Azoospermia, czyli kiedy mężczyzna w ogóle nie może zapłodnić
To sytuacja, kiedy w nasieniu nie ma w ogóle plemników. Chociaż brzmi to, jak wyrok, jednak medycyna nie jest w tym przypadku całkowicie bezradna.
To rzadkie schorzenie, mające jednak daleko idące konsekwencje w postaci przekreślenia szans na zapłodnienie. Dotyka około 1 procent mężczyzn i jest przyczyną 5-10 procent przypadków męskiej niepłodności. Opisujemy, jak można z nim walczyć.
Co to jest azoospermia
Jest to całkowity brak plemników w ejakulacie, czyli w nasieniu męskim. Występuje w dwóch postaciach:
- zatrzymania wytwarzania plemników, podczas gdy wcześniej ich produkcja nie była zaburzona lub była jedynie nieznacznie zmniejszona;
- produkcja plemników nie jest zahamowana, a jedynie zmniejszona i plemniki nie wydostają się na zewnątrz wraz ze spermą.
Dlaczego dochodzi do azoospermii?
Przyczynami powstania zaburzenia są:
- niedorozwój jąder;
- zanik jąder;
- stany zapalne w obrębie układu rozrodczego, uszkadzające kanaliki plemnikotwórcze;
- powikłania po chorobach wieku dziecięcego, np. śwince;
- niedrożność dróg, którymi nasienie wydostaje się na zewnątrz;
- brak równowagi hormonalnej (zbyt dużo androgenów, prolaktyny, estrogenów);
- choroba podwzgórza oraz choroby przysadki mózgowej (powoduje niedobór hormonów);
- wada wrodzona o podłożu genetycznym - mutacje genu AZF znajdującego się na długim ramieniu chromosomu Y;
- zażywania leków po radio- i chemioterapii.
Metody badania azoospermii
Trzeba zrobić ogólne badanie nasienia poprzez seminogram. Jeżeli w preparacie nie obserwuje się żywych plemników, należy odwirować nasienie i wykonać preparat mikroskopowy z uzyskanego osadu. Dopiero brak plemników w osadzie pozwala na stwierdzenie azoospermii. Badanie ogólne nasienia należy wykonać przynajmniej dwukrotnie. Jest to konieczne z tego względu, że plemniki są zazwyczaj nierównomiernie rozmieszczone w nasieniu i może zdarzyć się tak, że brak jest ich akurat w tej części nasienia, która została pobrana do badania.
Celem ustalenia przyczyny niepłodności potrzeba dodatkowo wykonać:
Zobacz także
- badania hormonalne (FSH, LH, testosteron, prolaktyna);
- biopsję jąder (chodzi o sprawdzenie, czy produkcja plemników jest nadal, czy też ustała całkowicie);
- badania genetyczne, np. kariotypu, testy DNA.
Jak leczyć azoospermię
Metoda leczenia zależy od stopnia zaawansowania schorzenia:
- jeżeli badania wykażą zdolność do produkcji plemników, można wykonać biopsję jądra i w ten sposób uzyskać żywe plemniki; zostaną one poddane zamrożeniu celem wykorzystania w zapłodnieniu in vitro;
- jeżeli występuje całkowity brak plemników w nasieniu, można wziąć pod uwagę możliwość skorzystania z banku nasienia albo podjąć decyzję o adopcji;
- w przypadku "przytkania" dróg, którymi plemniki wydostają się na zewnątrz, można operacyjnie udrożnić nasieniowody.