cyfry rzymskie
Adobe Stock/goodluz, vectorscore
Gry i zabawy

Cyfry rzymskie od 1 do 1000. Jak je zapamiętać?

Cyfry rzymskie wyglądają inaczej niż cyfry arabskie, na początku więc dziecko może mieć trudność z ich zapamiętaniem. Warto jednak pamiętać, że system rzymski tworzy tylko siedem liter – podpowiadamy, jak szybko nauczyć się wszystkich znaków od 1 do 1000.

Cyfry rzymskie powstały mniej więcej w VI-V w. p.n.e. Wbrew pozorom nie stworzyli ich Rzymianie, ale Etruskowie, choć to ci pierwsi zmodyfikowali ten system liczenia i go upowszechnili. Znaków rzymskich używano w Europie łacińskiej przez całe stulecia – zostały wyparte przez prostsze cyfry arabskie dopiero pod koniec epoki średniowiecza. Wyjaśniamy, jak wyglądają cyfry rzymskie od 1 do 1000. Warto je znać – przydadzą się dziecku do zapisywania dat i odczytywania godzin.

Cyfry rzymskie

Znaki rzymskie wyglądają jak proste nacięcia, bo właśnie poprzez nacinanie drewnianych tabliczek zapisywano kiedyś różne obliczenia. W cywilizacji etruskiej korzystano z pięciu znaków, a Rzymianie dodali do nich jeszcze dwa symbole. Z czasem cyfry rzymskie zaczęły wyglądem przypominać litery łacińskiego alfabetu.

I – to liczba 1. Prosta i łatwa do zapamiętania, bo przypomina jedynkę arabską.

V – to liczba 5. Wygląda jak litera V. Co ciekawe, początkowo zapisywano ją odwrotnie, jako Λ.

X – to liczba 10. Skąd się wzięła? Podczas wykonywania pionowych nacięć co dziesiąte przekreślano. Z czasem symbol zaczął przypominać literę X.

L – to liczba 50. Kiedyś co dziesiąty znak Λ oznaczano dodatkową kreską. Po wielu modyfikacjach przyjął kształt litery L.

C – to liczba 100. C pochodzi od łacińskiego słowa „centum” i oznacza „sto”.

D – to liczba 500. Co setny symbol 5, czyli Λ, obrysowany ramką. Po zmianach znak zaczął przypominać literę D. Możliwe, że nawiązuje do łacińskiego słowa „demi-mille” oznaczającego pół tysiąca.

M – to liczba 1000. Co setny symbol 10, czyli X, także oznaczano ramką, w efekcie powstała cyfra rzymska o kształcie litery M. Może ona także oznaczać łacińskie słowo „mille”, czyli „tysiąc”.

Jak wyglądają znaki rzymskie?

Rzymski system liczenia składa się z 7 znaków: I, V, X, L, C, D, M. Oto przypisanie do nich cyfry:

  • I oznacza 1, 
  • V oznacza 5,   
  • X oznacza 10,  
  • L oznacza 50,
  • C oznacza 100,
  • D oznacza 500,
  • M oznacza 1000.

Liczby rzymskie od 1 do 1000

Cyfry rzymskie od 1 do 10:

  • I – jeden,
  • II – dwa,
  • III – trzy,
  • IV – cztery,
  • V – pięć,
  • VI – sześć,
  • VII – siedem,
  • VIII – osiem,
  • IX – dziewięć,
  • X – dziesięć.

Cyfry rzymskie od 11 do 20:

  • XI – jedenaście,
  • XII – dwanaście,
  • XIII – trzynaście,
  • XIV – czternaście,
  • XV – piętnaście,
  • XVI – szesnaście,
  • XVII – siedemnaście,
  • XVIII – osiemnaście,
  • XIX – dziewiętnaście,
  • XX – dwadzieścia.

Cyfry rzymskie od 1 do 100:

  • I – jeden,
  • X – dziesięć,
  • XX – dwadzieścia,
  • XXX – trzydzieści,
  • XL – czterdzieści,
  • L – pięćdziesiąt,
  • LX – sześćdziesiąt,
  • LXX – siedemdziesiąt,
  • LXXX – osiemdziesiąt,
  • XC – dziewięćdziesiąt,
  • C –  sto.

Cyfry rzymskie od 100 do 1000:

  • C – sto,
  • CC – dwieście,
  • CCC – trzysta,
  • CD – czterysta,
  • D – pięćset,
  • DC – sześćset,
  • DCC – siedemset,
  • DCCC – osiemset,
  • CM – dziewięćset,
  • M – tysiąc.

Kliknij, aby wydrukować:

cyfry rzymskie
Adobe Stock/THP Creative

Cyfry rzymskie: daty

Dziś już rzadko używa się znaków rzymskich, wciąż jednak powszechne jest zapisywanie za ich pomocą kolejnych miesięcy. Oto daty według cyfr rzymskich:

  • I – styczeń,
  • II – luty,
  • III – marzec,
  • IV – kwiecień,
  • V – maj,
  • VI – czerwiec,
  • VII – lipiec,
  • VIII – sierpień,
  • IX – wrzesień,
  • X – październik,
  • XI – listopad,
  • XII – grudzień.

Jak zapamiętać cyfry rzymskie?

W rzymskim systemie liczenia wartość danej liczby to suma wartości jej znaków cyfrowych. Wyjątek to liczby: 4, 9, 40, 90, 400 i 900, których wartość otrzymuje się poprzez odejmowanie. Aby lepiej zapamiętać cyfry rzymskie, warto poznać następujące zasady:

  • Nie stawia się obok siebie więcej niż trzech takich samych znaków spośród: I, X, C lub M. Oznacza to, że liczba 4 nie składa się z czterech jedynek (IIII), tylko zapisuje się ją jako IV (5-1). Podobnie liczba 40 to nie cztery dziesiątki (XXXX), tylko XL (50-10).
  • Nie stawia się obok siebie dwóch znaków V, L, D. Czyli np. liczba 100 to nie dwie 50 (LL), tylko osobny znak (C).
  • Znakami, które poprzedzają symbol oznaczający większą liczbę, mogą być jedynie znaki: I, X oraz C. Czyli aby zapisać liczbę mniejszą, trzeba od większej odjąć 1, 10 lub 100.

Aby ułatwić dziecku zapamiętanie cyfr rzymskich, wydrukuj edukacyjne tablice:

cyfry rzymskie cwiczenie
Adobe Stock/nataljacernecka

znaki rzymskie
Adobe Stock/nataljacernecka

Zobacz też:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA