– Co trzecia osoba w Polsce w ciągu życia zachoruje na nowotwór. Co czwarta z osób, które zachorują, urodziła się ze zmianą w genie, która powoduje większe ryzyko zachorowania. W Polsce takich osób jest ponad milion – mówi prof. Krystian Jażdżewski, inicjator programu Badamy Geny, opracowanego przez zespół Warsaw Genomics działający przy Uniwersytecie Warszawskim.
Osoby, które mają mutację genową sprzyjającą zachorowaniu na raka, zachorują wcześnie: w 30., 40., 45. roku życia. W dodatku rak jest u nich dużo bardziej agresywny.
Dlatego tak ważne jest sprawdzenie, czy nie mamy mutacji w genie. Jeśli nawet ona jest, można wiele zrobić, by nie zachorować na raka lub tak prowadzić badania profilaktyczne, by wykryć raka jak najwcześniej, kiedy jest możliwe jego proste wyleczenie.
Badanie jest proste: pobiera się ok. 10 ml krwi – tak jak przy zwykłej morfologii. We krwi naukowcy sprawdzają 14 genów, które odpowiadają za powstawanie raka piersi, raka jajnika i raka prostaty. Mogą też zbadać 56 innych genów, które odpowiadają za powstawanie innych nowotworów dziedzicznych, m.in. raka tarczycy, raka nerki, żołądka, skóry, raka jelita grubego, raka endometrium. W badaniu sprawdza się w sumie ponad 100 tys. potencjalnych uszkodzeń genów.
Po ok. 2 tygodniach otrzymamy wynik. Jeśli jest negatywny, dostaniemy informację, że wszystko jest w porządku i wystarczy, gdy będziemy badać się profilaktycznie. Np. kobiety będą wykonywać np. USG piersi co 2 lata, mammografię po 50. roku życia, a bez względu na płeć każdy wykona kolonoskopię po ukończeniu 50. roku życia.
Jeśli nasze ryzyko zachorowania jest wyższe lub mamy mutację w genie, która predysponuje do raka, dostaniemy ścisłe zasady, jak postępować.
– Dla każdej kobiety w Polsce ryzyko zachorowania na raka piersi w ciągu całego życia wynosi 12 proc. Jeśli jednak kobieta ma mutację w genie BRCA1, to ryzyko zachorowania wynosi 87 proc. W takim przypadku zaleca się już od 25. roku życia wykonywanie co roku rezonansu magnetycznego, który może wykryć nowotwór na bardzo wczesnym etapie raka – tłumaczy prof. Jażdżewski.
Z kolei jeśli okaże się, że mamy mutację w genie sprzyjającym pojawieniu się raka jelita grubego, już od wieku 25-30 lat trzeba wykonywać kolonoskopię.
Zobacz też: Grochola namawia do badań piersi i cytologii
Prof. Jażdżewski nie ma wątpliwości: zbadać geny powinien każdy, kto ukończył 18 lat. – Szczególnie namawiamy do badania osoby młode. Oczywiście, w pierwszej kolejności badanie powinny wykonać te osoby, u których zdarzały się w rodzinie zachorowania na raka. Jednak zbadać powinien się każdy, gdyż nawet jeśli w rodzinie nie było żadnych zachorowań na nowotwory, istnieje 1,5 proc, ryzyka wykrycia mutacji. Jeśli takie zachorowania były – zwłaszcza wcześnie – ryzyko rośnie nawet do 50 proc.
Badanie proponowane przez zespół prof. Jażdżewskiego różni się od innych badań genetycznych, oferowanych na polskim rynku. Nie szuka się mutacji w konkretnym genie, np. BRCA1, BRCA2, tylko sprawdza cały genom. To tzw. sekwencjonowanie nowej generacji.
– Tego typu badania są prowadzone też w innych ośrodkach na świecie, ale ich koszt wynosi ok. 2 tys. USD. My opracowaliśmy metodę, dzięki której badanie jest bardziej dostępne dla przeciętnej osoby w Polsce. Nasze badanie kosztuje 399 zł – tłumaczy prof. Jażdżewski.
Na badanie trzeba się zapisać: wejść na stronę: badamygeny.pl i zarejestrować się. Badanie będzie wykonane, gdy zgłosi się 600 osób. To właśnie dlatego, że naukowcom udało się opracować metodę, dzięki której można równocześnie zbadać 600 osób, badanie jest dużo tańsze niż oferują to ośrodki zagraniczne.
Na stronie badamygeny.pl można również zgłosić się o dofinansowanie badania – lub wesprzeć w ten sposób inną osobę.
Zobacz też: WHO potwierdza: karmienie piersią chroni przed rakiem
Wciąż wiele osób obawia się wykonywania badań profilaktycznych, by "przypadkiem" czegoś nie wykryć. Jeśli jednak dzięki badaniom genetycznym okaże się, że mamy mutację predysponującą do nowotworu, można tak prowadzić profilaktykę, by zapobiec pojawieniu się raka. Albo wykryć go tak wcześnie, by zyskać szansę na wyleczenie i na życie. Nie ma więc czego się bać. Lepiej wcześniej poznać przeciwnika.
Zobacz też: Dlaczego nie powinno się stosować antykoncepcji hormonalnej przed 25. rokiem życia?
Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl
Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.
Rabat 25% na zakupy za minimum 499 zł w sklepie internetowym www.karcher.pl. Oferta dotyczy produktów nieprzecenionych z kategorii Home&Garden i nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.
Rabat 20% na produkty marki Rituals przy zakupach za min. 100 zł. Kod promocyjny obowiązuje w sklepach Rituals, aplikacji oraz na naszej stronie internetowej rituals.com. Z rabatu wyłączone są inne promocje, edycje limitowane oraz kalendarze adwentowe. Szczegóły u Partnera.
Rabat 30%* od 299 złotych i prezent** od 499 złotych w salonach Estēe Lauder oraz na www.esteelauder.pl. *Wykluczenia: linia AERIN, Luxury Collection, Re-Nutriv, zestawy, nowości, produkty mini i przecenione. Nie łączy się z innymi rabatami. **Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.
Rabat 25% na kosmetyki dostępny na koicosmetics.pl. Oferta nie dotyczy zestawów. Szczegóły na stronie www.
- Kobiety nie chodzą do ginekologa, nie badają piersi, nie robią cytologii, bo się wstydzą. Boją się, że lekarz skrzywi się albo powie, że się nie myłam, że mam upławy, że mam zniekształcone piersi - mówi Katarzyna Grochola , pisarka. 13 lat temu publicznie przyznała się, że zachorowała na raka piersi. Wtedy nie dawano jej żadnych szans na życie: rak piersi został u niej zdiagnozowany w bardzo późnym stadium. Grochola żyje. Bo raka nie wolno się bać. Kobiety za rzadko robią cytologię Dziś jest lepiej niż 10 lat temu, rak piersi jest diagnozowany wcześniej. Dzięki temu, że Angelina Jolie publicznie przyznała się do profilaktycznego usunięcia piersi , więcej kobiet w Polsce zaczęło pytać o badania genetyczne w kierunku raka piersi (mutacja genu BRCA1). Ale samobadanie piersi, USG i mammografię nadal wykonujemy za rzadko. Podobnie jest z cytologią. – Zaledwie co 3 kobieta wykonuje cytologię przynajmniej raz na 3 lata, jak to jest zalecane. Jako lekarze jesteśmy bezradni, jeśli kobiety nie zgłaszają się do badań. Rak szyjki macicy to choroba, na którą nie musi zachorować żadna kobieta. A tym bardziej żadna kobieta nie powinna z tego powodu umrzeć – podkreśla prof. Ryszard Poręba, ginekolog położnik, inicjator Polskiej Koalicji na Rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy. Żeby nie zachorować, trzeba się badać. Trzeba się też badać po to, żeby pokonać raka, jeśli się na niego zachoruje. Dlaczego kobiety nie badają piersi i nie robią cytologii - Piszą do mnie kobiety, u których został zdiagnozowany rak, bo przeżyłam kiedyś to, co one dziś przeżywają, gdy dowiadują się, że mają raka. Ja też byłam załamana. Ale, jak widać żyję - mówi Katarzyna Grochola. - Dziś jestem namawiana do tego, żeby brać udział w różnych akcjach profilaktycznych, mówić, że badam piersi. Biorę udział w takich badaniach, ale sama...
Ani dla dziecka, ani dla matki nie jest obojętne, czy karmi dziecko piersią, czy podaje mleko modyfikowane . Jedną z największych i niepodważalnych korzyści karmienia piersią jest zmniejszenie ryzyka raka piersi. Potwierdza to prof. Jan Lubiński , kierownik Międzynarodowego Centrum Nowotworów Dziedzicznych, współodkrywca jednego z genów predysponujących do raka piersi. Czytaj też: Kobiety karmiące piersią lepiej zwalczają raka Każda kobieta powinna sprawdzić gen BRCA1 Rak piersi jest najczęstszym nowotworem kobiet. Zachorowania na raka piersi w Polsce, podobnie jak w całym cywilizowanym świecie, rosną i będą rosnąć: jest to głównie spowodowane zmianami cywilizacyjnymi. Przeciętnie u każdej Polki ryzyko zachorowania na raka piersi wynosi 6 proc. W ok. 5-30 proc. przyczyną nowotworów piersi są czynniki genetyczne. Część z nich jest już znana: to geny BRCA1 , BRCA2, PALB2, niedawno odkryty przez zespół prof. Lubińskiego gen RECQL . U kobiet, które mają mutację genu BRCA1 (tę samą, jaką miała Angelina Jolie, która poddała się profilaktycznej mastektomii), ryzyko zachorowania na raka piersi rośnie aż 10 razy. - W Polsce jest ok. 100 tys. nosicielek genu BRCA1, jednak tylko ok. 10 proc. o tym wie - mówi prof. Jan Lubiński. Dlatego każda kobieta, w której rodzinie matka, babcia, siostra, ciotka chorowała na nowotwór piersi, powinna sprawdzić, czy nie jest nosicielką mutacji BRCA1 lub BRCA2. Badania wykonuje się bezpłatnie, sieć poradni genetycznych jest w całej Polsce, konieczne jest jedynie skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. - Optymalnie byłoby, gdyby każda kobieta przebadała się pod tym kątem. Ryzyko zachorowania wynosi 60-70 proc., dlatego może się zdarzyć, że ani matka, ani babcia nie zachorowały, mimo że były nosicielkami. Kobieta może też odziedziczyć mutację genu BRCA1 po ojcu, i wtedy również wcześniej w rodzinie może nie być zachorowań...
Nowotwory na szczęście rzadko występują w ciąży, jednak warto pamiętać, że ciąża nie chroni przed rakiem. Dbając o zdrowie dziecka, kobieta nie może też zapominać o własnym zdrowiu. Nudności, zaparcia, anemia – w ciąży są częste, ale mogą też oznaczać zupełnie coś innego. Ciąża może maskować proces nowotworowy. Rak jajnika: nr 6 u kobiet Rak jajnika to podstępny nowotwór: szósty co do częstości występowania u kobiet. W pierwszym okresie nie daje żadnych typowych dolegliwości. Sposobem jego wczesnego zdiagnozowania jest badanie USG . Dlatego paradoksalnie w ciąży, dzięki badaniom USG, można go wcześniej wykryć. To szansa na wyleczenie – a jednocześnie na urodzenie zdrowego dziecka. Objawy, które mogą zaniepokoić Rak jajnika zwykle rozwija się powoli i przez długi czas może nie dawać żadnych objawów lub są one mało charakterystyczne. W ciąży mogą być mylone z typowymi dolegliwościami w pierwszym okresie ciąży. Mogą to być np.: mdłości, wzdęcia, zaparcia, uczucie pełności w brzuchu. W bardziej zaawansowanych stadiach raka jajnika mogą pojawić się: ból w okolicach miednicy, zwiększenie obwodu brzucha, szybkie uczucie pełności podczas jedzenia, zmiana częstotliwości oddawania moczu. Objawy te są jednak mało charakterystyczne. Wszystkie są też typowe dla ciąży – ma je prawie każda kobieta w ciąży. Jak rozpoznać raka jajnika w ciąży Jak w takim razie rozpoznać raka jajnika ? We wczesnym stadium rak jajnika może być podejrzewany podczas badania ginekologicznego albo podczas badania USG. U ok. połowy osób występuje podwyższenie we wczesnej fazie markera nowotworowego CA-125 . W ciąży jest szansa na wczesne rozpoznanie raka jajnika dzięki częstym wykonywaniu badania USG. Rak jajnika w ciąży jest rozpoznawany u ok. 3 proc. kobiet w ciąży – znacznie częściej niż...
