„Wesele” – plan wydarzeń, streszczenie, opis bohaterów

Dramat „Wesele” inspirowany jest autentycznymi zdarzeniami weselnymi. Młoda para — krakowski poeta Lucjan Rydel i prosta dziewczyna Jadwiga Mikołajczykówna naprawdę pobrali się 20 listopada 1900 roku. Utwór Wyspiańskiego nie jest jednak zwyczajnym sprawozdaniem z przyjęcia weselnego (choć Wyspiański rzeczywiście w nim uczestniczył). W napisanej przez niego sztuce wydarzenia rozgrywają się bowiem na dwóch planach – realistycznym i fantastycznym. 

Przeczytaj streszczenie, by utrwalić sobie wszystko, co warto wiedzieć na temat „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. Dla pełnego zrozumienia dołączamy też plan wydarzeń. Jeśli nie pamiętasz, kto jest kim w „Weselu” – sprawdź opis bohaterów.

Spis treści:

1. „Wesele” – plan wydarzeń
2. „Wesele” – streszczenie krótkie
3. „Wesele” – streszczenie szczegółowe
4. Geneza utworu „Wesele”
5. „Wesele” – opis bohaterów

„Wesele” – plan wydarzeń

1. Rozmowy gości weselnych w chacie. 
2. Pojawienie się Racheli.
3. Rozmowa Poety z Gospodarzem.
4. Kłótnia Żyda z Czepcem.
5. Zaproszenie duchów przez młodą parę. 
6. Przybycie Chochoła.
7. Przybycie Rycerza, Hetmana, Stańczyka i Upiora.
8. Misja Jaśka.
9. Koniec wesela.
10. Rozmowy gości.
11. Rozmowa Poety i Panny Młodej.
12. Przybycie Jaśka bez złotego rogu.
13. Chocholi taniec.

„Wesele” – streszczenie krótkie

We wsi Bronowice odbywa się wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Późnym wieczorem do chaty przybywają duchy, które zostały zaproszone przez państwa młodych za namową Racheli (Żydówki, córki karczmarza). Pierwszy zjawia się Chochoł, który zapowiada, że wkrótce przybędą kolejne duchy. 

Gościom weselnym ukazują się rozmaite zjawy. Poeta widzi Rycerza, który uświadamia mu, że jego poezja nie oddziałuje na naród. Dziennikarzowi ukazuje się Stańczyk i stwierdza, że swymi artykułami mężczyzna gasi zapał rodaków, zamiast nawoływać ich do walki o wolność. Ostatni przychodzi duch Wernyhory, który zapowiada wyzwolenie Polaków.

Gospodarz daje Jaśkowi złoty róg, który ma zdolność poruszania ludzkich serc. Ale Jasiek gubi róg, gdy schyla się po czapkę z pawim piórem. Dramat kończy się chocholim tańcem i zabawą weselnych gości. 

„Wesele” – streszczenie szczegółowe

Akt I

W Bronowicach odbywa się wesele. Pan Młody, jako poeta jest zachwycony wsią i jej atmosferą. Czepiec przekonuje Dziennikarza, że chłopi są ważną warstwą społeczną. Dziennikarza jednak to nie interesuje, wieś kojarzy mu się wyłącznie z miejscem, gdzie może odpocząć od miasta.   

Wesele trwa, młode dziewczyny (Zosia i Haneczka) oraz chłopcy (Jasiek i Kasper) wesoło tańczą. Radczyni prezentuje swą wyższość nad chłopami. 

Pan Młody zachwyca się swoją świeżo poślubioną żoną. Państwo Młodzi rozmawiają o miłości. Mężczyzna chciałby, by jego żona mówiła mu, jak bardzo go kocha. Ta nie rozumie słów męża, gdyż wystarczyło jej wyznanie miłości przed ołtarzem.

Poeta flirtuje z Maryną. Znudzony życiem, szuka inspiracji. Komplementuje kobietę, pragnie wzbudzić jej zainteresowanie, jednak nie traktuje jej poważnie. Maryna zdenerwowana krytykuje jego sposób postępowania.

Na wesele przyjeżdża Żyd (dzierżawca okolicznej karczmy). Krytycznie wypowiada się na temat stroju Pana Młodego — według Żyda już nazajutrz zrzuci on chłopską sukmanę. Karczmarz mówi o różnicach pomiędzy warstwami społecznymi. Młody mąż nie przejmuje się słowami Żyda. 

Na weselu pojawia się Rachela, córka Żyda-karczmarza. Rozmowa schodzi na temat sztuki. Poeta opowiada Gospodarzowi o swoich planach artystycznych i mówi,  że rzadko bywa w rodzinnym kraju (określa się mianem „żurawca”, czyli żurawia — ptaka, który w Polsce spędza jedynie część roku). Czepiec radzi mu, by wziął za żonę chłopkę.

Wybucha spór między Żydem a Czepcem o zaległy dług. Ksiądz również wtrąca się w kłótnię, gdyż upomina się o pieniądze za dzierżawę karczmy. Gospodarz przypomina Panu Młodemu o rzezi, której dopuścili się chłopi. Młody mężczyzna uważa jednak, że to wydarzenie zatarło się w pamięci szlachty i może nastąpić pojednanie między warstwami. Poeta za pośrednictwem Racheli nakłania Państwa Młodych do zaproszenia Chochoła z ogrodu. Nowożeńcy zgadzają się.

Akt II

O północy zjawia się Chochoł. Tuż po nim ukazują się kolejne zjawy. 

Marysi ukazuje się Widmo zmarłego narzeczonego. Wspominają razem czasy swojej miłości. Owe Widmo chce zatańczyć z byłą narzeczoną, lecz kobieta broni się i duch znika.

Gdy Dziennikarz wychodzi, by ochłonąć — widzi Stańczyka (który wygląda identycznie jak ten na obrazie Jana Matejki). Stańczyk krytykuje Dziennikarza za brak chęci do walki.

Natomiast Poecie ukazuje się Rycerz Zawisza Czarny, który chce nakłonić go do działania. Poeta opiera się. Panu Młodemu ukazuje się Hetman Branicki. Zarzuca mężczyźnie, że jego małżeństwo jest fałszem. Na koniec dziadowi ukazuje się z Jakub Szela, przywódca rzezi galicyjskiej. Prosi go o kubeł wody, żeby zmyć z siebie krew, lecz dziad go przegania.

Na dziedzińcu pojawia się wreszcie też duch Wernyhory na koniu. Wernyhora to legendarna postać wróżbity, Kozaka ukraińskiego, który zgodnie z podaniami, miał przybyć, gdy Polska będzie ginąć, by ją uratować. Wernyhora poleca Gospodarzowi, by ten rozesłał wieści wzywające do powstania. Wernyhora wręcza mu złoty róg, którego dźwięk budzi ludzkie serca i ma sprawić, że wszyscy zgodnie ruszą do walki.  

Gospodarz przekazuje róg Jaśkowi i mówi mu, by o świcie chłopi przybyli przez kaplicę.

Staszek przynosi Gospodarzowi podkowę, którą zgubił koń Wernyhory.

Akt III

Nastaje ranek. Goście są zmęczeni i pijani. Rozmawiają o udanym weselu. Poeta wymienia poglądy o życiu i poezji z Rachelą i Maryną.

Panna Młoda opowiada sen, w którym złota kareta wiozła ją do Polski. W tej karecie podróżował również diabeł. Panna Młoda pyta Poetę, gdzie jest ta Polska. W odpowiedzi słyszy, że tego kraju na mapie w nie ma, ale dziewczyna znajdzie go w swym sercu. 

Radczyni chce upokorzyć Pannę Młodą, wskazując na jej brak wykształcenia. Według Radczyni, żona-chłopka nie będzie potrafiła rozmawiać z mężem z wyższych sfer. 

Kuba opowiada Czepcowi Wernyhorze i podkowie,  którą Gospodyni schowała w skrzyni. Czepiec próbuje obudzić Gospodarza. Potem — sprowadza uzbrojonych chłopów. 

Gospodarz budzi się,  ale nic nie pamięta. Czepiec mówi, że jeśli teraz szlachta nie będzie po jednej stronie barykady z chłopami, to wszystko skończy się tragedią. W końcu Gospodarz przypomina sobie wizytę Wernyhory. Nagle słychać dźwięk kopyt. Wszyscy padają na kolana.

Wbiega Jasiek. Przypomina sobie o złotym rogu, że powinien weń zadąć. Okazuje się jednak, że go zgubił, schylając się po czapkę, z zatkniętymi pawimi piórami.  Jasiek próbuje budzić chłopów. Wtedy po raz kolejny pojawia się Chochoł, który nakazuje Jaśkowi pozabierać chłopom kosy. Goście weselni zaczynają tańczyć, wpadają w trans. Dramat kończy się.

Geneza utworu „Wesele”

Bohaterowie występujący w dramacie to osoby, w których można dopatrzeć się autentycznych postaci. Przykładem jest młoda para, poeta Lucjan Rydel i chłopka Jadwiga Mikołajczykówna. Z ludźmi takimi jak Poeta i Dziennikarz — Wyspiański przebywał na co dzień, doskonale znał środowisko ówczesnej inteligencji. 

Przy pomocy zjaw postaci historycznych, licznych aluzji i metafor Wyspiański w swym  dramacie zwrócił uwagę na problemy polityczne i społeczne Polski z przełomu XIX i XX wieku. Brak porozumienia wykształconych mieszkańców miast z chłopami — mimo panującej „chłopomanii", mody na zbliżanie się do chłopów — ukazał jako jedną z kluczowych kwestii. 

„Wesele” – opis bohaterów

• Gospodarz (Włodzimierz Tetmajer) – prawdziwy patriota, troszczy się o los ojczyzny. Objawia się mu Wernyhora z misją, lecz jest wówczas zbyt zmęczony, by podjąć się wyzwania.
• Gospodyni (Anna Tetmajerowa) – z domu Mikołajczykówna. Wzór matki i żony. Podpora dla swojego męża, doradza ludziom w trudnych sprawach. Prezentuje typową chłopską zapobiegliwość. To ona chowa w skrzyni podkowę, dowód na to, że Wernyhora naprawdę był w Bronowicach.
• Pan Młody (Lucjan Rydel) – ironiczny, popełnia błędy. Zachwyca się urodą żony. Nie rozumie relacji między chłopami, a szlachtą. Jest symbolem bratania się szlachty z ludem. Nachodzi go Hetman Branicki mówiąc, że zadając się z chłopką zdradza swój stan.
• Panna Młoda (Jadwiga Mikołajczykówna) – typowa chłopka. Pewna siebie, temperamentna. Upomina męża co do obyczajów na wsi.
• Poeta (Kazimierz Tetmajer) – postać rozmarzona i zajęty romansowaniem z Maryną. Interesuje się sztuką, a do chłopów odnosi się z dystansem. Nakłania nowożeńców do zaproszenia Chochoła. Rzadko bywa w kraju.
• Dziennikarz (Rudolf Starzewski) – redaktor krakowskiego „Czasu”. Człowiek inteligentny o artystycznej naturze. Pogrążony w apatii.
• Radczyni (Antonina Domańska) – ma niechęć do młodopolskiej chłopomanii. Twierdzi, że inteligencja oraz lud to dwa oddzielne stany. Ma całkowitą ignorancję w kwestiach wiejskich.
•  Rachela (Pepa Singer) – córka karczmarza, Żydówka. Postać fascynująca i tajemnicza.
• Czepiec (Błażej Czepiec) – wuj Panny Młodej. Pisarz gminny, podczas wesele zaczyna bójkę i upija się. Jest patriotą.
• Marysia (Marysia Mikołajczykówna) – siostra Panny Młodej. Tęskni za zmarłym narzeczonym.
• Jasiek (brat Panny Młodej) – drużba Pary Młodej. Bardziej niż sprawy narodowe interesują go kwestie materialne.

Zobacz także:

• Odyseja – streszczenie, plan wydarzeń, opis bohaterów
• Mit o Syzyfie – streszczenie, plan wydarzeń, charakterystyka bohatera
• Stepy akermańskie – streszczenie, interpretacja, środki stylistyczne