Zabawy tematyczne

Cykl artykułów "Zabawa to poważna sprawa" sponsorowanych przez IKEA

Zabawy tematyczne (inaczej zabawy w role) to jedne z najważniejszych zabaw dziecięcych. Podejmowane są przez całe dzieciństwo, ale oczywiście w zależności od wieku dzieci różnią się tematyką, stopniem złożoności, czasem trwania. Dwulatka upychająca lalkę w wózku i śpiewająca jej kołysankę bawi się przez 2-3 minuty w mamę, grupa pięciolatków może przez kilkadziesiąt minut odgrywać role różnych członków rodziny, szykujących obiad, wychodzących z psem na spacer, pomagających starszemu dziecku odrobić lekcje itp.

fot. materiały prasowe IKEA

W zabawach tematycznych mamy zatem do czynienia z odtwarzaniem lub kreowaniem różnych sytuacji społecznych, w trakcie których realne doświadczenia dziecka zostają uzupełnione wytworami dziecięcej wyobraźni. Dlatego to, w co bawią się dzieci, zależy nie tylko od ich wieku i poziomu rozwoju, ale także od środowiska, w którym wzrastają, od otaczającej ich kultury, tradycji, a nawet warunków klimatycznych czy geograficznych. Dziecko z krainy jezior raczej nie będzie bawić się w wypasanie owiec na górskiej hali i robienie oscypków, bo po prostu nie ma takich doświadczeń. Ważne jest, że dzięki zabawie tematycznej dziecko w zabawowy sposób ma szanse uczestniczyć w życiu dorosłych, robić to, co oni, przygotowywać się do życia społecznego, poznając obowiązujące w nim zasady, reguły i zwyczaje.

fot. materiały prasowe IKEA

Zabawa tematyczna jest niemal zawsze zabawą społeczną – dziecko potrzebuje innych uczestników, bo dopiero ich obecność daje możliwość bogatego, urozmaiconego przebiegu zabawy. Dzieci wciągają zatem do zabawy inne dzieci, a kiedy ich nie ma (lub nie wyrażają zainteresowania proponowaną zabawą) – dorosłych. Trzylatki będą bawić się w grupce 2 – 3 osób (z częstymi nieporozumieniami i kłótniami), sześciolatki stworzyć mogą większy zespół (nawet 7 – 8 osób) i bawić się w miarę zgodnie nawet powyżej godziny.

fot. materiały prasowe IKEA

Zabawa tematyczna wymaga rekwizytów – dostosowanych do jej tematyki zabawek (np. zabawkowych narzędzi typu wiertarka czy śrubokręt; naczyń, sztućców i garnuszków; wagi, kasy i sztucznych warzyw i owoców). Często wykorzystywane są także inne przedmioty, mogące symbolicznie pełnić żądane funkcje – ważne, aby używając tego przedmiotu dziecko mogło wykonać działania wynikające z odgrywanej roli (np. patyczek może posłużyć jako strzykawka dla lekarza, a duże liście jako talerze przy szykowaniu rodzinnego posiłku).
Znaczenie rozwojowe zabaw tematycznych wiąże się z faktem, iż porządkują one i wzbogacają wiedzę dziecka o jego otoczeniu, rozwijają myślenie, wyobraźnię, ale także mowę dziecka, ćwicząc posługiwanie się różnymi zwrotami, sformułowaniami. Doskonalą kompetencje i umiejętności społeczne dziecka, stanowiąc bardzo dobry trening współżycia i komunikowania się z innymi. Umożliwiają także dziecku ekspresję własnych emocji, ale też rozpoznawanie uczuć innych uczestników zabawy i dostosowywanie się do nich.

Oczywiście od najwcześniejszych miesięcy życia dziecku cały czas towarzyszyć będą książeczki z prostymi, czytelnymi ilustracjami, stopniowo wprowadzające obok rysunków także proste podpisy, a potem pierwsze historie i proste opowiadania. Warto także kierować się umieszczaną na opakowaniu informacją o grupie wiekowej, dla jakiej przeznaczona jest określona zabawka.

dr Aleksandra Piotrowska, psycholog dziecięcy, ekspert kampanii IKEA "Zabawa to poważna sprawa".