W języku polskim głoska „i” jest wyjątkowa. Wynika to przede wszystkim z funkcji. Są one różne, w zależności od tego, w którym miejscu wyrazu głoska „i” występuje. Przekonaj się, że „i” w takich wyrazach jak: igła, miasto, siła odgrywa zupełnie inną rolę.
Spis treści:
Jak pewnie wiesz, w języku polskim rozróżniamy głoski i litery (litery – piszemy, głoski – wymawiamy).
Głoska „i” w języku polskim często pełni funkcję zmiękczenia. Sprawia, że np. występująca przed nią twarda głoska „s” w słowie siano staje się miękka i zmienia się w głoskę zmiękczoną (s’), a po głosce „m” w wyrazie „miasto” słyszymy nie „i” a „j”. Na przykład:
Podział na litery: m-i-a-s-t-o (6 liter)
Podział na głoski: m’-a-s-t-o (5 głosek)
Podział na sylaby: mias-to (2 sylaby)
Podział na litery: b-i-a-ł-y (5 liter)
Podział na głoski: b’-a-ł-y (5 głoski)
Podział na sylaby: bia-ły (2 sylaby)
Podział na litery: s-i-a-n-o (5 liter)
Podział na głoski: s’-a-n-o (5 głosek)
Podział na sylaby: sia-no (2 sylaby)
Jak widzisz na powyższych przykładach, podczas wymawiania (podziału na głoski) w podanych wyrazach zupełnie nie słychać „i”. Gdyby jednak tej głoski tam nie było, zamiast miasto mówilibyśmy: masto, zamiast biały – bały, a zamiast siano – sano.
Są jednak słowa, w którym głoskę „i” słychać bardzo wyraźnie. W podanych niżej wyrazach „i” pełni funkcję głoski (samogłoski):
Podział na litery: i-g-ł-a (4 litery)
Podział na głoski: i-g-ł-a (4 głoski)
Podział na sylaby: i-gła (2 sylaby)
Podział na litery: i-r-y-t-a-c-ja (7 liter)
Podział na głoski: i-r-y-t-a-c-ja (7 głosek)
Podział na sylaby: i-ry-tac-ja (4 sylaby)
Podział na litery: i-r-y-s (4 litery)
Podział na głoski: i-r-y-s (4 głoski)
Podział na sylaby: i-rys (2 sylaby)
Może być jednak tak, że głoska „i” pełni dwie funkcje jednocześnie – zmiękcza i tworzy sylabę. Przykłady występowania „i” w takiej podwójnej roli to:
Podział na litery: s-i-l-n-y (5 liter)
Podział na głoski: s’-i-l-n-y (5 głosek)
Podział na sylaby: sil-ny (2 sylaby)
Podział na litery: c-i-c-h-y (5 liter)
Podział na głoski: c’-i-ch-y (4 głoski)
Podział na sylaby: ci-chy (2 sylaby)
Podział na litery: s-e-r-n-i-k (6 liter)
Podział na głoski: s-e-r-n’-i-k (6 głosek)
Podział na sylaby: ser-nik (2 sylaby)
Ćwiczenie 1.
Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni wyłącznie funkcję zmiękczenia.
niania
bracia
ukoić
inna
ideał
dzień
ciastko
babcia
dziadek
jelenie
Ćwiczenie 2.
Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni wyłącznie rolę samogłoski (tworzy sylabę).
pirotechnik
idol
laik
malarski
liana
piana
wianek
idę
kraina
poidełko
Ćwiczenie 3.
Wskaż, w których wyrazach głoska „i” pełni podwójną rolę (zmiękcza poprzedzającą ją spółgłoskę i tworzy sylabę)
pokoik
psina
paranoik
igloo
istota
nacinać
rodzina
trociny
poić
tani
Odpowiedzi:
Ćwiczenie 1.
Niania, bracia, dzień, ciastko, babcia, dziadek, jelenie
Ćwiczenie 2.
pirotechnik, idol, laik, idę, kraina, poidełko
Ćwiczenie 3.
psina, nacinać, rodzina, trociny, tani
Zobacz także:
Rabat 30% na kompletną parę okularów korekcyjnych. Szczegóły i regulamin akcji dostępne w Salonach i na visionexpress.pl. Okulary korekcyjne są wyrobem medycznym. Więcej pod: https://visionexpress.pl/promocje/prodmed005.
Rabat dotyczy całej kolekcji dostępnej na www.doctornap.com i łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.
Rabat 20% na cały asortyment, dostępne w salonach stacjonarnych oraz na www.wojas.pl. Oferta nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły w salonach i na stronie.
Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.
Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.
Rabat 20 % na jeden nieprzeceniony artykuł dostępny w sklepach stacjonarnych i na VANGRAAF.COM. Z rabatu można skorzystać tylko jeden raz i nie można go łączyć z innymi promocjami. Wypłata w gotówce, zakup karty podarunkowej lub zwrot za dotychczas zakupione artykuły są wykluczone. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Jak rozpoznać, jaka głoska jest nosowa, a jaka ustna? To prostsze, niż ci się wydaje. Wyjaśnimy, czym są głoski nosowe, w jaki sposób się je wymawia oraz jakie głoski w języku polskim zaliczamy do tej kategorii. Podajemy również przykłady słów zawierających głoski nosowe. Co to są głoski nosowe? Głoski nosowe to głoski, w których wymowie bierze udział zarówno jama ustna, jak i jama nosowa. Powietrze podczas wymawiania głosek nosowych przepływa przez oba te narządy. W trakcie wymawiania głosek nosowych kluczowe jest ułożenie podniebienia, a dokładniej – podniebienia miękkiego (jest zakończone tzw. języczkiem). W trakcie wymawiania głosek nosowych podniebienie miękkie odchyla się do tylnej ściany jamy gardłowej, wskutek czego powietrze dostaje się do jamy nosowej. Sprawia to, że wymawiana głoska zyskuje charakterystyczne nosowe brzmienie. W polskim alfabecie jest niewiele głosek nosowych – jest ich zaledwie 6. Jakie są głoski nosowe? Głoski nosowe występujące w języku polskim to: ą, ę, m, m’ („m” zmiękczone) n, ń . Cała reszta głosek to głoski ustne. Język polski jest jednym z dwóch języków słowiańskich, obok kaszubskiego, w którym zachowały się samogłoski nosowe. Co ciekawe polska samogłoska nosowa ą to tak naprawdę nosowe o, a nie a (taki zapis utrwalił się w trakcie rozwoju języka polskiego). Zapamiętaj: Wszystkie głoski nosowe w języku polskim to: samogłoski nosowe: ą i ę. spółgłoski nosowe: m, m’, n, ń. Wyrazy z głoskami nosowymi – przykłady Przykłady wyrazów, które zawierają głoski nosowe: minął (m', n, ą), wzięłam (ę, m), nos (n), koń (n), zasnąłem (n, ą, m), zaczęłam (ę, m), uśmiechnęłam (m', ę, m), płynęłam (n, ę, m), słońce (ń), kąt (ą), męczyć (m, ę),...
Nie wiesz, jak odróżnić głoskę twardą od miękkiej? Temat twardości i miękkości głosek w języku polskim może wydawać się skomplikowany, ale na szczęście taki nie jest. Wyjaśniamy, jak w prosty sposób nauczyć dziecko rozpoznawania głosek miękkich i twardych, aby nie miało problemu z poprawną pisownią. Jak rozpoznać głoski twarde i miękkie? Do głosek twardych należy większość spółgłosek występujących w języku polskim: b, c, cz, d, dz, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż. Głoskami miękkimi nazywa się głoski, które mają zmiękczenie. W języku polskim są to głoski, które w wymowie mają słyszalne „i”. Głoski miękkie zapisuje się za pomocą kreski nad literą (np. ć, ś, ń, ź) . Oprócz głosek miękkich w języku polskim mamy też głoski zmiękczone . To g łoski, przy których wymowie słychać zmiękczenie, ale w ich zapisie nie ma kreski nad literą. Głoski zmiękczone występują przed literą i (ona je zmiękcza). Głoski zmiękczone w języku polskim to spółgłoski bi, ci, dzi, fi, gi, mi, ni, si, zi. ZAPAMIĘTAJ: Wszystkie głoski miękkie w języku polskim to: spółgłoski z kreseczką: ś, ń, ć, ź, dź, spółgłoska: j spółgłoski zmiękczone przez i: bi, ci, dzi, fi, gi, mi, ni, si, zi Głoski twarde to większość spółgłosek: b, c, cz, d, dz, f, g, h, j, k, l, ł, m, n, p, r, s, sz, t, w, z, ż. WAŻNE: Samogłoski nie zaliczają się ani do głosek miękkich, ani do twardych (np. a, e, i, o, u, ó, y, ą, ę) Przykłady słów z głoskami miękkimi: dźwig (dź) ślub (ś) śledź (ś, dź) dzień (ń) jajo (j, j) Przykłady słów z głoskami twardymi Hej (h, j) Blok (b, l, k) Foka (f, k)...
Jeśli wiesz, czym są głoski – wiesz również, że dzielą się one na spółgłoski i samogłoski. Wiesz także, że w języku polskim spółgłosek jest o wiele więcej niż samogłosek. Co jeszcze warto wiedzieć o spółgłoskach? Spis treści: Co to są spółgłoski? Ile jest spółgłosek w alfabecie? Podział spółgłosek Co to są spółgłoski? Najprościej mówiąc, spółgłoski to głoski, które podczas wypowiadania występują do „spółki” z samogłoską. Gdy wymawiamy spółgłoski, powietrze napotyka w aparacie mowy na przeszkody, dlatego pojawia się dodatkowy dźwięk (dla przypomnienia dodajmy, że podczas wymawiania samogłosek powietrze nie napotyka na żadne przeszkody). Na przykład: Gdy wymawiamy spółgłoskę „b” – słyszymy „by” Gdy wymawiamy spółgłoskę „c” – słyszymy „cy” Gdy wymawiamy spółgłoskę „d” – słyszymy „dy” Gdy wymawiamy spółgłoskę „f” – słyszymy „fy” Gdy wymawiamy spółgłoskę „g” – słyszymy „gy” Spółgłoski trudno wypowiedzieć bez usłyszenia dodatkowej samogłoski y. Pewnym wyjątkiem może być „r”, które możemy „wywarczeć” jako: „rrrrrrrrrrrrrrrrrr” lub „m”, które możemy wymruczeć jako „mmmmmmmmmm”. Jedno jest pewne: w przypadku spółgłosek wszystko zależy od tego, jak przy ich wymawianiu układają się narządy mowy. Ile jest spółgłosek w alfabecie? Skoro cały alfabet liczy 32 znaki i jest w nim 9 samogłosek, można przypuszczać, że mamy 23 spółgłoski. Ale spółgłosek jest więcej. Wynika to z faktu, że spółgłoski mogą...
