Cyfry rzymskie powstały mniej więcej w VI-V w. p.n.e. Wbrew pozorom nie stworzyli ich Rzymianie, ale Etruskowie, choć to ci pierwsi zmodyfikowali ten system liczenia i go upowszechnili. Znaków rzymskich używano w Europie łacińskiej przez całe stulecia – zostały wyparte przez prostsze cyfry arabskie dopiero pod koniec epoki średniowiecza. Wyjaśniamy, jak wyglądają cyfry rzymskie od 1 do 1000. Warto je znać – przydadzą się dziecku do zapisywania dat i odczytywania godzin.
Znaki rzymskie wyglądają jak proste nacięcia, bo właśnie poprzez nacinanie drewnianych tabliczek zapisywano kiedyś różne obliczenia. W cywilizacji etruskiej korzystano z pięciu znaków, a Rzymianie dodali do nich jeszcze dwa symbole. Z czasem cyfry rzymskie zaczęły wyglądem przypominać litery łacińskiego alfabetu.
Rzymski system liczenia składa się z 7 znaków: I, V, X, L, C, D, M. Oto przypisanie do nich cyfry:
I – to liczba 1. Prosta i łatwa do zapamiętania, bo przypomina jedynkę arabską.
V – to liczba 5. Wygląda jak litera V. Co ciekawe, początkowo zapisywano ją odwrotnie, jako Λ.
X – to liczba 10. Skąd się wzięła? Podczas wykonywania pionowych nacięć co dziesiąte przekreślano. Z czasem symbol zaczął przypominać literę X.
L – to liczba 50. Kiedyś co dziesiąty znak Λ oznaczano dodatkową kreską. Po wielu modyfikacjach przyjął kształt litery L.
C – to liczba 100. C pochodzi od łacińskiego słowa „centum” i oznacza „sto”.
D – to liczba 500. Co setny symbol 5, czyli Λ, obrysowany ramką. Po zmianach znak zaczął przypominać literę D. Możliwe, że nawiązuje do łacińskiego słowa „demi-mille” oznaczającego pół tysiąca.
M – to liczba 1000. Co setny symbol 10, czyli X, także oznaczano ramką, w efekcie powstała cyfra rzymska o kształcie litery M. Może ona także oznaczać łacińskie słowo „mille”, czyli „tysiąc”.
Kliknij, aby wydrukować:
Dziś już rzadko używa się znaków rzymskich, wciąż jednak powszechne jest zapisywanie za ich pomocą kolejnych miesięcy. Oto daty według cyfr rzymskich:
W rzymskim systemie liczenia wartość danej liczby to suma wartości jej znaków cyfrowych. Wyjątek to liczby: 4, 9, 40, 90, 400 i 900, których wartość otrzymuje się poprzez odejmowanie. Aby lepiej zapamiętać cyfry rzymskie, warto poznać następujące zasady:
Aby ułatwić dziecku zapamiętanie cyfr rzymskich, wydrukuj edukacyjne tablice:
Zobacz też:
Trójkąt to wielokąt o trzech bokach i trzech wierzchołkach. Jeden z boków nazywany jest podstawą, a dwa pozostałe ramionami. Dwusieczne kątów trójkąta przecinają się, tworząc punkt, który jest środkiem okręgu wpisanego w trójkąt. Natomiast symetralne boków przecinają się w punkcie, który jest środkiem okręgu opisanego na trójkącie. Suma miar kątów w trójkacie wynosi 180°. Ze względu na długość boków trójkąta wyróżniamy: trójkąt równoboczny – trójkąt, który ma wszystkie boki równe i wszystkie kąty równe (każdy kąt ma wartość 60°), trójkąt równoramienny – trójkąt, który ma przynajmniej dwa boki równej długości, trójkąt różnoboczny – trójkąt, który ma wszystkie boki różnej długości. Ze względu na wartość kątów trójkąta wyróżniamy: trójkąt ostrokątny – trójkąt, który ma wszystkie kąty ostre, wartość każdego kąta jest zatem mniejsza niż 90°, trójkąt prostokątny – trójkąt, który ma jeden kąt prosty i dwa kąty ostre o wartości 45°, boki kąta prostego to przyprostokątne, a bok leżący naprzeciw kąta prostego to przeciwprostokątna, trójkąt rozwartokątny – trójkąt, który ma jeden kąt rozwarty, o wartości większej niż 90° oraz dwa kąty ostre. Co to jest pole trójkąta? Podstawowy wzór Pole trójkąta jest to powierzchnia wyodrębniona bokami figury. Aby obliczyć pole trójkąta, musisz pomnożyć długość podstawy przez długość wysokości opuszczonej na tę podstawę. Następnie otrzymany wynik podzielić przez 2. Podstawowy wzór na pole trójkąta to P = ½ bh ( można spotkać wzór P = ½ ah , wszytko zależy od przyjętego oznaczenia boków trójkąta), gdzie: b – długość boku trójkąta, h – długość wysokości opuszczonej na bok b. Jak obliczyć pole trójkąta prostokątnego?...
Kwadrat to wielokąt foremny o czterech bokach, czyli czworobok. Suma kątów w kwadracie wynosi 360°. Każdy kwadrat jest prostokątem, a punkt przecięcia przekątnych jest środkiem okręgu opisanego i wpisanego w kwadrat. Co to jest pole kwadratu? Pole kwadratu to powierzchnia wyodrębniona konturami figury. Pole kwadratu wynosi a 2 , gdzie a znaczy długość boku tego kwadratu. Jak obliczyć pole kwadratu? Wzór Wzór na pole kwadratu to: P=a 2 , gdzie: P – pole kwadratu a – długość boku kwadratu Jak obliczyć pole kwadratu za pomocą przekątnych? Wzór na pole kwadratu z przekątnych to: P=½d 2 , gdzie: P – pole a – bok kwadratu d – przekątna Obliczając pole poza liczbą, należy podnieść do kwadratu również jednostkę. Jak obliczyć pole kwadratu: przykłady Przykład 1: Oblicz pole kwadratu, którego boki mają po 5 cm. Mając w zadaniu wszystkie potrzebne dane, możemy podstawić je do wzoru: P=a 2 . P=5 2 P=5*5 P=25 cm 2 Odpowiedź: Pole kwadratu wynosi 25 cm 2 . Przykład 2: Oblicz pole kwadratu, którego przekątne mają po 8 cm. Mając w zadaniu wszystkie potrzebne dane, możemy podstawić je do wzoru: P=½d 2 . P = ½ 8 2 P = ½ *64 P= 32 cm 2 Odpowiedź: Pole kwadratu wynosi 32 cm 2 . Przykład 3: Oblicz pole kwadratu, którego obwód wynosi 24 cm. Najpierw należy obliczyć długość boku kwadratu. O = 4*a a = O:4 a = 24:4 a = 6 cm Mając w zadaniu wszystkie potrzebne dane, możemy podstawić je do wzoru: P=a 2 . P = a 2 P = 6 2 P = 36 cm 2 Odpowiedź: Pole kwadratu wynosi 36 cm 2 . Zobacz także: Jak obliczyć pole trapezu: wzór Liczby naturalne: definicja. Jak się oznacza liczby naturalne? Zabawy matematyczne dla dzieci w różnym wieku
W 2015 roku najpopularniejszym niemieckim słowem okazało się „smombie”: neologizm powstały ze słów „smartfon” i „zombie”. Jak łatwo się domyślić, oznacza ono kogoś, kto praktycznie nie rozstaje się ze swoim telefonem. Zasypia z nim i zaczyna dzień. Chodzi z nim nawet do łazienki. Na ulicy, zamiast patrzeć na drogę, patrzy w ekran. Zupełnie jak zombie. Jak wielu z nas. Robimy krzywdę samym sobie, a co gorsza – naszym dzieciom. Rodzice nie przygotowują dzieci do prawdziwego życia „Obserwuję ten trend od 1995 r. Rodzice są coraz mniej cierpliwi, coraz mniej chce im się radzić sobie z widzimisię swoich dzieci. Dlatego dają im to, czego te chcą, byle tylko były wreszcie cicho” – podkreśla Michael Winterhoff, psycholog dziecięcy cytowany przez Business Insider. To właśnie w 1995 roku rozpoczęła się rewolucja cyfrowa. Zdaniem psychologa rodzice nie przygotowują swoich dzieci do prawdziwego życia. Powinni pokazywać pociechom, że nie zawsze wszystko musi iść po ich myśli. Tymczasem oni – jak mówi ekspert – przestali działać, tylko reagują. „Reagują na swoich smartfonach, tabletach, na Facebooku, na zachowanie dzieci. I to reagują natychmiast” – dodaje Michael Winterhoff. Rodzice powinni odzyskać wewnętrzny spokój Kiedy dziecko nie chce się uspokoić, rodzice sadzają je przed telewizorem. Dają mu do ręki tablet czy telefon, żeby zajęło się czymś na kilka godzin. Ekspert ostrzega, że to bardzo niebezpieczne. Podkreśla, że jeśli rodzice nie zaczną uczyć mniej więcej rocznego dziecka, że nie dostanie wszystkiego, czego chce, natychmiast, potem może być już za późno. Z konsekwencjami tego zaniedbania może borykać się ono nawet jeszcze w dorosłym życiu. Co powinni zatem zrobić rodzice? Jak tłumaczy psycholog, muszą osiągnąć wewnętrzny spokój. „Uczucie...
