Żylaki - jak im zapobiegać i jak się ich pozbyć?

Żylaki to poszerzone, wypukłe żyły na nogach. Wyglądają kiepsko, a co gorsza wiążą się z różnymi dolegliwościami (swędzenie, mrowienie, ból, kurcze, uczucie ciężkości, obrzęki). Mogą też prowadzić do powikłań, m.in. do stanów zapalnych żył.

Skąd się biorą żylaki?

Docierająca do nóg krew, wraca do serca dzięki mięśniom nóg, tworzących tzw. pompę mięśniową, która uciskając żyły wypycha ją do góry. Pomagają w tym mieszczące się w żyłach zastawki, które nie pozwalają jej spłynąć w dół. Gdy ten sprytny mechanizm szwankuje, uwięziona w nogach krew gromadzi się w żyłach i poszerza je. Najpierw widać tylko "pajączki" - siateczkę czerwonych żyłek, potem coraz bardziej wypukłe i kręte żylaki.

Kto jest na nie narażony?

Decydujące są skłonności genetyczne, czyli wrodzony defekt tkanki łącznej, z której zbudowane są ściany żył. Otyłość, stojąca praca, zbyt wysokie obcasy czy gorące kąpiele mogą przyspieszyć pojawienie się żylaków u osoby, która ma do nich skłonność, jednak same w sobie ich nie powodują.

Dlaczego żylaki ujawniają się w ciąży?

Jest kilka przyczyn.
Po pierwsze, progesteron zmniejsza napięcie ścian naczyń, sprawia, że stają się bardziej rozciągliwe i podatne na deformację.
Po drugie, podczas ciąży zwiększa się objętość krwi krążącej, a więc osłabione żyły są bardziej obciążone.
Po trzecie, powiększająca się macica uciska naczynia żylne miednicy małej, co utrudnia przepływ krwi w kierunku serca.
Po czwarte, wpływ na pojawienie się żylaków może mieć także związana z ciążą zmiana stylu życia (mniej ruchu) oraz zwiększona masa ciała, jednak ani ciąża, ani pozostałe czynniki nie powodują tych zmian. Sprzyjają jedynie ich ujawnieniu się.

Polecamy: Jak się pozbyć żylaków i wybrać odpowiedni wyrób uciskowy?

Jak zapobiec żylakom?

• Zbadaj się. Jeśli twoja siostra, mama czy babcia ma żylaki, a ty dopiero planujesz ciążę, sprawdź czy twoje zastawki są wydolne (zrobisz to dzięki badaniu USG doppler) , nawet jeśli nie masz na nogach żadnych widocznych zmian.
• Noś specjalne, uciskowe rajstopy. Jeżeli badanie wykaże, że zastawki są niewydolne lub nie są tak wydolne, jak powinny, noś przeciwżylakowe rajstopy o stopniowanym ucisku (największym w okolicach stopy i kostki, najsłabszym w okolicy ud), które pomagają krwi wracać do serca. Kupuj je w specjalistycznych sklepach z przeszkolonym personelem, który pomoże ci dobrać odpowiedni rozmiar i stopień ucisku.
  Uwaga! Rajstopy z bazaru czy internetu mogą przynieść więcej szkody niż pożytku.
• Bierz leki. Leki flebotropowe nie likwidują żylaków, ale wzmacniają żyły, usprawniają krążenie i zmniejszają obrzęki. Choć na ogół można je zażywać podczas ciąży i karmienia piersią, uzgodnij to z lekarzem prowadzącym ciążę.
• Ruszaj się. Tylko mięśnie, które pracują, są w stanie wypychać krew w kierunku serca. Spaceruj, pływaj, ćwicz.
• Dbaj o siebie. Przyszłym mamom zaleca się pilnowanie, by nadmiernie nie przybierały na wadze, nosiły skarpety z luźnym ściągaczem, leżały z nogami uniesionymi ponad poziom tułowia, nosiły buty z szerokimi noskami i chroniły się przed upałem.

Zobacz także: Aktywność fizyczna w ciąży: co ćwiczyć?

Jak się pozbyć żylaków?

Żylaków, zwłaszcza tych, które powstały niedawno, łatwo się pozbyć. Nie wolno jednak odkładać tego na lata, bo z czasem będą coraz większe i coraz trudniejsze do usunięcia. Co może pomóc?

• Skleroterapia. Widoczne na skórze pajączki i nieduże pojedyncze żylaki da się zamknąć zastrzykami zasklepiającymi żyły. Można to zrobić dopiero po porodzie (najszybciej 2, 3 miesiące po nim) i zakończeniu karmienia piersią (albo w przerwie w karmieniu - dziecko można wówczas karmić odciągniętym mlekiem). Zabieg trwa 30 minut i nie powoduje konieczności zmiany aktywności ruchowej.
• Miniflebektomia. Nieco większe żylaki usuwa się w znieczuleniu miejscowym przez ok. 2 mm nacięcia w skórze , po których zostają ledwo widoczne blizny (chirurg usuwa żylaki narzędziem przypominającym szydełko). Zabieg trwa do godziny.
• Radykalny stripping. Gdy dochodzi do niewydolności zastawek głównego pnia żyły, konieczna jest poważniejsza operacja, polegająca na jej usunięciu. Robi się to metodą klasyczną przy pomocy sondy poprzez nacięcia w pachwinie i w okolicy kostki. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu rdzeniowym lub ogólnym, a rekonwalescencja trwa około dwóch tygodni. Główny pień żylny można także wyłączyć z krwioobiegu metodą laserową poprzez wprowadzenie sondy światłowodowej lub metodą fal radiowych wysokiej częstotliwości przy pomocy odpowiedniej sondy.

Czytaj więcej: Nogi bliskie ideału
KONSULTACJA: dr n. med. Krzysztof Szecówka, specjalista Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej.