Nie czarujmy się: nasze słodkie słoneczka dają nam czasem popalić. Marudzą, krzyczą, a czasem nawet urządzają publiczny show z wianuszkiem widzów (to specjalność zbuntowanych dwulatków).
To, jak się zachowuje małe dziecko, zależy od wielu rzeczy, m.in. od jego temperamentu.
Zdarza się jednak, że sami (oczywiście niechcący) prowokujemy je do rozrabiania. W jaki sposób?
…i na przykład zabieramy je do galerii handlowej albo marketu budowlanego, gdzie odwiedzamy kilkanaście działów i w każdym oglądamy po kilkanaście rzeczy. Albo wybieramy się z Wrocławia nad morze i chcemy pokonać trasę z jedną jedyną krótką przerwą na siusiu w okolicach Piły. Takie przykłady można mnożyć bez końca.
– Widzę czasem takich poukładanych, świetnie radzących sobie w życiu dorosłych, którzy oczekują, że dziecko będzie ich kopią: zachowa się jak należy w samochodzie czy restauracji, spokojnie wysiedzi trzy godziny na imieninach u cioci itd. Nic z tego. Małe dziecko nie może spełnić tych oczekiwań, nawet jeśli będzie się bardzo starało. Dlaczego? Bo jest dzieckiem. Nie jest w stanie usiedzieć długo w jednym miejscu, jest niecierpliwe, szybciej się męczy, potrzebuje więcej ruchu – mówi Beata Płażewska, psycholożka dziecięca.
Zabieranie gdzieś zmęczonego, niewyspanego, niewybieganego dziecka to jak strzał w stopę: nie zachowa się tak, jak sobie tego życzymy, bo będzie domagało się zaspokojenia swoich potrzeb. Nie będzie wiedziało, o co dokładnie mu chodzi, nie powie np.: „Tato, chcę się przespać”. Po prostu zacznie szaleć.
2-, 3- dziecko błyskawicznie się uczy. Jeśli zauważy, że by osiągnąć swój cel (np. dostać upragnioną zabawkę), wystarczy rzucić się na podłogę, z pewnością powtórzy taki występ.
„Jak ty jesz?”. „Uważaj, bo ci spadnie”. „Nie garb się”. „Nie biegaj”. Ileż można słuchać takich uwag? Jeśli maluch ma wojowniczy temperament, może zwyczajnie zacząć robić nam na złość: jeszcze bardziej się garbić, jeszcze głośniej czymś stukać. Spokojniejsze, wrażliwe dziecko może popełniać błędy ze zdenerwowania.
Gdy jesteśmy zdenerwowani, przemęczeni, zestresowani albo bardzo się spieszymy, zmienia się nasze zachowanie. Mówimy innym niż zwykle tonem, a atmosfera wokół nas gęstnieje.
Dziecko czuje, widzi i słyszy to wszystko. No i reaguje, niekoniecznie tak, jak byśmy chcieli. Widać to np. podczas podróży, gdy nerwowo sprawdzamy, czy nie zostawiliśmy w domu biletów albo portfela.
Jeśli zdarza nam się rzucić mocniejszym słowem albo wyrażać się o kimś bez szacunku, jeżeli łatwo wybuchamy lub często narzekamy, nie możemy oczekiwać, że dziecko będzie zachowywać się lepiej niż my.
– Dobrze znana sytuacja: tata za kółkiem złości się na „baby za kierownicą”. Czy może się potem dziwić, gdy okazuje się, że dziecko traktuje bez szacunku nauczycielki w przedszkolu? – pyta psycholożka. – Przecież to od nas uczy się, jak wolno mówić o innych ludziach.
Zobacz także: Tato, świeć przykładem. Wywiad z psychologiem
Dziecko potrzebuje jasnych zasad i wyraźnych granic. Jeśli nie wie, czego dokładnie od niego oczekujemy, żyje w chaosie i po prostu nie wie, jak się zachowywać. Może też próbować wprowadzać własne porządki.
Zobacz także: Wyznaczanie granic - dlaczego warto czasem powiedzieć dziecku "nie"
„Jasiu to diabeł wcielony”, „Zuzia to fajtłapa” – takie zdania to gotowy przepis na katastrofę. Jaś, który ciągle słyszy, że jest niegrzeczny, zachowuje się niegrzecznie. Bo skoro rodzice mówią, że taki właśnie jest, to niby jak ma się zachować? Uznawana za niezdarę Zuzia, może uwierzyć, że nie ma sensu się starać, bo skoro jest taką gapą, jak słyszy, łyżka i widelec i tak nie będą jej słuchać.
– Trzeba bardzo uważać na tego rodzaju etykietki – ostrzega Beata Płażewska. – Są jak samospełniające się przepowiednie.
Gdy dziecko bawi się cicho w kąciku, rzadko zwracamy na to uwagę. Gdy stawia nam na klawiaturze wszystkie swoje dinozaury albo wyciąga wtyczkę z kontaktu, natychmiast się na nim skupiamy.
– W naszej naturze jest coś takiego, że chyba wszyscy popełniamy ten błąd. Tymczasem o wiele skuteczniejsze jest ignorowanie złych zachowań, a poświęcanie uwagi tym dobrym. Obdarzając swoją uwagą jakieś zachowanie wzmacniamy je, odbierając ją – wygaszamy – tłumaczy Beata Płażewska.
Polecamy także: Między słowami: O tym, co "mówią" do dziecka nasze miny i gesty
Chcemy by nasze dzieci były grzeczne i mądre. Wymagamy od nich, by zachowywały się przyzwoicie i odpowiednio do sytuacji. I bardzo dobrze, bo od kogo się tego wszystkiego nauczą, jeśli nie od nas? Wychowując je, ucząc nowych rzeczy i rozmawiając z nimi, musimy jednak pamiętać, że dzieci nie są małymi dorosłymi. Dziecko w wieku przedszkolnym to nie mały dorosły, dlatego ma prawo się guzdrać... – 3-4 latek nie ma takiej koordynacji jak my, dorośli. Ma prawo nie radzić sobie z ubieraniem i strącać łokciem kubek, bo dopiero się uczy planować ruchy – tłumaczy B eata Płażewska, psycholożka. ... może inaczej odbierać bodźce Na niektóre z nich (np. głośne albo niespodziewane dźwięki) może reagować nadmiernie, a inne – ignorować (np. nie przeszkadza mu, że ma buzię upapraną dżemem i okruszkami). ... nie zawsze wszystko zapamiętuje Nie możemy wymagać od dziecka, by zapamiętywało tak szybko jak my, bo zwyczajnie nie jest w stanie tego zrobić. Jego pamięć dopiero się rozwija. Dziecko ma swoje sposoby na to, by się z czymś dobrze zapoznać, właśnie dlatego prosi, by czytać mu wciąż tę samą bajkę. ... jest egocentryczne Nawet 5-6-latek uważa jeszcze, że wiele rzeczy dzieje się specjalnie dla niego lub jemu na złość. – Uważa na przykład, ż słońce świeci po to, żeby mógł wyjść na plac zabaw, a deszcz pada, by zepsuć mu humor – tłumaczy psycholog. – Trudno mu zrozumieć cudzy punkt widzenia oraz to, że inni ludzie mogą widzieć lub czuć inaczej lub nie wiedzieć tego, co on. Jeśli posadzisz naprzeciw 3-4 latka misia i zapytasz, co ten miś widzi, maluch opowie o tym, co sam może dostrzec! Kilkulatkowi trudno zrozumieć, że ktoś lubi to, czego on nie cierpi i odwrotnie. Uważa też, że coś się wydarzyło dlatego, że ono tego chciało. – To może rodzić kłopoty, bo jeśli np. młodsza siostra złamie rękę, może...
Chcesz, by tegoroczne święta były jak z bajki: z choinką po sufit, wspaniałymi prezentami, kolędami oraz zachwyconym tym wszystkim dzieckiem? Ale czy można zorganizować wymarzone Boże Narodzenie , gdy w domu jest niemowlak? – Tak, jeśli tylko nie będziemy oczekiwać Świąt idealnych, takich jak w reklamie kawy czy na zdjęciach w kolorowych magazynach, weźmiemy pod uwagę możliwości maluszka, przymkniemy oko na drobiazgi i skupimy się na tym, co nam i naszym bliskim sprawia radość – mówi Beata Płażewska, psycholożka . Podpowiadamy, o czym musisz pamiętać! Co zrobić, by Święta były udane? Nie rób wszystkiego sama Skup się na tym, co najważniejsze Ustalcie wcześniej, jak i gdzie spędzacie święta Zadbaj o dobry nastrój Bądź wyrozumiała dla maluszka Reaguj na potrzeby maluszka Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka Ważne zasady na pierwsze święta z niemowlakiem Co zrobić, by Święta były udane? Wszyscy mamy jakieś wyobrażenia o świętach. Wynieśliśmy je z dzieciństwa, z książek, filmów, niektórzy z nas zbudowali je z marzeń o tym, czego im brakowało. – Czasem tak bardzo chcemy, by rzeczywistość sprostała tym pięknym wizjom, że zbyt dużo od siebie wymagamy : lepimy po nocach pierogi, sprzątamy wszystko włącznie z piwnicą, wydajemy fortunę na jedzenie i prezenty. W efekcie jesteśmy podminowani i tak zmęczeni, że gdy te wyczekane święta wreszcie nadchodzą, nie mamy siły się nimi cieszyć – mówi psycholożka. Czy w takim razie zwiększymy szanse na udane Święta , jeśli podamy byle co i zostawimy pod kanapą koty kurzu? – Nie w tym rzecz – mówi Beata Płażewska. – Po prostu warto uświadomić sobie, że nic nie musimy . Nie musimy gotować jak babcia Zosia, wygrać konkursu na najbardziej czyste okna w okolicy ani piec pierniczków w kształcie reniferów, tylko dlatego, że przepis na nie wydrukowało nasze...
Dziecko, które jest szanowane przez najbliższych, uczy się szacunku do innych i do samego siebie – mówi Beata Płażewska, psycholog dziecięcy . No dobrze, tylko co to właściwie znaczy? Skąd dziecko wie, że jest szanowane? I jak to pogodzić z wychowywaniem? 1. Szanuj indywidualność dziecka Każdy człowiek od dnia narodzin ma prawo do bycia sobą: kimś o określonym temperamencie , talentach , niedostatkach. Ma prawo rozwijać się we własnym tempie i iść własną drogą. Nie musi spełniać niczyich ambicji. Niby to wszystko wiemy, ale... Tak bardzo chcemy, by nasze dzieci były najwspanialsze, że czasem zupełnie niepotrzebnie je poganiamy: za szybko uczymy siadać, chodzić, denerwujemy się, gdy później niż rówieśnicy zaczynają mówić albo gorzej rysują. Biorąc pod uwagę potrzeby i możliwości dziecka , okazujemy szacunek dla jego odrębności. Gorzej, gdy bez ustanku porównujemy je do innych. Nie można na przykład oczekiwać, że skoro starsza siostra dziecka była „taka spokojna”, ono także takie będzie, bo przecież jest... inną osobą. Czytaj też: Fajnie mieć rodzeństwo – Warto także zdawać sobie sprawę, że dziecko to nie mały dorosły – podkreśla Beata Płażewska. – Inaczej rozumuje, żyje w świecie, w którym fikcja miesza się z rzeczywistością, jest egocentryczne . Ma więc prawo panicznie bać się odpływu w wannie, opowiadać niestworzone historie, niecierpliwić się, wiercić przy stole właśnie dlatego, że jest dzieckiem. To, że jest dzieckiem nie oznacza, że jego sprawy są mniej ważne. – Często jest tak, że gdy mama woła dziecko, oczekuje, że ono zjawi się natychmiast. A przecież dziecko ma prawo zrobić to samo co ona. Czyli powiedzieć: „Za chwilę, muszę dokończyć to czy tamto” – mówi psycholog. 2. Słuchaj dziecka Jednym z najbardziej elementarnych wyrazów szacunku jest uwaga , jaką obdarza się inną osobę. Kto jest bez grzechu...
