Urlop wychowawczy
Adobe Stock
Prawo i finanse

Urlop wychowawczy 2023: zasady, wymiar, podstawa prawna

Urlop wychowawczy to bezpłatny urlop, który można wykorzystać po urlopie rodzicielskim na dalszą opiekę nad dzieckiem. Przysługuje obojgu rodzicom. Aby go otrzymać, trzeba złożyć wniosek u pracodawcy (nie później niż 21 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu).

Po urodzeniu dziecka, kiedy już wykorzystasz urlop macierzyński i urlop rodzicielski, masz prawo wziąć urlop wychowawczy, aby móc dalej opiekować się dzieckiem. Urlop wychowawczy przyznawany jest na podstawie art. 186 Kodeksu pracy. Może trwać maksymalnie 36 miesięcy (jeżeli przynajmniej w części wykorzysta go zarówno matka, jak i ojciec dziecka). Przedstawiamy najważniejsze zasady urlopu wychowawczego. 

Spis treści:

Urlop wychowawczy w 2023: komu przysługuje?

Urlop wychowawczy jest przerwą w pracy, która umożliwia dalsze sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, po tym, jak rodzic wykorzysta inne formy urlopu przysługującego po urodzeniu dziecka. Według art. 186. § 2, § 3 Kodeksu pracy prawo do urlopu wychowawczego przysługuje rodzicom:

  • do końca roku, w którym dziecko obchodzi 6. urodziny;
  • w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami – do momentu uzyskania przez dziecko pełnoletności (dodatkowy urlop wychowawczy).
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje matce i ojcu dziecka, pod warunkiem że mają przynajmniej 6-miesięczny staż pracy (niekoniecznie w obecnym miejscu zatrudnienia).

Urlop wychowawczy: komu nie przysługuje?

Rodzic nie ma prawa do urlopu wychowawczego, gdy:


W sytuacji, gdy jeden rodzic nie żyje, drugiemu przysługuje prawo do 36 miesięcy opieki nad dzieckiem w ramach tego uprawnienia rodzicielskiego. Zasady te zawarte są w art. 186. § 9, § 10 Kodeksu pracy. 

Wymiar urlopu wychowawczego: ile trwa?

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi maksymalnie 3 lata (36 miesięcy), pod warunkiem że oboje rodziców się nim podzieli. W przypadku, gdy tylko jeden rodzic zamierza przebywać na urlopie wychowawczym, jego wymiar wynosi maksymalnie 35 miesięcy. Urlop w takim wymiarze można wziąć w całości naraz albo podzielić na maksymalnie 5 części, można też z niego zrezygnować w dowolnym momencie. 

Jeśli oboje rodziców chce korzystać z urlopu wychowawczego, dziecko musi spędzić z drugim z opiekunów przynajmniej jeden miesiąc z 36 przysługujących rodzicom w ramach urlopu wychowawczego. Mama i tata mogą jednocześnie korzystać z całego urlopu wychowawczego. Zmienia to oczywiście czas jego trwania dla każdego z nich: jeżeli rodzice opiekują się dzieckiem w tym samym czasie, urlop trwa maksymalnie 18 miesięcy.

Warto pamiętać, że:

  • w czasie urlopu wychowawczego nie otrzymujesz wynagrodzenia (nie jest to urlop płatny);
  • wygasają zobowiązania pracodawcy wobec ciebie i odwrotnie;
  • urlop wychowawczy wlicza się do okresu zatrudnienia (jest to okres składkowy, więc liczy się też do emerytury i wpływa na jej wysokość).

Praca podczas urlopu wychowawczego

Prawo pozwala pracować podczas urlopu wychowawczego i to nie tylko u naszego pracodawcy pod warunkiem jednak, że wykonywana praca nie wyklucza sprawowania opieki nad dzieckiem. W tym czasie można też się uczyć.

Jeżeli masz umowę terminową, z określonym czasem jej trwania, masz prawo do urlopu wychowawczego, jednak wyłącznie do dnia, do którego zawarta jest twoja umowa o pracę. Przebywanie na urlopie wychowawczym nie powoduje automatycznego wydłużenia umowy na kolejne miesiące.

Przerwanie urlopu wychowawczego

Możesz wrócić do pracy po urlopie wychowawczym w każdym momencie, o ile twój pracodawca wyrazi na to zgodę. Jeśli nie zgadza się na twój wcześniejszy powrót do pracy, najpóźniej 30 dni przed datą planowanego powrotu do pracy musisz powiadomić pracodawcę pisemnie o zamiarze wcześniejszej rezygnacji z urlopu wychowawczego. W takiej sytuacji pracodawca nie ma prawa ci odmówić powrotu.

Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego

Ponieważ przebywanie na urlopie wychowawczym wiąże się z brakiem wynagrodzenia, możesz skorzystać z innej opcji, dzięki której będziesz mieć czas na opiekę nad dzieckiem, jednocześnie zarabiając pieniądze. Zamiast urlopu wychowawczego możesz skorzystać z obniżenia wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym masz prawo do korzystania z urlopu wychowawczego. W tym celu musisz złożyć u pracodawcy stosowny wiosek, którego nie może on odrzucić. Wraz z obniżeniem czasu pracy nastąpi proporcjonalne obniżenie twojej pensji.

Do wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy musisz dołączyć:

  • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów;
  • oświadczenie o okresie, przez który zamierzasz korzystać z prawa do wykonywania pracy w obniżonym wymiarze w czasie, w którym mogłabyś/mógłbyś korzystać z urlopu wychowawczego.

Zasiłek na urlopie wychowawczym

Co do zasady w trakcie urlopu wychowawczego nie przysługuje ci zasiłek. Jeżeli jednak przebywasz na urlopie i w jego trakcie pobierasz zasiłek rodzinny, możesz starać się o przyznanie zasiłku wychowawczego, będącego formą pomocy dla osób o najniższych dochodach. Wynosi on 400 zł miesięcznie, wypłacany jest przez 24, 36 lub 72 miesiące, w zależności od liczby posiadanych dzieci i ich szczególnych potrzeb.

Wniosek o urlop wychowawczy

Wniosek o urlop wychowawczy składasz u swojego pracodawcy nie później niż 21 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Do wniosku musisz dołączyć pisemne oświadczenie drugiego rodzica (opiekuna) dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku. Pracodawca musi uwzględnić złożony wniosek, nie może odmówić przyznania urlopu wychowawczego. Możesz zmienić plany do 7 dni przed rozpoczęciem urlopu, składając u pracodawcy pisemny wniosek o wycofanie wcześniejszego podania. 

Ochrona przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego

Podczas korzystania z urlopu wychowawczego jesteś chroniona przed zwolnieniem z pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez ciebie wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia.

Ale są od tego pewne wyjątki. Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić w sytuacji, gdy:

  • pracodawca ogłosi upadłość lub likwidację;
  • zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika;
  • zostały przeprowadzone przez pracodawcę zwolnienia grupowe.

Ciąża w trakcie urlopu wychowawczego

Jeżeli w trakcie korzystania z urlopu wychowawczego zaszłaś w ciążę, masz prawo do skorzystania z dwóch możliwości: przejścia na zwolnienie lekarskie lub pozostanie na urlopie wychowawczym.

Jeżeli skorzystasz z L-4, będziesz mogła otrzymać:

  • zasiłek chorobowy z tytułu ciąży w wysokości 100 proc. wynagrodzenia otrzymywanego przed pierwszym porodem;
  • urlop macierzyński.


Musisz podjąć jednak pewne kroki – przerwać urlop wychowawczy i wrócić, chociażby na jeden dzień do pracy i przedłożyć L-4 pracodawcy. Zgłaszając swój powrót, uprzedź pracodawcę o tym, że jesteś w ciąży i planujesz L4. Ważne, aby takie zwolnienie lekarskie przedłożyć w ciągu 7 dni od jego wystawienia. Następnie od dnia porodu masz prawo do pełnego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Natomiast po wykorzystaniu 52 tygodni masz prawo do kolejnego urlopu wychowawczego.

Jeżeli będąc w ciąży na urlopie wychowawczym, nie podejmiesz żadnych kroków, aby wrócić do pracy, nie będziesz mogła korzystać z praw, jakie mają inne ciężarne pozostające na etacie. W takiej sytuacji, po urodzeniu drugiego maluszka, możesz starać się jedynie o zasiłek macierzyński, gdyż urlop macierzyński nie będzie ci przysługiwał.


Zobacz także:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
do -40%
do -40%
Rabat do -40% na wszystkie but... więcej»
Kod rabatowy:ZAKUPY
Zobacz
+
do -40%
Online

Rabat do -40% na wszystkie buty i torebki z kodem: ZAKUPY. Oferta dostępna sklep.carinii.com.pl. Szczegóły na stronie.  

Najniższa cena produktu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 649 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu - 519,20 zł

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:ZAKUPY
Zobacz
-30% na wszystko
-30% na wszystko
Skorzystaj z rabatu na cały as... więcej»
Kod rabatowy:ZAKUPY30
Zobacz
+
-30% na wszystko
Online
Stacjonarnie

Skorzystaj z rabatu na cały asortyment, również na produkty przecenione! Oferta dostępna w butiku przy ul. Kopernika 53a w Łodzi i na fiore.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:ZAKUPY30
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na cały asortyment z... więcej»
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online

Rabat 20% na cały asortyment z wyłączeniem kolekcji Sablewska x Gabriella. Oferta dostępna na gabriella.pl. Nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie. 

Najniższa cena produktu ze zdjęcia 30 dni przed obniżką - 16,90 zł. 

Cena po zastosowaniu rabatu - 13,52 zł.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:szalenstwo20
Zobacz
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Moda ORSAY oferuje każdej kobi... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA
Zobacz
+
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Online
Stacjonarnie

Moda ORSAY oferuje każdej kobiecie możliwość poczucia się sobą niezależnie od sytuacji, nastroju czy rozmiaru ubrania. Skorzystaj z dodatkowej 20% zniżki na wszystko w sklepach stacjonarnych i na orsay.pl. Zniżka nie dotyczy bonów podarunkowych. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA
Zobacz
Do -70% na wybraną ofertę
Do -70% na wybraną ofertę
Rabat do 70% na wybraną ofertę... więcej»
Kod rabatowy:SZZ2024
Zobacz
+
Do -70% na wybraną ofertę
Online

Rabat do 70% na wybraną ofertę bielizny i dodatków dostępną na intymna.pl. Szczegóły na stronie. 

Najniższa cena produktu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 149,99 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu – 89,99 zł

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZZ2024
Zobacz
20% rabatu na jeden produkt*
20% rabatu na jeden produkt*
Rabat 20 % na jeden nieprzecen... więcej»
Kod rabatowy:20zakupy
Zobacz
+
20% rabatu na jeden produkt*
Online
Stacjonarnie

Rabat 20 % na jeden nieprzeceniony artykuł dostępny w sklepach stacjonarnych i na VANGRAAF.COM. Z rabatu można skorzystać tylko jeden raz i nie można go łączyć z innymi promocjami. Wypłata w gotówce, zakup karty podarunkowej lub zwrot za dotychczas zakupione artykuły są wykluczone. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:20zakupy
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA