„Jądro ciemności” to opowieść kapitana Charlesa Marlowa, który marząc o odkrywaniu najdalszych zakątków świata, wyrusza w głąb Afryki i na własne oczy przekonuje się, jak wygląda kolonizacja. Biali wobec tubylców zachowują się okrutnie. Klimat, otoczenie, widmo bogactw i władzy budzi w nich nieludzkie instynkty, za co muszą czasem zapłacić wysoką cenę. Jednym z kolonizatorów jest Kurtz, artysta, który w Afryce umiera opętany szaleństwem.
Spis treści:
Na pokładzie jachtu „Nellie”, czwórka mężczyzn słucha opowieści kapitana Marlowa. To historia jego wyprawy w głąb Afryki, do „jądra ciemności”. Mężczyzna widzi tam chciwość białych i nędzny los niewolników. Szczególne znaczenie dla wszystkich ma postać Kurtza — biali się go obawiają, tubylcy traktują jak wodza. Okazuje się, że Kurtz zajmuje się nie tylko eksportem kości słoniowej i odkrywaniem nowych miejsc, które dopiero zostaną zaznaczone na mapie. W afrykańskiej wiosce staje się kimś w rodzaju wodza... Jest już umierający. Po jego śmierci Marlowe wraca do Europy.
Część I
Pięciu przyjaciół spędza czas na pokładzie jachtu „Nellie”, który jest zakotwiczony przy nabrzeżu Tamizy i czeka na sprzyjające warunki do wypłynięcia w morze. Wśród mężczyzn jest kapitan Marlowe, który opowiada o swej wyprawie do Afryki. Wspomina, że od dzieciństwa fascynowały go mapy i marzył o docieraniu do miejsc dotąd nieodkrytych. Główna afrykańska rzeka przypominała mu węża. Oczarowany Afryką, postanowił, że wyruszy do pracy w spółce, która ma swoją siedzibę na tym kontynencie. Udało mu się zrealizować swoje marzenie dzięki protekcji znajomych, przede wszystkim ciotki.
Przygotowania do wyprawy napawały go lękiem. Podpisując dokumenty, miał wrażenie, jakby brał udział w spisku. Od lekarza, który badał go przed wyjazdem, słyszał, że warto przyjrzeć się zmianom, jakie zachodzą w psychice ludzi, którzy trafiają na Czarny Ląd.
Przed podróżą kapitan Marlow czuje się jak przed wyprawą do „jądra ciemności”. Do Afryki płynie pełen obaw. Z pokładu francuskiego parowca widzi dżunglę, która jawi mu się jako czarna i pełna tajemnic. Przez trzydzieści dni z pokładu obserwuje zarówno monotonny krajobraz, jak i życie, które toczy się na lądzie. Po dotarciu do stacji spółki, gdzie trwa budowa kolei, widzi ciemnoskórych, wychudzonych niewolników, którzy wykonują bezsensowną pracę. Nie brakuje wśród nich ludzi wykończonych, którzy odchodzą na bok, by umrzeć. Na oczach Marlowa umiera mały chłopiec, któremu w ostatnich chwilach życia podaje kawałek suchego chleba. Dziecko ma na szyi białą przędzę.
Od buchaltera i księgowego spółki, mężczyzn zadbanych i eleganckich, Marlow słyszy pierwszy raz o Kurtzu. Po dziesięciu dniach wyrusza z sześćdziesięcioma ludźmi na pieszą wędrówkę do centralnej stacji spółki. Stacja jest zaniedbana. Zarządzający nią dyrektor uważa, że wszyscy, którzy przyjeżdżają w głąb Afryki „nie powinni mieć wnętrzności”. Tenże dyrektor wypowiada się w jak najlepszych słowach o Kurtzu.
Naprawa parowca wydobytego po zatonięciu trwa kilka miesięcy. W tym czasie Marlowe poznaje życie w kolonii. Wciąż słyszy rozmowy o kości słoniowej („zaraza głupiej chciwości przenikała tu wszystko jak trupi zapach”).
Kapitan widzi, że biali tylko udają pracę, spiskując przy tym między sobą. Chodzi im o udziały w zyskach. Dużo mówią o Kurtzu, który zmożony chorobą leży w łóżku. Uchodzi on za człowieka niepospolitego, który wyróżnia się pracowitością. Mimo to dyrektor i wielu innych pracowników nie lubią Kurtza. Obawiając się go, celowo opóźniają naprawę statku i wyruszenie z pomocą choremu Kurtzowi.
Część II
Kapitan naprawia uszkodzony statek i rusza w górę rzeki. Czuje się zagubiony i przerażony. Towarzyszą mu ludzie, wśród których są ludożercy. Kraj, w którym się znalazł, wydaje mu się potworem. Na szczęście sposobem na lęk okazuje się praca, której ma pełne ręce (statek wciąż wymagał napraw).
Podczas rejsu na parowiec napadają tubylcy. Starcie kończy się śmiercią sternika i palacza. W opuszczonej chacie Marlowe znajduje książkę żeglarską. Prócz książki, trafia też na tajemniczą wiadomość — aby płynęli ostrożnie, ale szybko. Kapitan bardzo chce poznać Kurtza.
Snując swą opowieść, Marlowe wspomina, że Kurtz przed opuszczeniem Europy przygotowywał referat dla Towarzystwa Tępienia Dzikich Obyczajów. Celem działań białych ma być wytępienie tutejszej ludności.
Statek dociera wreszcie do stacji Kurtza. Załogę wita młody Rosjanin, który zajmuje się chorym i darzy go ogromnym szacunkiem.
Część III
Marlowe jest pod wrażeniem Rosjanina. To on zostawił wiadomość w starej chacie. Kapitan dowiaduje się też, że Kurtz stworzył własny oddział wojskowy złożony z tubylców. Palisada z zatkniętymi na pale głowami buntowników budzi grozę. Wszystko wskazuje na to, że Kurtz posiada ogromny wpływ na tubylców.
Pierwszy raz Marlow widzi go podczas ceremonii na jego cześć. Kurtz przemawia z noszy — choć schorowany, ma mocny głos. I władzę nad tłumem.
Kurtz zostaje przeniesiony do kajuty na parowcu. Marlowe ma się nim opiekować. Chory nie sprawia wrażenia cierpiącego. Podczas spaceru Marlowe spotyka kochankę Kurtza — to kobieta dzika, piękna i smutna.
Marlowe odkrywa też, że to Kurtz stoi za napaścią na parowiec. Kurtz nie chce, by załoga dotarła, nim nie zrealizuje swych planów. Świadomy zbliżającej się śmierci przekazuje Marlowowi fotografie i dokumenty. W chwili śmierci głośno szepcze słowa: „Zgroza! Zgroza!”
Kapitan wraca z dokumentami do Brukseli. Część z nich przekazuje władzom spółki, część — dziennikarzom. Upublicznia również raport, w którym Kurtz przekonuje, że dzicy mieszkańcy Afryki muszą zostać wytępieni. Kuzyn Kurtza mówi Marlowowi, że zmarły był muzykiem (z innych rozmów wynika, że zajmował się również malowaniem i pisaniem).
Prywatną korespondencję Kurtza, Marlowe przekazuje jego narzeczonej. Kobieta jest pewna, że Kurtz był wyjątkowy. Kiedy pyta Marlowa o ostatnie słowa narzeczonego przed śmiercią, ten odpowiada, że było to jej imię. Nie wspomina, co naprawdę robił Kurtz. Gdyby to uczynił „byłoby się zrobiło za ciemno, beznadziejnie ciemno...”
Tak kończy się opowieść Marlowa. Słuchacze milczą. Na morzu widać szlak, który zdaje się prowadzić „do jądra niezmierzonej ciemności".
Utwór jest protestem autora przeciw nieetycznej działalności białych ludzi wobec mieszkańców kolonizowanych obszarów Wolnego Państwa Kongo. Jest próbą przeciwstawienia się złu. Joseph Conrad w dużej mierze opierał się na osobistych doświadczeniach. W wieku 31 lat odbył podróż rzeką Kongo i był świadkiem okrucieństwa Europejczyków.
„Jądro ciemności” początkowo ukazało się w trzech odcinkach na łamach prasy. Jako książka swą premierę miało w 1902 roku. Jej tytuł jest symboliczny, może oznaczać:
Krytycy literatury spierają się co do gatunku. Jedni uważają, że „Jądro ciemności” to nowela, inni, że to powieścią przygodową. Najczęściej nazywa się ten utwór po prostu opowiadaniem.
Zobacz także:
„Ludzie bezdomni” to powieść modernistyczna (powstała w epoce Młodej Polski). Uznana za najważniejsze dzieło przełomu wieków, określana była mianem „książki-czynu”. Nikt dotąd nie pisał w ten sposób o problemach społecznych, przede wszystkim o obojętności wobec najbiedniejszych. Spis treści: „Ludzie bezdomni” – plan wydarzeń „Ludzie bezdomni” – streszczenie krótkie „Ludzie bezdomni” – streszczenie szczegółowe Geneza „Ludzi bezdomnych” i najważniejsze symbole w powieści „Ludzie bezdomni” – opis bohaterów „Ludzie bezdomni” – plan wydarzeń Spotkanie w Luwrze z panią Niewadzką, jej wnuczkami i ich guwernantką, Joanną Podborską. Powrót Judyma z Paryża do Warszawy. Odczyt Judyma na spotkaniu z lekarzami. Otwarcie prywatnej praktyki w Warszawie. Wyjazd Judyma do Cisów. Spotkanie Judyma z panną Joanną Podborską. Walka z epidemią. Miłość Judyma do Joanny. Zaręczyny. Narastające konflikty z osobami zarządzającymi szpitalem w Cisach. Objęcie posady lekarza przy kopalni w Sosnowcu. Samobójstwo Korzeckiego. Przyjazd Joanny do Sosnowca. Zerwanie zaręczyn przez Judyma. Poświęcenie się pomocy biednym. „Ludzie bezdomni” – streszczenie krótkie Tomasz Judym studiuje medycynę w Paryżu. Pewnego dnia w Luwrze poznaje panią Niewadzką i jej wnuczki oraz towarzyszącą im guwernantkę, Joasię. Rok później Judym wraca do Warszawy. Ze względu na swoje idealistyczne poglądy nie zostaje ciepło przyjęty w warszawskim środowisku lekarskim. Trafia do ośrodka leczniczego w Cisach. Współwłaścicielką lecznicy jest pani Niewadzka. W Cisach spotyka również Joasię. Tomasz myśli o możliwie najlepszych warunkach życia kuracjuszy i mieszkańców okolicy – to jednak nie spotyka się ze zrozumieniem dyrektora szpitala. Judym po...
Zanim przeczytasz streszczenie „Latarnika ” , zerknij też na plan wydarzeń. Sprawdź również, jakie motywy podejmuje utwór oraz co warto wiedzieć na temat występujących w nim bohaterów. Najważniejszym bohaterem jest oczywiście tytułowy latarnik, którego poznajemy w chwili, gdy wydaje się, że po czterdziestu latach tułaczki, zyskuje idealne miejsce do spędzenia starości... Spis treści: „Latarnik” – plan wydarzeń „Latarnik” – streszczenie Geneza i gatunek utworu „Latarnik” Problematyka utworu „Latarnik” „Latarnik” – opis bohaterów Latarnik – plan wydarzeń Pojawienie się Skawińskiego w Aspinwall i objęcie posady latarnika. Wspomnienia latarnika. Codzienne obowiązki latarnika. Monotonność codziennych zajęć. Przyjście paczki z polskimi książkami. Fala wspomnień z ojczystego kraju. Zaniedbanie obowiązków przez latarnika. Wyrzucenie latarnika z pracy. Opuszczenie Aspinwall. Latarnik – streszczenie Nowela „Latarnik” rozpoczyna się adnotacją autora, że opowieść, którą za chwilę poznamy, osnuta jest na faktach. I Pewnego dnia, w nadmorskiej miejscowości Aspinwall bez wieści przepada latarnik. Zaczynają się poszukiwania jego następcy. Latarnia w Zatoce Moskitów zapewniała bezpieczeństwo statkom płynącym z Nowego Jorku do Panamy. Na tym stanowisku sprawdzić mógł się jedynie człowiek, który nie boi się samotności, dojrzały, ale i sprawny fizycznie — na górę wieży wiodło aż czterysta schodów, które należało pokonywać kilka razy w ciągu doby. Osobą odpowiedzialną za zatrudnienie nowego latarnika był konsul Stanów Zjednoczonych, Izaak Falconbridge. To do niego zgłosił się siedemdziesięcioletni człowiek o białych włosach, opalonej skórze i ruchach żołnierza. Był Polakiem....
