Jak rozpoznać i leczyć zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci?

Wyrostek robaczkowy zwykle daje o sobie znać nagle. Bez wcześniejszych objawów dziecko zaczyna uskarżać się na bardzo silny, narastający ból brzucha na prawo od pępka. Może też gorączkować i mieć nudności. W przypadku zapalenia wyrostka należy działać szybko, dlatego nie lekceważ żadnych objawów, które na niego wskazują. Jak najszybciej udaj się z dzieckiem na ostry dyżur, gdzie zostanie przeprowadzony zabieg usunięcia wyrostka. Jak wygląda rekonwalescencja po takiej operacji i czy konieczne jest wprowadzenie u dziecka specjalnej diety na ten czas? Sprawdź, podpowiadamy!

Kiedy wycina się wyrostek robaczkowy u dzieci?

W medycynie przyjęto zasadę, że nie usuwa się wyrostka robaczkowego prewencyjnie, żeby zapobiec ewentualnemu zapaleniu. Wycina się go tylko wtedy, gdy chory ma objawy ostrego zapalenia wyrostka. I wówczas należy działać szybko. Brak odpowiedniej interwencji lekarskiej może skutkować nawet śmiercią pacjenta.

Najczęściej problemy z wyrostkiem mają osoby w wieku 5-20 lat. Bardzo rzadko zdarza się to u niemowląt. Istnieje jednak możliwość, że w każdym wieku wyrostek zachoruje.

Istnieją przypadki, kiedy nie usuwa się wyrostka mimo ostrego zapalenia. Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy wytworzy się naciek okołowyrostkowy. Wówczas przez 6-12 tygodni należy leczyć pacjenta antybiotykowo i dopiero później można usunąć wyrostek. Drugi przypadek to powstanie ropnia okołowyrostkowego. Wtedy konieczna jest operacja w celu opróżnienia ropnia, dodatkowo pacjent leczony jest antybiotykami.

Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego

Pierwszym objawem zbliżającego się zapalenia wyrostka robaczkowego jest to, że dziecko skarży się na bóle brzucha. Ma też pogorszone samopoczucie. Te bóle mogą powracać co jakiś czas nawet przez kilka miesięcy. Dziecko może w tym czasie mieć także trudności z wypróżnianiem się i pogorszone łaknienie. 

Do objawów ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego należą też:

• narastający, silny ból w okolicach pępka, który stopniowo przemieszcza się w dół brzucha i na prawą stronę;
• nudności;
• gorączka;
• przyspieszenie tętna.
• biegunka lub wręcz odwrotnie – zaparcia.

Czy zapalenie wyrostka u dzieci przebiega inaczej niż u dorosłych?

Nie. Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego są typowe dla wszystkich chorych, niezależnie od ich wieku. Ale położenie wyrostka może powodować, że objawy będą inne. Jeśli wyrostek położony jest nietypowo, wówczas może np. z mniejszą reakcją bólową przy uciskaniu powłok jamy brzusznej.

Po której stronie znajduje się wyrostek robaczkowy?

Generalnie rzecz ujmując, wyrostek robaczkowy znajduje się z prawej strony brzucha. Nie jest jednak tak, że u wszystkich ludzi wyrostek umiejscowiony jest dokładnie w tym samym miejscu. Wyrostek to uwypuklenie jelita grubego. Najczęściej znajduje się na odcinku od dołu biodrowego do miednicy mniejszej z prawej strony. wymiary wyrostka to:

• ok. 8-10 cm długości,
• 3-7 mm szerokości.

Wyrostek może być także położony nietypowo, np. za kątnicą lub pęcherzem moczowym. W takich przypadkach prawidłowa diagnostyka bywa utrudniona i nie zawsze wiadomo, czy przyczyną bólu jest faktycznie ostre zapalenie wyrostka.

Jak przebiega operacja wyrostka?

Ponieważ operację wyrostka wykonuje się doraźnie – pacjent z ostrym zapaleniem trafia na ostry dyżur – nie ma możliwości przygotować przeprowadzenia pełnego przygotowania do operacji. Konieczne jest jednak zachowanie 6 godzinnego odstępu od ostatniego posiłku przed przystąpieniem do niej. Zabieg appendektomii trwa od kilkunastu minut do ok. dziewięćdziesięciu minut. Długość trwania operacji zależy o kilku czynników, od:

• wagi pacjenta,
• wielkości wyrostka robaczkowego,
• umiejscowienia wyrostka robaczkowego,
• kompetencji operującego.

Operację wyrostka przeprowadza się zwykle w znieczuleniu ogólnym, rzadziej w znieczuleniu miejscowym nasiękowym. Po operacji pacjent musi leżeć przez kilka, kilkanaście godzin, a szpital może opuścić w 4-5 dobie po zabiegu (jeśli nie doszło do żadnych komplikacji).

Co to jest objaw Blumberga?

Nazwa objawu pochodzi od nazwiska niemieckiego chirurga i ginekologa Jacoba Moritza Blumberga, który go opisał. Objaw ten charakteryzuje się tym, że gdy lekarz uciska powłoki brzuszne pacjenta, nie widać żadnej reakcji bólowej lub chory odczuwa ją w minimalnym stopniu, natomiast gdy lekarz przestaje uciskać, wówczas ból gwałtownie się nasila. Taki stan świadczy o ostrym zapaleniu otrzewnej.

Co to jest objaw Rowsinga?

Jest to objaw świadczący o zapaleniu wyrostka robaczkowego lub zapaleniu otrzewnej. Nazwa pochodzi od Thorkilda Rovsinga, duńskiego chirurga, który go opisał. W przypadku, gdy pacjenta z jakichś względów nie należy uciskać w prawym dolnym rogu jamy brzusznej, lekarz wykonuje ucisk obiema rękami w lewej części brzucha w taki sposób, by rozciągnąć m.in. ścianę wyrostka robaczkowego. Jeśli takie badanie wywoła ból w prawej dolnej części brzucha, to znak, że doszło do zapalenia.

Co to jest ślepa kiszka?

Ślepą kiszką potocznie nazywa się właśnie wyrostek robaczkowy. Nazwa ta ma związek z kształtem tego odcinka jelita. Jest on: 

• podłużny (jak kiszka),
• ślepo zakończony. 

W medycynie nie używa się słowa "ślepa kiszka", nie jest to nazwa fachowa, ale bardzo często stosuje się ją zamiennie z "wyrostkiem" w życiu codziennym. 

Rekonwalescencja po operacji wyrostka robaczkowego

Aby uniknąć choroby zakrzepowo-zatorowej pacjent już w pierwszej dobie po zabiegu zostaje uruchamiany. Po wyjściu ze szpitala dochodzi do pełnej sprawności przez ok. 3-4 tygodnie. Może w tym czasie normalnie funkcjonować. Szwy można usunąć już w 8-10 dobie po operacji, a ok. tydzień kub dwa po zabiegu warto wybrać się na wizytę kontrolną do lekarza przeprowadzającego appendektomię.

Dieta po operacji wyrostka robaczkowego

Dieta tuż po operacji usunięcia wyrostka musi być dość rygorystyczna. Powinna być przede wszystkim lekkostrawna. Należy w tym czasie unikać pokarmów bogatych w błonnik i takich, które długo się trawi, jak np. produkty

• wzdymające,
• ostre,
• tłuste.

W przeciwnym razie będą one zalegać w żołądku i mocno obciążać organizm. Zamiast dań smażonych, należy wybierać duszone bądź przygotowywane na parze.  

Zobacz też:

• Ból brzuszka u dziecka. Stres, a może choroba?
• 6 powodów, dlaczego dziecko może boleć brzuch
• Mamo, boli mnie brzuszek!