Szybka pomoc przy urazie

Każdemu od czasu do czasu zdarza się uderzyć głową w szafkę, przewrócić lub skaleczyć. „Specjalistami” od drobnych wypadków są zwłaszcza dzieci. By pomóc zarówno małym, jak i dużym domownikom, zostań… mamą szybkiego reagowania. Oto instrukcja, dzięki której będziesz wiedziała, jak uśmierzyć ból, zmniejszyć obrzęki i przyspieszyć gojenie. Podpowiemy ci również, jakich uniknąć błędów i kiedy naprawdę potrzebna jest interwencja lekarza.

Siniaki i krwiaki

Powstają pod wpływem uderzenia lub silnego ucisku. Dochodzi wtedy do uszkodzenia drobniutkich naczyń krwionośnych i podskórnego miniwylewu. Siniaki to łagodniejszy wariant takiego urazu. Krwiaki świadczą o uszkodzeniu większych naczynek.
Objawy: ból, czasem także obrzęk, zmiana koloru skóry – taki efekt daje hemoglobina (barwnik zawarty we krwi). Gdy się wchłania, siniak żółknie, a w końcu znika.
Co robić: przyłóż zimny okład – złagodzi ból, zmniejszy obrzęk i spowoduje obkurczenie naczyń krwionośnych. Do schłodzenia siniaka lub krwiaka możesz użyć woreczka z lodem (ale przykładaj go do skóry maksymalnie przez 10 minut), zastosuj żel Altacet, Dip Rilif lub Venożel albo zmiażdżony liść kapusty. By przyspieszyć gojenie, stosuj taką terapię przez cztery dni. Potem, o ile będzie to jeszcze potrzebne, rób ciepłe okłady – spowodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, lepszy dopływ krwi i dotlenienie tkanki.
WAŻNE! Jeżeli siniaki lub krwiaki utrzymują się ponad 10 dni lub pojawiają bez żadnej konkretnej przyczyny, potrzebna jest pomoc lekarza. Objawy takie mogą sygnalizować zaburzenia krzepliwości krwi (np. hemofilię), a nawet chorobę nowotworową. Pomocy specjalisty wymagają też obrażenia rozległe, zwłaszcza w obrębie głowy, brzucha i klatki piersiowej (silne stłuczenie może powodować obrażenia wewnętrzne).

Skaleczenie

Jeśli jest płytkie, możemy je leczyć sami. Głębokie przecięcie skóry to już poważna sprawa. Po zabezpieczeniu go trzeba natychmiast iść do lekarza.
Objawy: krwawienie, ból.
Co robić: niewielkie skaleczenie umyj pod zimną bieżącą wodą, potem zdezynfekuj jego brzegi jodyną lub spirytusem (nie lej ich na ranę!) i załóż jałowy opatrunek z gazy. Jeśli uraz jest poważny, przyłóż jałową gazę i uciśnij (to zmniejszy krwawienie). Jedź do lekarza. Może trzeba założyć szwy i zrobić zastrzyk przeciwtężcowy.
WAŻNE! Nie usuwaj przedmiotów, które utkwiły w ranie, bo możesz jeszcze bardziej uszkodzić tkanki.

Otarcie naskórka

To powierzchowne uszkodzenie skóry. Mimo że wydaje się całkowicie niegroźne, wymaga specjalnego traktowania.
Objawy: zdarcie naskórka, sączenie się krwi (nie zawsze).
Co robić: dokładnie oczyść miejsce urazu. Najpierw umyj je w wodzie z mydłem. Potem opłucz, osusz jałową gazą (przyłóż ją delikatnie – nie pocieraj skóry) i zdezynfekuj skórę. Najlepsza woda utleniona. Kolorowe preparaty (np. gencjana) utrudniają później ocenę procesu gojenia.
WAŻNE! Otarcie szybciej się goi, gdy dopływa do niego powietrze. Nie stosuj plastrów, które szczelnie izolują ranę. Jeśli otarcie wymaga zabezpieczenia, np. przed kontaktem z ubraniem, przyłóż jałowy gazik (nie watę, bo się przylepi!) i przymocuj go plastrem. Pilnuj też, by opatrunek był suchy (wilgoć ułatwia rozwój grzybów i bakterii). Otarcie nie chce się goić albo ropieje? Idź do lekarza!

Oparzenia

Błyskawicznie niszczą tkanki. Im oparzenie jest poważniejsze, tym głębsze powoduje urazy.
Objawy: każde oparzenie wywołuje ból, pozostałe objawy zależą od stopnia uszkodzenia. I stopień obejmuje tylko naskórek (widoczne zaczerwienienie), II stopień dosięga warstw skóry właściwej – tworzą się wtedy pęcherze z płynem surowiczym, skóra może zblednąć, zaczerwienienia pojawiają się za to przy cebulkach włosowych. Oparzenia III i IV stopnia uszkadzają także głębiej położone tkanki. Skóra może być biała, brunatno-szara, zwęglona.
Co robić: oparzenia I stopnia goją się w zasadzie same. By skrócić ten proces i złagodzić ból, schłodź skórę czystą chłodną wodą. Potem użyj pianki z panthenolem. Przy rozległym urazie albo oparzeniu wyższego stopnia samo schłodzenie nie wystarczy. Wezwij pogotowie!
WAŻNE! Jeśli gorąca substancja wyleje się na ubranie i tkanina zacznie przywierać do ciała, nie rozbieraj chorego – schłodź go tak jak stoi (odrywanie materiału może spowodować jeszcze głębsze obrażenia). Nigdy nie stosuj na oparzenia mąki, oleju, kefiru lub innych domowych środków – mogą one utrudnić gojenie i spowodować infekcję.

Skręcenie stawu

Często mylone jest ze zwichnięciem, a nawet złamaniem. Aby nie popełnić błędu, lepiej od razu wezwać lekarza.
Objawy: ból, obrzęk, nienaturalne wygięcie kończyny, zasinienie.
Co robić: zrób zimny okład, potem unieruchom kończynę (rękę zawieś na temblaku, wzdłuż nogi połóż deseczki, owiń bandażem).
WAŻNE! Nie nastawiaj sama stawu! Jeśli zrobisz to źle, spowodujesz jeszcze poważniejsze obrażenia.

To się przydaje

• Kask i ochraniacze

O wypadek szczególnie łatwo podczas jazdy na rowerze, rolkach lub deskorolce. Ryzyko urazów znacznie zmniejszają ochraniacze i kask. Pod warunkiem jednak, że wybierzesz właściwy rynsztunek.
Przeznaczenie: Kupujesz kask? Pamiętaj, że nie ma modeli uniwersalnych. Różne sporty narażają nas na różne urazy, dlatego np. kask do jazdy na skuterze jest cięższy i masywniejszy niż ten dla rowerzysty.
Rozmiar: Nie kupuj ochraniaczy i kasku na wyrost. Jeśli teraz będą za duże, ryzykujesz, że w trakcie wypadku przekrzywią się lub zsuną.
Atesty: Sprawdzony sprzęt ma unijne oznaczenie CE. Ochraniacze i kaski bez tego symbolu mogą być bublami, które jedynie stwarzają pozory bezpieczeństwa.

• Apteczka samochodowa

Większość z nas wozi ją w bagażniku, bo takie są wymogi. Warto jednak sprawdzić, czy samochodowa apteczka naprawdę zawiera
to, co trzeba. W podstawowym składzie powinny się znaleźć:

1. bandaże elastyczne,
2. plastry – opatrunkowe na szpulce,
3. nożyczki i agrafka,
4. koc ratunkowy (ze srebrno–żółtej folii),
5. jednorazowe rękawiczki,
6. chusty trójkątne,
7. maseczka do sztucznego oddychania,
8. jałowe opatrunki z gazy i siateczki opatrunkowe,
9. chusteczki odkażające i środek odkażający (woda utleniona).

WAŻNE! W apteczce nie wolno wozić leków, bo zostawione w nagrzanym samochodzie tracą właściwości. Trzeba też pamiętać, że nawet opatrunki mają swój termin przydatności. Jeśli jedziemy za granicę, koniecznie należy zabrać ze sobą apteczkę atestowaną (symbol CE) oraz odblaskową kamizelkę.