszelkiego rodzaju fast foodów (pizze, hamburgery, hot dogi). Są wysoko kaloryczne, a jednocześnie mało wartościowe. Jeśli malec chce coś przekąsić, zaproponuj kawałek jabłka (dzieci bardzo chętnie jedzą pokrojone na cząstki). Jeżeli ma to być coś słodkiego, to podaj raczej kawałek domowego ciasta lub czekolady (najlepiej ciemnej), a nie baton. Słodycze proponuj po głównym posiłku. Jeśli jednak dziecko nie zje obiadu, nie podawaj mu deseru. Lepiej gdy zgłodnieje i zje później warzywa, owoce, mięsko czy rybę niż słodki batonik. Rzadko proponuj też płatki śniadaniowe – są bardzo słodkie, niektóre z nich składają się nawet w 40 proc. z cukru!
Ogranicz soki
Tak, to wcale nie pomyłka! Dziecko powyżej pierwszego roku życia nie powinno pić więcej niż 150 ml soku (czyli trochę więcej niż pół szklanki), a w wieku przedszkolnym – 250 ml (szklanka). Najbardziej wartościowe są te świeżo wyciskane domowe soki z owoców lub warzyw oraz soczki przeznaczone dla niemowląt i dzieci do lat trzech. Ucz, by malec zaspokajał pragnienie wodą. Jeśli podajesz herbatki (owocowe, ziołowe), staraj się ich nie dosładzać. Nie proponuj dziecku słodkich napojów o owocowych nazwach, a także tzw. wód smakowych (w rzeczywistości są to wody z cukrem lub ze sztucznym słodzikiem, a często też konserwantami). Z jogurtów wybieraj naturalne – sama dokładaj do nich owoce, ewentualnie lekko dosłódź je miodem lub cukrem. I tak będą mniej słodkie niż produkty ze sklepu. A cukier hamuje łaknienie.
Nie podawaj papek
Jeśli w drugim roku życia (i później) podajesz maluchowi tylko kaszki i zmiksowaną zupkę (bo tak łatwiej i szybciej go nakarmić), zniechęcasz go do jedzenia. Lepiej jeżeli dziecko zje mniej, niech to jednak będą podane osobno warzywa, mięsko, ziemniaki.
Urozmaicaj dania
Żadne dziecko z apetytem nie zje trzeci dzień z rzędu takiej samej zupy. Każdego dnia proponuj coś innego. Na przykład na śniadanie: kaszka, różnego rodzaju płatki, ryż na mleku, omlet, minikanapki, jajecznica na parze. Na obiad: kolorowe spaghetti z mięskiem, pierożki, szaszłyki rybne. Na kolację: zapiekanka z warzyw, placuszki z jabłkiem.
Dbaj, by posiłki zawierały wszystkie niezbędne składniki odżywcze i były lekkostrawne. Wybieraj mało przetworzone produkty i zdrowo je przyrządzaj: gotuj, piecz, duś. Oto zasady komponowania diety dla dzieci powyżej pierwszego roku życia. Wprowadź produkty pełnoziarniste Oprócz białego pieczywa dziecko powinno jeść bułki i chleb razowy, graham, pieczywo orkiszowe, makaron razowy, brązowy ryż. A oprócz manny kaszę gryczaną, jęczmienną, jaglaną oraz płatki owsiane. Warzywa i owoce podawaj pięć razy dziennie Warzywa gotuj na parze, podawaj w zupach lub sałatkach. Z soczewicy, grochu, fasoli rób purée. Zamiast słodyczy proponuj owoce, np. na deser. Pamiętaj, że kiszona kapusta i ogórki to źródło kwasu mlekowego i witaminy C. Są łatwiej strawne niż surowe. Drób przyrządzaj bez skóry Dania z indykiem lub kurczakiem podawaj co 2.–3. dzień. To mięso, które jest lekkostrawne i szybko się gotuje. Przed przyrządzeniem usuń z niego tłuszcz i skórę. Przygotowuj chude czerwone mięso Wystarczy, jeśli malec zje je 2–3 razy w tygodniu. Z wołowiny, cielęciny, wieprzowiny, jagnięciny rób pulpety, pastę mięsno-warzywną. Pieczonym mięsem zastępuj wędliny. Parówki podawaj rzadko, i tylko te przeznaczone dla dzieci. Podobnie jak mięso dobrym źródłem żelaza jest też żółtko, grube kasze, pieczywo razowe, warzywa strączkowe. Zachęcaj do picia mleka, maślanki, kefiru lub jogurtu To dobre źródło białka i wapnia. Maślanka, kefir i jogurt zawierają cenne bakterie probiotyczne. Dziecko może też nadal pić mleko modyfikowane. W ciągu dnia powinno wypić 2 szklanki mleka, kubeczek jogurtu i zjeść plasterek żółtego sera. Jajka podawaj kilka razy w tygodniu Dostarczają cennego białka, żelaza i witaminy E. Wartościowe są także jajka przepiórcze – trzy zastępują jedno kurze. Wykorzystuj oliwę lub oleje roślinne...
