Czy warto stosować żel na ząbkowanie? Nie każdy jest bezpieczny!

Żel na ząbkowanie to produkt, który ma przynosić ulgę dziecku podczas bolesnego wyrzynania się zębów mlecznych. Wybór środków na ząbkowanie w aptekach jest spory: część produktów ma działanie znieczulające miejscowo (z lidokainą w składzie), część działa chłodząco lub łagodząco (bez lidokainy). Jaki lek lub środek wybrać dla dziecka i czy żele na ząbkowanie są skuteczne i bezpieczne? Spójrzmy na ich skład.

Żel na ząbkowanie z lidokainą

Inna nazwa lidokainy to lidokainy chlorowodorek lub lidocaini hydrochloridum. Ten składnik ma działanie znieczulające, które ma przynosić ulgę dziecku podczas wyrzynania się zębów mlecznych. Dostępne w polskich aptekach preparaty z lidokainą w składzie to:

• Bobodent
• Dentinox N
• Calgel

Nic dziwnego, że dla wielu rodziców pierwsze objawy ząbkowania wiążą się z wyprawą do apteki po specyfik, który ma ukoić obolałe dziąsła niemowlęcia. Żel na ząbkowanie o działaniu znieczulającym wydaje się więc najlepszym wyborem, jednak niekoniecznie nim jest.

Dlaczego lepiej nie podawać dziecku środków zawierających lidokainę?

FDA, czyli Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (od: (Food and Drug Administration) przestrzega przez stosowaniem żeli na ząbkowanie z lidokainą w składzie, ze względu na zaobserwowane reakcje niepożądane u dzieci. W USA odnotowano 22 przypadki silnych reakcji po zastosowaniu u dzieci środka na ząbkowanie z 2 proc. roztworem lidokainy. Nieprawidłowe reakcje to:

• problemy z oddychaniem;
• problemy z przełykaniem;
• uszkodzenie układu nerwowego;
• problemy z sercem.

Lidokaina w preparatach na ząbkowanie – bezpieczna czy nie?

Teoretycznie zawartość lidokainy w żelu powinna być bezpieczna dla niemowląt, bo dostępne w Polsce preparaty zawierają jej mniej niż 2 proc. (najsilniejszy żel - Bobodent – ma 0,5 proc.), jednak w przypadku malutkich dzieci, nawet niewielka jej ilość może mieć negatywne skutki dla zdrowia. Ryzyko jest o tyle większe, że ich działanie jest krótkotrwałe, dlatego rodzice, wbrew zaleceniom z ulotki, często powtarzają aplikację lekarstwa. W ten sposób łatwo o przedawkowanie lidokainy! Inne objawy niepożądane po zastosowaniu lidokainy to m.in.: miejscowy obrzęk i wysypka skórna.

Uwaga na methemoglobinemię!

Najgroźniejszym powikłaniem po lidokainie jest methemoglobinemia - choroba, która powoduje znaczny spadek ilości tlenu we krwi (zamiast hemoglobiny, we krwi jest dużo methemoglobiny MetHb). Wskazujące na nią niepokojące objawy to:

• bladość lub siny odcień skóry, paznokci i ust;
• duszności;
• ból i zawroty głowy;
• dezorientacja;
• przyśpieszona akcja serca;
• zmęczenie.

Jeśli dziecko jest uczulone na ten składnik, niepożądane objawy mogą wystąpić od razu po posmarowaniu żelem dziąsła. Istnieje również ryzyko, że lidokaina zostanie przeniesiona ze śliną do gardła, znieczulając przełyk, co grozi zadławieniem i osłabić odruch odkrztuszania.

Preparat na ząbkowanie z benzokainą

Benzokaina (benzocainum) to środek znieczulający o działaniu miejscowym. W Polsce od pewnego czasu nie można kupić żelu na ząbkowanie z tym składnikiem, ponieważ podobnie jak lidokaina - benzokaina nie jest zalecana dla dzieci poniżej 2 roku życia, ze względu na silne działania niepożądane, w tym wspomnianą wcześniej methemoglobinemię. FDA przestrzega, że skutki uboczne benzokainy mogą pojawić się od razu po pierwszym zastosowaniu zawierającego ją preparatu na ząbkowanie, jak i dopiero po kilku aplikacjach.

Żele na ząbkowanie bez środka znieczulającego

W aptece dostaniesz również żele na ząbkowanie bez kontrowersyjnych składników znieczulających, oparte głównie na ziołach:

• Dentibaby – zawiera wyciągi z kwiatów rumianku, korzenia kozłka lekarskiego i propolisu;
• Dologel – skład jak w Dentibaby;
• Kin-Baby– zawiera rumianek, szałwię i prowitaminę B5;
• Pansoral – na bazie prawoślazu lekarskiego i rumianku.

Te ziołowe produkty mogą przynosić ulgę podczas masowania dziąseł ząbkującego dziecka. Pamiętaj jednak, że uczulenie na rumianek, nie należą do rzadkości!

Co zamiast żelu na ząbkowanie?

Prawda jest taka, że żel na ząbkowanie przynosi krótkotrwałą ulgę, więc zasadność jego stosowania jest dyskusyjna. Zamiast niego możesz spróbować przynieść ulgę dziecku w jeden z tych dwóch, rekomendowanych przez specjalistów, sposobów:

• masaż dziąseł – specjalną silikonową nakładką lub po prostu palcem;
• gryzaki dla dzieci – najlepiej wodne, schłodzone w lodówce (nie wolno ich zamrażać!);
• mokra i zima szmatka (np. pielucha tetrowa lub bawełniana), którą dziecko może gryźć dziąsłami.

Zobacz też:

• 6 sposobów na bolesne ząbkowanie niemowlęcia
• Kalendarz ząbkowania
• Test gryzaków dla dziecka