inteligencja
Adobe Stock
Wychowanie

Inteligencja – czym jest, rodzaje inteligencji, od czego zależy

Inteligencja to dość wieloznaczne pojęcie i definiuje się ją na wiele sposobów. Potocznie inteligencją nazywa się zdolność do rozwiązywania praktycznych problemów, zdolności językowe i umiejętności społeczne.

Można być inteligentnym, ale nie odznaczać się mądrością. Można mieć ogromną wiedzę, ale być mało inteligentnym. Inteligencja nie gwarantuje sukcesu w życiu, choć naukowcy twierdzą, że była podstawową cechą, która zdecydowała o sukcesie naszego gatunku. Czym zatem jest inteligencja i czy jesteśmy jedynym inteligentnym gatunkiem na Ziemi?

Spis treści:

Czym jest inteligencja?

Jak dotąd powstało wiele definicji inteligencji. Na pewnym etapie nauki inteligencją określano zdolność do postrzegania, analizowania, uczenia się na własnych błędach i przystosowywania do zmian w otoczeniu. Niewątpliwie ludzie odznaczają się tymi cechami, ale tak pojmowanej inteligencji nie sposób odmówić też przynajmniej części zwierząt. A to z pewnością nie podobało się wielu ludziom, którzy inteligencję chcieli widzieć jako cechę tylko ludzką.

Dzisiaj już wiadomo, że zwierzęta w pewnym stopniu też odznaczają się inteligencją, a do najinteligentniejszych z nich zalicza się np. małpy człekoształtne, delfiny, ptaki krukowate, a nawet ośmiornice. 

Mimo tego, że jesteśmy gatunkiem inteligentnym, niektórym ludziom odmawia się inteligencji, a o innych mówi się, że są wyjątkowo inteligentni. Co zatem odróżnia jednych od drugich?

Definicja inteligencji w wymiarze ludzkim

Inteligencja to zdolność do myślenia, rozwiązywania problemów i angażowania do tego adekwatnych procesów poznawczych takich jak uczenie się, zapamiętywanie, szybkość przetwarzania danych (np. kojarzenie), uwaga. Osoba inteligentna nie popełnia dwa razy tych samych błędów i dąży do celu w zorganizowany sposób. Inteligencja pomaga wykryć problem, odkryć, na czym on polega oraz znaleźć jego rozwiązanie (o ile takowe istnieje), a na dodatek pozwala tworzyć i realizować plany.

Od czego zależy inteligencja?

Aby stać się osobą inteligentną, trzeba nie tylko urodzić się z predyspozycjami w tym kierunku. Dzisiaj już wiadomo, że u podstaw inteligencji leżą również zdobyte doświadczenia, np. wychowanie, ale też wiedza, wpływy społeczne i kulturowe, a nawet prawidłowe żywienie. Każdy człowiek rodzi się z mniejszym lub większym potencjałem inteligencji, ale to od środowiska zależy, czy ten potencjał w pełni się rozwinie czy nie.

Rodzaje inteligencji według Gardnera

Koncepcja różnych rodzajów inteligencji to owoc pracy amerykańskiego psychologa – Howarda Gardnera. W latach 80. XX wieku przedstawił on teorię inteligencji wielorakiej, która do dzisiaj ma wielu zwolenników. Zgodnie z nią, ocena inteligencji wyłącznie na podstawie testu IQ (o nim piszemy dalej), jest niedokładna, gdyż każdy człowiek ma inne predyspozycje psychiczne i w jednym obszarze będzie radził sobie lepiej, a w innym gorzej.

Według Gardnera inteligencja jest wielopłaszczyznowa, a na dodatek można ją w poszczególnych obszarach ćwiczyć i rozwijać. To oznacza, że nie tylko ludzi sprawnie posługujących się słowem czy sprawnie liczących można nazwać inteligentnymi.

8 rodzajów inteligencji wg Gardnera:

  • inteligencja językowa – pozwala sprawnie posługiwać się słowem mówionym i pisanym, uczyć się języków obcych, żartować
  • inteligencja logiczno-matematyczna – daje możliwość posługiwania się logiką, liczbami i schematami
  • inteligencja wizualno-przestrzenna – pozwala myśleć obrazowo, używać wyobraźni, korzystać z map i wykresów
  • inteligencja ruchowa – zapewnia sprawność fizyczną, posługiwanie się gestami i mimiką
  • inteligencja muzyczna – zapewnia uzdolnienia muzyczne – doskonały słuch, poczucie rytmu
  • inteligencja interpersonalna – pozwala odczytywać intencje i emocje innych oraz współpracować w grupie
  • inteligencja intrapersonalna – pozwala analizować własne przeżycia i problemy
  • inteligencja przyrodnicza – zapewnia dobre samopoczucie w otoczeniu przyrody, pozwala docenić wagę ekologii.


Aby zorientować się, jaki typ inteligencji dominuje u twojego dziecka, zobacz: Który typ inteligencji ma twoje dziecko? Test.

Miara inteligencji – test IQ

Najbardziej popularnym miernikiem inteligencji są testy IQ (tzw. iloraz inteligencji). Należą one do testów badających inteligencję językową, logiczno-matematyczną i wizualno-przestrzenną, ale pomijają inne wyodrębnione przez Gardnera obszary inteligencji. Testy IQ składają się z zadań o rosnącym stopniu trudności. Do każdego z nich podane są zwykle 4 odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde zadanie jest punktowane.

Wynik testu IQ podaje się w liczbach, które interpretuje się następująco (zgodnie z krzywą Gausssa):

  • wynik IQ poniżej 70 – poziom inteligencji niezmiernie niski, wskazuje na problemy z pracą umysłową
  • wynik IQ 71-80 – poziom bardzo niski
  • wynik IQ 81-90 – poziom niski
  • wynik IQ 91-100 – poziom średni
  • wynik IQ 101-110 – poziom wysoki średni
  • wynik IQ 111-120 – inteligencja ponadprzeciętna
  • wynik IQ 121-130 – poziom wysoko ponadprzeciętny
  • wynik IQ 131-140 – poziom wyjątkowo wysoki
  • wynik IQ powyżej 140 – poziom ekstremalnie wysoki, takie IQ ma tylko 0,2 proc. ludzi.


Do badania inteligencji w różnych obszarach służą inne testy. W ocenianiu inteligencji dzieci w wieku szkolnym często nadal stosowane są testy IQ, ale nie są badane uzdolnienia w pozostałych obszarach. To może być krzywdzące dla wielu z nich i może utrudniać wybór kierunku dalszego kształcenia i ścieżki kariery zawodowej.

Inteligencja a mądrość

Te dwa pojęcia nie są synonimami. Choć są ze sobą związane, każde z nich oznacza coś innego. Można być inteligentnym, ale nie być mądrym, z kolei mądry człowiek z reguły jest inteligentny. Nie można nie być inteligentnym, ale być mądrym. Czym więc jest mądrość?

Mądrość to inteligencja połączona z wiedzą i doświadczeniem oraz zdolnością do panowania nad własnymi emocjami i popędami. Za mądrość uważa się umiejętność podejmowania trafnych decyzji w trudnych warunkach i z uwzględnieniem wielu czynników oraz umiejętność przewidywania ich skutków. Nie ma więc mądrości bez inteligencji i wiedzy, choć wiedza i inteligencja mogą istnieć bez mądrości.

Zobacz też:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
-40% przy zakupach za min. 50 zł
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i o... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
+
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Online

Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i otrzymaj 40% zniżki na produkty nieprzecenione, oznaczone tym kodem na eveline.pl/skorzystaj-z-promocji przy zakupach za min. 50 zł. Oferta ważna tylko na eveline.pl w dniach 18-24.04.2024. Kody rabatowe nie łączą się. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na kolczyki oraz akc... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
Do -30% na wybrane nowości
Do -30% na wybrane nowości
Rabat do -30% na wybrane nowoś... więcej»
Zobacz
+
Do -30% na wybrane nowości
Online
Stacjonarnie

Rabat do -30% na wybrane nowości z kolekcji Wiosna/Lato 2024 i wiele więcej! Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na gomez.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.  

Produkt widoczny na zdjęciu nie jest objęty rabatami.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
Twoja ulubiona biżuteria teraz -20%
Twoja ulubiona biżuteria teraz -20%
Skorzystaj z rabatu i kup wyją... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
+
Twoja ulubiona biżuteria teraz -20%
Online
Stacjonarnie

Skorzystaj z rabatu i kup wyjątkową biżuterię w doskonałej cenie. Z hasłem “SZALENSTWO” -20% na autorskie wyroby ze srebra i srebra złoconego oraz apaszki. Promocja obowiązuje na www.umiar.pl (wpisz kod podczas finalizacji zakupów), a także w butiku stacjonarnym marki na warszawskiej Saskiej Kępie. Szczegóły w butiku i na stronie.  

Najniższa cena apaszki ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 455 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu – 364 zł 

Najniższa cena kolczyków ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 885 zł 

Cena produktu po zastosowaniu rabatu - 708 zł

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
EURO 2024-STARTER PACK z rabatem 10%
EURO 2024-STARTER PACK z rabatem 10%
Oficjalna kolekcja kart UEFA E... więcej»
Kod rabatowy:EURO2024
Zobacz
+
EURO 2024-STARTER PACK z rabatem 10%
Online

Oficjalna kolekcja kart UEFA EURO 2024 od TOPS już dostępna na Kultowy.pl. Tylko teraz TOPPS EURO 2024 – MEGA STARTER PACK z rabatem 10%. Rozpocznij swoją przygodę z kolekcją kart UEFA EURO 2024 i stań się częścią najbardziej ekscytującego wydarzenia sportowego w Europie. 

Najniższa cena produktu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 49,99 zł. 

Cena po zastosowaniu rabatu - 44,99 zł.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:EURO2024
Zobacz
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Rabat do 40% na sprzęt, odzież... więcej»
Kod rabatowy:SPORT
Zobacz
+
Do -40% na najlepsze marki sportowe!
Online
Stacjonarnie

Rabat do 40% na sprzęt, odzież i akcesoria sportowe dostępny w sklepie stacjonarnym i na Sportano.pl. Szczegóły w sklepie i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SPORT
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA