Szczepionka na pneumokoki – którą wybrać?

Szczepionka na pneumokoki to jedyny skuteczny sposób na ochronę dziecka przed tymi bakteriami. Szacuje się, że nawet 60 proc. dzieci chodzących do przedszkola jest nosicielami pneumokoków. Drobnoustroje te najczęściej wywołują choroby górnych dróg oddechowych, zapalenia gardła, zatok i oskrzeli, są też najczęstszą przyczyną zapalenia ucha środkowego. Gdy pneumokoki dostaną się do krwi, mogą stanowić bardzo poważne zagrożenie, powodując zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet sepsę.

Wszystkie te zakażenia związane z obecnością bakterii w miejscach normalnie jałowych nazywamy inwazyjną chorobą pneumokokową, która atakuje narządy wewnętrzne, często prowadząc do ich trwałego uszkodzenia. Istnieje ponad 100 rodzajów pneumokoków, zwanych serotypami. Na szczęście nie wszystkie stanowią zagrożenie dla ludzi.

Spis treści:

• porównanie dwóch szczepionek
• kalendarz szczepień na pneumokoki
• kto ma za darmo szczepionkę 13-walentną
• koszty obu szczepionek
• powikłania po szczepieniu

Porównanie obu szczepionek – 10-walentnej i 13-walentnej

Poszczególne odmiany, czyli serotypy pneumokoków określamy cyframi, czasem do cyfry dodajemy literę, jeśli występuje kilka pododmian w danej grupie określonej np. cyfrą 19. Poszczególne rodzaje serotypów są charakterystyczne dla danego kraju, kontynentu, rasy, a ich występowanie zależy także od stopnia wyszczepialności w danym kraju oraz rodzaju szczepionki podawanej populacyjnie.

W Polsce dostępne są dwa rodzaje szczepionek przeciw pneumokokom:

• szczepionka 10-walentna Synflorix - chroni przed dziesięcioma następującymi serotypami: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F, 23F
• szczepionka 13-walentna Prevenar 13 - j.w. i dodatkowo 3, 6A i 19A.

Różnicę między dwiema szczepionkami widać, gdy porównuje się tzw. pokrycie szczepionkowe. Pojęcie to oznacza, jak dobrze szczepionka dopasowana jest do serotypów występujących w Polsce – im wyższa wartość procentowa, tym lepsze dopasowanie. Innymi słowy, pokrycie szczepionkowe mówi nam, jak skuteczna jest szczepionka na danym terenie.

Według danych KOROUN (tzn. Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki. Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego) z roku 2016, czyli przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień przeciwko pneumokokom w Polsce:

• Szczepionka 10-walentna Synflorix  miała pokrycie szczepionkowe na poziomie 57,1 proc. w grupie dzieci w wieku do dwóch lat i 54,8 proc. w grupie dzieci do piątego roku życia.
• Szczepionka 13-walentna Prevenar 13 miała pokrycie szczepionkowe na poziomie 68 proc. w grupie dzieci w wieku do dwóch lat i 76,5 proc. w grupie dzieci do piątego roku życia.

Kalendarz szczepień przeciwko pneumokokom

Szczepienia przeciwko pneumokokom szczepionką 10-walentną są bezpłatne i obowiązkowe dla dzieci urodzonych po ukończeniu 27. tygodnia ciąży (od 1 stycznia 2017 roku). Znajdują się w kalendarzu szczepień. Dawki szczepionki podaje się w drugim, czwartym i między 13. a 15. miesiącem życia. Niektóre dzieci mogą otrzymać bezpłatnie szczepionkę 13-walentną. W ciągu ostatnich dwóch lat około 30 proc. niemowlaków w Polsce zostało zaszczepionych płatną szczepionką Prevenar 13.

Szczepienia przeciw pneumokokom zaleca się wszystkim dzieciom, które nie ukończyły 5. roku życia, a także osobom po 65. roku życia. Jednak te dzieci, które urodziły się przed rokiem 2017 i nie otrzymały darmowej szczepionki oraz osoby starsze powinny się zaszczepić na własny koszt.

Kto może otrzymać za darmo szczepionkę 13-walentną?

Szczepionkę PCV-13, 13-walentną, bezpłatnie mogą jedynie otrzymać dzieci do 5. roku życia, u których stwierdzono podwyższone ryzyko zakażenia pneumokokami. I tak:
1. Dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia, które:

• są po urazie lub mają wadę ośrodkowego układu nerwowego przebiegającą z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• są zakażone HIV,
• są po przeszczepie szpiku, przed lub po przeszczepie narządów wewnętrznych,
• są przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego.

2. Dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia, które m.in. chorują na:

• przewlekłe choroby serca,
• schorzenia immunologiczno-hematologiczne,
• dysfunkcję śledziony,
• przewlekłą niewydolność nerek,
• pierwotne zaburzenia odporności,
• choroby metaboliczne, np. cukrzycę,
• przewlekłe choroby płuc, np. astmę.

3. Dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 12. miesiąca życia, urodzone przed ukończeniem 27. tygodnia ciąży.

Szczepionka na pneumokoki – koszty

Bezpłatna szczepionka 10-walentna PCV-10 podawana dzieciom to preparat Synflorix. Przeznaczony jest dla dzieci od 6. tygodnia życia do ukończenia 5 lat. Jednak rodzice mogą zdecydować się, zamiast na preparat bezpłatny, na płatną szczepionkę 13-walentną PCV-13, dostępną w Polsce pod nazwą Prevenar 13. Można ją podawać od 6. tygodnia życia. Górnej granicy wiekowej nie ma.

Jedna ampułka Synflorixu kosztuje w zależności od apteki od 189 zł do 299 zł.
Prevenar 13 kosztuje od 234 zł do 382 zł za ampułkę.

Powikłania po szczepionce na pneumokoki

PZH na swoich stronach informuje o tym, że obydwie szczepionki są bezpieczne i dobrze tolerowane. Jeśli występują powikłania, tzw. odczyny poszczepienne, najczęściej pojawiają się ich łagodne formy i tylko w miejscu podania preparatu:

• zaczerwienienie,
• obrzęk,
• wrażliwość na dotyk,
• ból w miejscu wstrzyknięcia.

Rzadziej występuje gorączka, rozdrażnienie, niespokojny sen, obniżenie łaknienia, wymioty, biegunka czy wysypka.

Zobacz też:

• Szczepionka MMR nie powoduje autyzmu – kolejny dowód
• Szczepisz prywatnie czy państwowo? To ma znaczenie!
• Przeciwwskazania do szczepienia