ABC ciąży

Dziewięć miesięcy, podczas których nosisz w brzuszku malca, to czas wyjątkowo piękny, ale i pełen niepokojów. Czy pamiętam o wszystkich badaniach? Co oznacza termin „łożysko przodujące”? Czy USG jest bezpieczne? Stop! Odpręż się, przyszła mamo, postaramy się wyjaśnić ci wszelkie ciążowe wątpliwości!

Alkohol
Pić czy nie pić? Lampka czerwonego wina czy kufelek piwa od czasu do czasu nie powinny zaszkodzić? Pod warunkiem że nie jesteś w ciąży :) A jeżeli w twym brzuszku mieszka maleństwo, zrezygnuj z nich (aż do końca karmienia). Bo wszystko, co wypijesz, trafia do krwi, więc przez łożysko do smyka – a jego organizm sam się nie obroni przed takimi używkami. Dziecku grozi to, że urodzi się za wcześnie, będzie opóźnione w rozwoju fizycznym i psychicznym lub jego serce nie będzie pracować jak trzeba. Unikaj procentów.

Badania laboratoryjne
Czeka cię ich wiele. Dostaniesz skierowanie na cytologię i określenie grupy krwi (oryginał noś przy sobie!). Na początku ciąży lekarz zleci też badania: na stężenie glukozy we krwi, które pozwoli stwierdzić, czy chorujesz na cukrzycę, oraz w celu wykrycia kiły i żółtaczki. Co miesiąc powinnaś sprawdzać, jak pracują nerki. Badanie moczu umożliwi wykrycie infekcji układu moczowego, krwi – np. anemię. A badanie na toksoplazmozę pozwoli określić, czy masz przeciwciała przeciwko pasożytowi wywołującemu tę chorobę. Groźną, ale dającą się leczyć.

Cukrzyca ciążowa
Można na nią zachorować, gdy organizm nie radzi sobie z produkcją odpowiedniej ilości insuliny – w czasie ciąży poziom cukru we krwi jest zwiększony. Pierwszym sygnałem, że zagraża ci cukrzyca, może być obecność cukru w moczu. Wykrywa się ją podczas badania, które przeprowadza się między 24. a 28. tygodniem ciąży. Powinno cię zaniepokoić większe niż dotąd pragnienie i częstsze bieganie do toalety. Nie lekceważ tych objawów, cukrzyca jest niebezpieczna dla dziecka. Lekarz zapewne zaleci odpowiednią dietę, kontrolowanie wagi, ćwiczenia, regularne badanie poziomu glukozy (glukometr można wypożyczyć) i – ewentualnie – podawanie insuliny.

Ćwiczenia fizyczne
Nie rezygnuj z nich dlatego, że jesteś w ciąży. Jednak zanim się zapiszesz na zajęcia, spytaj lekarza, czy możesz uprawiać sport. Zabroni jazdy konnej, na nartach, na rowerze, gry w tenisa, biegania… Zaleci pływanie, spacery, jogę, ćwiczenia na piłkach, nawet taniec! Gimnastyka to nie tylko kontrola wagi. Kondycja przyda się też podczas porodu. Uwaga! Gdy podczas ćwiczeń poczujesz ból w dole brzucha lub zaczniesz krwawić, zrezygnuj z aktywności.
[CMS_PAGE_BREAK]
Dentysta mamy
Umów się na wizytę u stomatologa już na początku ciąży. Wylecz zęby, usuń kamień nazębny. Gdy spodziewasz się dziecka, próchnica ma łatwiejsze zadanie. Twoje dziąsła mogą krwawić (przez hormony ciążowe), zwiększa się prawdopodobieństwo pojawienia się infekcji czy stanów zapalnych. Dlatego oprócz wizyt u dentysty regularnie czyść zęby (szczotką, nitką dentystyczną) oraz język.

Zobacz także

Farba do włosów
Dobra wiadomość: w ciąży można farbować włosy! Na wszelki wypadek zaleca się jednak, aby czynność tę odłożyć na czas po 12. tygodniu. Warto też poinformować fryzjera o swoim stanie. Powinno się unikać farb zawierających amoniak, aby wdychać jak najmniej oparów chemicznych.

Ginekolog idealny
Jeśli do tej pory nie miałaś swojego lekarza, znajdź go jak najszybciej. W ciąży potrzebujesz pomocy ginekologa – zleci badania, przypilnuje terminów wizyt, będzie się opiekował tobą i maleństwem. Gdzie go znaleźć? Spytaj przyjaciółkę, koleżankę. Na pierwszą wizytę umów się w siódmym tygodniu.

Huśtawka nastrojów
Radość, a już za chwilę smutek i płacze. I znowu radość. To normalne! Tę huśtawkę nastrojów fundują ci hormony. Przybywa jednych,
a poziom innych się obniża. I wszystko w takim tempie, że naprawdę trudno się dziwić, że emocje biorą górę. Huśtawka nastrojów najbardziej dotyka w pierwszym trymestrze. W drugim będziesz już nieco spokojniejsza – organizm przyzwyczai się do nowej, ciekawszej mapy hormonalnej :)

Infekcje pochwy
Powinny cię zaniepokoić upławy. Nie te wodniste, mleczne, o łagodnym zapachu, które wyglądają jak przed miesiączką (pod koniec ciąży będą tak obfite, że bez wkładek higienicznych sobie nie poradzisz). Upławy zielonkawe, żółtawe, o serowatej konsystencji i przykrym zapachu (plus pieczenie, swędzenie) to znak, że cierpisz na zakażenie grzybicze lub bakteryjne pochwy. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Leczenie potrzebne od zaraz.

Jedzenie dla zdrowia
Powinno być zdrowe i wartościowe. Posiłki częste, ale mniejsze, regularne i urozmaicone. Pokochaj świeże owoce i warzywa (850 gramów dziennie), chude mięso, drób albo ryby, szczególnie morskie, jaja (3–5 tygodniowo), pieczywo z pełnego przemiału, kasze, mleko i jego przetwory (trzy porcje dziennie). Unikaj: serów pleśniowych, surowych owoców morza i ryb, surowego mięsa, lodów, kawy (m.in. z powodu szkodliwej kofeiny).
[CMS_PAGE_BREAK]
Krwawienie
W ciąży nigdy go nie lekceważ, nigdy też nie czekaj, aż samo minie. O każdym, nawet najmniejszym krwawieniu – czy choćby plamieniu – z narządów rodnych poinformuj lekarza. Zadzwoń, umów się – powiedz śmiało, że to pilne. W nagłych wypadkach, np. po upadku czy urazie, natychmiast jedź do szpitala.

Lekarstwa a ciąża
Ważna zasada: żadnych leków nie bierz na własną rękę, nawet o witaminach porozmawiaj z lekarzem. Powinnaś brać: kwas foliowy, żelazo (gdy grozi ci anemia), witaminy (jeżeli odżywiasz się jak należy, zapewne nie będą konieczne) – niektórych jednak trzeba unikać, np. A, D, E, K. Jeśli cierpisz na cukrzycę ciążową, infekcje układu moczowego lub pochwy czy nadciśnienie tętnicze, to bez leków się nie obejdzie. Są to choroby niebezpieczne dla mamy i maleństwa. A inne dolegliwości, jak bóle głowy, problemy ze snem, przeziębienia, zgaga? Są na nie bezpieczne leki (które, przeczytasz na str. 18). Szerokim łukiem omijaj środki dostępne bez recepty zawierające kwas acetylosalicylowy (np. Aspiryna, Asprocol, Polopiryna) czy niektóre leki na ból głowy (np. Etopiryna).

Łożysko przodujące
Zdarza się, że łożysko umiejscowi się nietypowo, w dolnej części macicy i zasłoni w ten sposób jej szyjkę (to jedna z przyczyn krwawienia). Lekarz stwierdza to podczas badania USG i oznacza to zwykle, że poród skończy się cesarskim cięciem. W takiej sytuacji unikaj wysiłku, nie ćwicz intensywnie, zrezygnuj z seksu oraz dużo odpoczywaj.

Masa ciała
Zarówno niedowaga, jak i nadwaga nie są zdrowe. Bezpieczny wzrost masy ciała to ok. 12–16 kilogramów. Na niego składa się m.in. waga dziecka, łożyska, płynu owodniowego, macicy, piersi, tkanki tłuszczowej i zwiększona objętość krwi. Jednak tyć powinnaś harmonijnie. Jeżeli przyrost na wadze odbiega od normy, skonsultuj się z lekarzem. I nie stosuj diety!

