Co warto wiedzieć w ciąży

Czy to prawda, że każda przyszła mama powinna zrobić badania genetyczne? Czy zwykłe krople na katar i tabletki na ból gardła mogą zaszkodzić nienarodzonemu dziecku? Czy odpowiednia dieta wystarczy, by w czasie ciąży uniknąć niedokrwistości? Pytamy o to doc. dr hab. Ewę Dmoch-Gajzlerską, ginekologa-położnika.

Gdy przyszła mama kaszle, ma katar i boli ją gardło - czy może sięgnąć po krople i tabletki, które brała w takich sytuacjach, zanim zaszła w ciążę?
Moje pacjentki bez porozumienia ze mną nie biorą żadnych lekarstw. Przypominam im o tym i proszę, by bezwzględnie przestrzegały tej zasady. W czasie ciąży przyjmowanie witamin, preparatów łagodzących objawy przeziębienia, syropów na kaszel czy choćby zwykłych kropli na katar jest ryzykowne. Komponenty wielu leków, po które zazwyczaj sięgamy podczas infekcji, mogą mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka. Tylko preparaty homeopatyczne są w czasie ciąży bezpieczne.
Trzeba wówczas także zrezygnować ze szczepień ochronnych przeciwko grypie. Jeśli nie unikniesz infekcji, a lekarz pierwszego kontaktu przepisze Ci leki, które jego zdaniem powinny w tej sytuacji pomóc, pamiętaj, by dla dobra swojego dziecka skontaktować się z ginekologiem prowadzącym Twoją ciążę. Powinien Cię upewnić, że ich stosowanie jest dla maleństwa bezpieczne.

Badania genetyczne - kiedy konieczność, a kiedy niepotrzebne ryzyko?
Wiadomo, że badania genetyczne powinny być wykonywane tylko w szczególnych przypadkach. Znaczy to tyle, że nie powinna się im poddać każda kobieta w ciąży, która zadręcza się pytaniem o to, czy jej dziecko urodzi się zdrowe. Nie wolno zapominać, że badaniom prenatalnym towarzyszy zagrożenie dla dziecka (niezależnie od tego jak jest małe, zawsze istnieje – sądzi się, że wynosi 1:100, w ich trakcie może np. dojść do urazu płodu, łożyska lub pępowiny, zakażenia, przedwczesnego porodu). Potencjalnymi kandydatkami do przeprowadzenia takich badań są panie, które zaszły w ciążę po 35. roku życia, urodziły już dziecko z wadą, w ich rodzinie istnieje obciążenie genetycznie jakimś schorzeniem lub przebyły w czasie ciąży infekcje, np. różyczkę, które mogą spowodować uszkodzenia okołoporodowe. Mniej więcej 80% wszystkich amniopunkcji, czyli badań genetycznych polegających na pobraniu i przebadaniu płynu owodniowego, wykonuje się wyłącznie z powodu zaawansowanego wieku matki, u starszych kobiet wzrasta bowiem ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa. Warto też wiedzieć, że z kilkuset znanych wad rozwojowych dziecka, amniopunkcja pomaga w rozpoznaniu tylko około 10% z nich. Ze wskazań medycznych na badania genetyczne kieruje kobietę prowadzący ciążę ginekolog, ale jeśli pacjentka ma jakieś powody czy chęć takie badania wykonać, może to zrobić prywatnie. Wtedy już jednak robi to na własną odpowiedzialność.

Dieta kontra niedokrwistość - czy można zapobiec anemii w czasie ciąży?
W czasie ciąży rzeczywiście dochodzi do niedokrwistości (anemii) u większości kobiet. Płód musi bowiem otrzymać wszystko, co jest mu niezbędne do rozwoju, nawet jeśli dzieje się to kosztem organizmu matki. Rośnie także wówczas objętość krwi i zwiększa się zapotrzebowanie na żelazo służące do budowy krwinek czerwonych. Niestety, nie wszystkie kobiety odżywiają się tak, by uzyskać odpowiednią ilość tego pierwiastka z pożywienia. Gdyby tak było, wiele przyszłych mam mogłyby uniknąć anemii. Odpowiednia dieta w połączeniu z preparatami witaminowymi, których przyjmowanie lekarze zazwyczaj zlecają kobietom w ciąży, mogłaby ją całkowicie zabezpieczyć przed niedokrwistością (oczywiście, trzeba wykluczyć przypadki, w których zaburzone jest wchłanianie żelaza, istnieją niedobory witaminowe i doszło do nasilonej anemii, która pierwotnie nie miała związku z ciążą). Dieta przyszłej mamy powinna się różnić od tej, jaką kobieta stosowała przed ciążą. W jej menu powinno się teraz znaleźć więcej warzyw, owoców, pokarmów zawierających witaminy i przede wszystkim duże ilości żelaza.
[CMS_PAGE_BREAK]
Warto wiedzieć
* Z reguły niedobór żelaza nie pojawia się aż do 20. tygodnia ciąży, czyli do momentu, kiedy rozpoczyna się wzrost objętości krwi i zwiększa się zapotrzebowanie płodu na żelazo. Niewielkie niedobory żelaza mogą nie dawać żadnych objawów, lecz gdy wyraźnie spadnie liczba czerwonych krwinek, pojawia się bladość, osłabienie, kobieta łatwo się męczy, mogą jej dokuczać duszności, kołatanie serca i zdarzać omdlenia.
* Produkty bogate w żelazo to: wołowina, wątroba i podroby (jednak spożywaj je rzadko ze względu na dużą zawartość witaminy A), sardynki, kapusta biała i włoska, rzepa, dynia, szpinak, groszek zielony, fasola, produkty sojowe, suszone owoce, szczególnie morele.