Gdy na dworze upał, malec ma tylko ochotę na lody, sorbety, chłodniki, mrożoną herbatę. Bardzo proszę! Menu na upały Śniadanie? Jeszcze nie jest gorąco, więc podaj maluchowi danie wartościowe i kaloryczne, bo to może być jego największy posiłek w ciągu dnia. Dobra jest np. kaszka z owocami, pieczywo z serkiem i truskawkami lub twarożek z jajkiem. Obiad? Coś lekkiego: np. makaron z owocami i serkiem, chłodnik, ziemniaczki z kefirem lub zsiadłym mlekiem. To nic, że w takim zestawie nie ma mięsa ani ryby. Bardziej „treściwe” danie malec zje na kolację, gdy upał trochę zelżeje. W gorące dni podawaj za to dużo napojów, bo dziecko poci się, a wraz z potem traci wodę i składniki mineralne. Niech pije wodę (najlepiej średniozmineralizowaną), kompoty, soki, owocowe oraz ziołowe i owocowe herbaty. Jako desery i przekąski proponuj mu dania, które są bogate w witaminy i minerały, a jednocześnie zaspokajają pragnienie. Świetne będą na przykład koktajle owocowe i owocowo-jogurtowe, jogurty, lody, sorbety. Dodatkową atrakcją dla malca będzie to, że są one tak przyjemnie chłodne! Uwaga na gardło Jest tylko jeden minus jedzenia zimych dań w upał: gardło. Spałaszowanie lodów czy wypicie soku z kostkami lodu na rozgrzanej słońcem plaży może skończyć się anginą. Upał rozszerza naczynia krwionośne, a ochłodzone gwałtownie się kurczą. Śluzówka gardła staje się niedokrwiona, a wtedy z łatwością mogą ją zaatakować wirusy i bakterie. Jak temu zapobiec? • Przypilnuj, by malec odpoczął przed jedzeniem zimnych posiłków. • Podawaj mu je raczej w domu, a jeśli na dworze, to w cieniu. • Pilnuj, by lody czy sorbety smyk lizał, a nie gryzł. • Nie proponuj lodów tuż po ciepłej zupie lub herbacie. Jeśli malec zjadł coś ciepłego, niech poczeka chociaż pół godziny, zanim dostanie lody. • Nie podawaj dań prosto z lodówki. Są jogurty dla niemowląt, których nie...
Jako mama niejadka przyznaję: zdarzało mi się czasem dać synkowi batonika, jajko niespodziankę czy parówkę, gdy nie chciał zjeść normalnego obiadu. Albo powiedzieć, że jarzynkę może zostawić, byleby zjadł mięsko... No cóż, chciałam, żeby cokolwiek zjadł, nie chudł i miał siłę do walki z zarazkami. Można dziecku ustąpić, ale... tylko czasami. Bo przecież dla jego zdrowia nie kalorie są najważniejsze, tylko to, co w produktach najcenniejsze, czyli witaminy, składniki mineralne, przeciwutleniacze. To one wzmacniają jego układ odpornościowy. Właśnie dlatego grubaski, które jedzą więcej, a więc teoretycznie powinny mieć dużo witamin i być zdrowsze, z reguły chorują częściej. Zwykle bowiem sięgają po fast foody i słodycze. Lepiej, jeśli dziecko zje mniej, za to rzeczy wartościowe. Zobacz, jak zdrowo karmić malca. Na początek: najlepsza pierś W mleku mamy znajdują się przeciwciała odpornościowe oraz prebiotyki – rodzaj węglowodanów, które są pożywką dla dobrych bakterii jelitowych. Ważne dla odporności składniki to też lizozym (zapobiega przenikaniu chorobotwórczych bakterii do krwi) oraz laktoferyna (ułatwia przyswajanie żelaza, hamuje rozwój bakterii). Dzieci karmione piersią rzadziej chorują na zapalenie ucha środkowego, oskrzeli, płuc, oskrzelików. Warto karmić jak najdłużej, bo np. ilość lizozymu wzrasta w miarę czasu trwania laktacji. Postaw na owoce i warzywa lata Cenne dla układu odpornościowego są: truskawki, maliny, czerwone i czarne porzeczki, grejpfruty, czarne jagody, morele, brzoskwinie. W jabłkach znajduje się kwercyna (ma właściwości przeciwzapalne). Pamiętaj też o brokułach, pomidorach, marchwi, dyni. Zawierają karotenoidy (barwniki), które nie dopuszczają do uszkodzenia tkanek przez wolne rodniki. Podawaj kapustę: są w niej antyutleniacze oraz związki niszczące bakterie i wirusy. Zachęcaj do ryb Zwłaszcza morskich,...