Wysokie ciśnienie
...indukowane ciążą, czyli stan przedrzucawkowy (kiedyś mówiono: zatrucie ciążowe). Objawia się podwyższonym ciśnieniem krwi. Stan to nietypowy – do tej pory nie miałaś takich problemów. Spuchną ci ręce i twarz, w moczu pojawi się białko. Brak leczenia jest groźny dla mamy i dziecka. Nadciśnienie tętnicze można obniżyć za pomocą leków, diety i ćwiczeń. Czasami jednak konieczny jest pobyt w szpitalu i wcześniejsze ukończenie ciąży.

Objawy zapowiadające poród
Niektóre rozpoznasz sama: obniżenie dna macicy – gdy zmniejszy się ucisk dzidziusia na twój żołądek, a zwiększy na pęcherz moczowy; nieregularne skurcze; wydalenie czopu śluzowego, który do tej pory zamykał wejście do szyjki macicy. A także uczucie większego niż dotąd zmęczenia. Do wiwatu dadzą ci hormony przygotowujące organizm do porodu, uczucie gorąca, bóle w okolicy krzyżowej, nagła chęć robienia porządków. Możesz też skarżyć się na... biegunkę, brak apetytu, wzdęcia brzucha, nadmierne upławy.
[CMS_PAGE_BREAK]
Prosta pielęgnacja
Ciąża dla skóry jest jak sport ekstremalny, bo rozciąga ją, powstają różowosine pręgi na brzuchu i biuście. Możesz je zmniejszyć. Codziennie masuj skórę miękką rękawicą okrężnymi ruchami. Po kąpieli użyj balsamu (dla kobiet w ciąży), a raz w tygodniu zastosuj peeling do ciała. Nie zapomnij również o dopasowanym biustonoszu.

RH bez tajemnic
Kiedy przyszła mama ma grupę krwi Rh–, a ojciec dziecka Rh+, może to oznaczać... kłopoty. Gdy maluszek przejmie ojcowskie Rh, organizm mamy zareaguje gwałtownie – wytworzy przeciwciała przeciw krwinkom płodu. Mówimy wtedy o konflikcie serologicznym. Rzadko zagraża dziecku z pierwszej ciąży – w kolejnej może doprowadzić do niedokrwistości płodu. Niezgodności tej można zapobiec, podając mamie immunoglobulinę Rh.

Seks z... brzuszkiem
W ciąży nie jest zabroniony! Jeśli nie ma przeciwwskazań (np. łożyska przodującego, skróconej szyjki macicy), to hulaj dusza. Nie dziw się, że masz ochotę na intymność. Pragnienie narasta szczególnie w drugim trymestrze ciąży – to sprawka podwyższonego poziomu estrogenów i progesteronu. Pilnuj tylko, żeby nie uciskać brzuszka ani powiększonych oraz bardziej wrażliwych piersi.

Termin porodu
Od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki odejmij trzy miesiące, np. 20 maja – 3 miesiące = 20 lutego). Do otrzymanej daty dodaj 7 dni (20 lutego + 7 dni = 27 lutego). Wynik (27 lutego) jest przewidywanym terminem porodu. Jednak mało który bobas urodzi się w wyznaczonym terminie (ok. 10 proc.).

USG pod lupą
Pierwsze zalecane badanie ultrasonograficzne (USG) wykonuje się między 11. a 14. tygodniem ciąży (do 10. tyg. – sondą dopochową), drugie około 20. tygodnia, kolejne między 30. a 32. tygodniem, ostatnie – przed porodem. Jest bezbolesne i bezpieczne. USG pozwala sprawdzić, czy malec dobrze się rozwija, a około 20. tygodnia określić jego płeć.

Wody płodowe
Ich fachowa nazwa brzmi: płyn owodniowy. Chronią maleństwo przed urazami, utrzymują stałą temperaturę w brzuchu mamy.

Zawroty głowy
Mogą pojawiać się przez całą ciążę, gdy np. gwałtownie wstałaś z ławki czy łóżka, masz za niski poziom cukru we krwi (pilnuj, żeby regularnie jeść) albo jesteś odwodniona. Kiedy czujesz, że omdlenie się zbliża, otwórz okno i połóż się wygodnie z uniesionymi nogami lub usiądź na krześle z głową między nogami.