Czy komórka i komputer mogą wpływać negatywnie na kondycję mamy i dziecka? Kiedy kobieta w ciąży powinna przesiąść się z fotela kierowcy na fotel pasażera?
Długie, wielogodzinne siedzenie przed monitorem komputera, zwłaszcza w pierwszych 20. tygodniach ciąży, może stanowić potencjalne ryzyko. Kobieta znajduje się przecież w polu elektromagnetycznym, a nie znamy do końca działania tych fal na rozwój płodu. Co prawda nikt nie udowodnił do tej pory szkodliwego wpływu komputera na przebieg ciąży, ale tak jak każde promieniowanie, także promieniowanie elektromagnetyczne może być promieniowaniem niebezpiecznym. Dlatego dobrze jest zrobić sobie przerwę po 2-3 godzinach pracy przed monitorem i dopiero potem do niej wrócić. Takie przerwy pomogą Ci także uniknąć żylaków – częściej pojawiają się one u kobiet, które długo pracują w tej samej pozycji.
Jeżeli chodzi o korzystanie z komórki, to powinnaś się kierować własnym rozsądkiem. Jeśli prowadzisz przez nią długie rozmowy, kup zestaw głośno mówiący. Sądzi się też, że nie powinno się jej nosić w kieszeni blisko brzucha. Wiesz, jak reaguje nienarodzone dziecko, gdy dzwoni Twój telefon? Najlepiej widać to podczas badania KTG, gdy pacjentka ma przy sobie komórkę, która zadzwoni: dziecko zaczyna zachowywać się zupełnie inaczej. Gwałtownie się rusza, skacze mu tętno, znaczy to tyle, że promieniowanie z tego aparatu pobudza je. Maluch jest szalenie wrażliwy na dźwięki, które dochodzą do niego ze świata zewnętrznego, lepiej więc oszczędzić mu stresu związanego z dzwonkiem komórki. Zamiast nosić ją przy sobie, lepiej schowaj ją do torebki. Nie prowadź też przez nią zbyt długich rozmów.
Pasy samochodowe powinnaś zapinać w każdej sytuacji, a po 32. tygodniu ciąży nie powinnaś już sama prowadzić samochodu. To czas, by przesiąść się na fotel pasażera. Jazda na miejscu kierowcy w tak zaawansowanej ciąży jest niebezpieczna – nawet niewielka stłuczka grozi tym, że uderzysz brzuchem w kierownicę, a wystarczy mikrouraz, by oddzieliło się łożysko. To zaś grozi poważnym krwotokiem i zagraża życiu matki oraz dziecka. Na fotelu pasażera takiego ryzyka nie ma, bo będziesz miała przed sobą dużo miejsca.

Dmuchać na zimne – w jakich sytuacjach powinnaś koniecznie się skontaktować się z lekarzem?
• Krwawienia z pochwy.
• Wyciek z pochwy, plamienia.
• Silne bóle brzucha.
• Gwałtowna zmiana częstości ruchów dziecka (jeśli czujesz, że maluch jest mniej aktywny niż zazwyczaj, licz jego ruchy w konkretnych godzinach, np. między 10-12, potem 14-16 i 18-20 – wyniki swoich obserwacji zanotuj, a notatki pokaż lekarzowi).
• Wysoka gorączka.
• Obrzęki twarzy, rąk i nóg.
• Silny lub uporczywy ból głowy.
• Zranienie, upadek, wypadek samochodowy (choćby z pozoru niegroźny).
• Bolesne oddawanie moczu.