Słuch fonematyczny (słuch fonemowy) to jeden z trzech rodzajów słuchu, jakie posiadamy (oprócz słuchu fizjologicznego i muzycznego). Dzięki niemu możemy rozróżniać fonemy, czyli najmniejsze elementy mowy.

Reklama

Jeśli dziecko ma zaburzenia w zakresie słuchu fonematycznego, może nie odróżniać np. głoski „d” od „t” czy „s” od „sz”. To z kolei może przyczynić się do powstania problemów z pisaniem i czytaniem. Słuch fonemowy można ćwiczyć i warto to robić, by zapobiec podobnym kłopotom u dziecka.

Spis treści:

Słuch fonematyczny – co to jest?

Słuch fonematyczny – zwany również słuchem fonemowym – pozwala nam odróżniać poszczególne dźwięki mowy, np. „e” oraz „i”, „w” oraz „r”, głoski dźwięczne i bezdźwięczne, np. „z” oraz „s”, „g” oraz „k”. Dzięki niemu słyszymy też, jak prawidłowo dzielić słowa na sylaby i głoski. Rozwija się on u dzieci w wieku od 1-2 lat do 6-7 lat, kiedy to kończy się proces kształtowania mowy.

Zaburzenia słuchu fonematycznego: przyczyny i objawy

Przyczyny zaburzeń słuchu fonematycznego nie są do końca znane. Podłoże tych zaburzeń może mieć zatem bardzo szerokie spektrum. Według specjalistów, źródła zaburzeń słuchu fonematycznego stanowić mogą:

Zobacz także
  • Nieprawidłowe funkcjonowanie układu słuchowego,
  • Nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania układu nerwowego,
  • Czynniki genetyczne
  • Czynniki środowiskowe.

Okazuje się też, że niemożliwe jest stwierdzenie dokładnej skali zaburzeń słuchu fonematycznego. Często stopień zaburzeń określa się w oparciu o objawy, które towarzyszą zaburzeniom.

Do objawów zaburzeń słuchu fonematycznego zalicza się:

  • nieprawidłowa wymowa niektórych głosek,
  • opóźniona mowa,
  • wady wymowy,
  • mały zasób słownictwa,
  • problemy z nauką pisania i czytania,
  • trudności w trakcie budowania wypowiedzi ustnych,
  • nierozróżnianie głosek dźwięcznych/bezdźwięcznych, ustnych/nosowych, miękkich/twardych,
  • trudności z przyswajaniem języka obcego.

Ćwiczenia rozwijające słuch fonematyczny

Są to wszelkiego rodzaju zabawy z dźwiękami, dzięki którym dziecko staje się bardziej wrażliwe na dźwięki. Mogą to być:

  • rozpoznawanie odgłosów zwierząt, pojazdów,
  • zabawy instrumentami, zgadywanie, który instrument wydaje dany dźwięk,
  • klaskanie w rytm,
  • wydawanie dźwięku/przestawanie,
  • zwiększanie/zmniejszanie natężenia dźwięku przez przybliżanie i oddalanie instrumentu,
  • zabawy z głoskami, np., wymyślanie wyrazów na tę samą głoskę,
  • dopasowywanie obrazków do głosek, na które się zaczynają przedstawione na nich rzeczy,
  • układanie wyrazów z rozsypanek sylabowych, literowych.

Badanie słuchu fonematycznego

Poziom słuchu fonematycznego można zbadać za pomocą specjalnych testów, np. takich, jakie opracowała logopeda i neuropsycholog, prof. dr hab. Elżbietę Szeląg. Czasami może się okazać, że dziecko nie ma żadnej wady słuchu, a jedynie źle rozwinięty słuch fonemowy. Jeśli jednak widać u malca opóźnienie w rozwoju mowy, warto udać się do laryngologa na badanie słuchu. Obecnie wszystkie noworodki przechodzą badania przesiewowe w szpitalu, ale czasami konieczne jest powtórzenie badania w późniejszym wieku dziecięcym.

Zobacz też:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama