W diecie dzieci, szczególnie tych najmłodszych, mięso odgrywa istotną rolę, można powiedzieć nawet, że jest niezbędne. Zaskoczenie? W czasach ciągłej pogoni za nowościami i próbami syntetycznego zastępowania naturalnej żywności, takie tradycyjne podejście do odżywiania istotnie może dziwić. Jednak zamiast opierać się na ogólnikach i krótkich filmach czy wpisach w social mediach, spróbujmy przyjrzeć się głębiej faktom.
Około szóstego miesiąca życia rozpoczyna się etap wzbogacania diety dzieci. Rodzice podsuwają maluchom coraz to nowe pokarmy. Oczywiście wszystko w formie łatwych do przyswojenia i niewymagających gryzienia papek i przecierów. Dzieci są niezwykle ciekawe kulinarnych nowości, chętnie bawią się jedzeniem, próbują same trafiać nim do buzi, brudząc siebie i wszystko wokół. To czas radości z odkrywania nowych smaków, zaskoczeń i grymasów. Fascynacja jedzeniem i chęć jego odkrywania wynika z głębokiej, naturalnej potrzeby składników odżywczych niezbędnych do rozwoju dziecka. Zapasy zgromadzone w okresie płodowym kończą się i szybko rozwijający się organizm dopomina się budulca.
Do zdrowego rozwoju niezbędne jest np. żelazo. Ten minerał odpowiada za prawidłowy wzrost i regenerację tkanek, zapewnia odpowiednią pracę serca i mięśni, jest konieczny dla powstawania czerwonych krwinek i zapobiega anemii. Dietetycy są zgodni: nie ma lepiej przyswajalnego żelaza niż to, obecne w mięsie. Mleko mamy zawiera 0,5 mg żelaza na litr, zaś niemowlę potrzebuje go aż 11 mg. Szynka i schab wieprzowy to najlepsze, co rodzic może podać dziecku. Świeże, jędrne, chude, o różowo-czerwonej barwie mięso jest idealnym źródłem łatwego do przyswojenia żelaza hemowego. Co więcej, mięso dostarcza dziecku także cynk oraz witaminy z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowego wzrostu wszystkich komórek organizmu, a także korzystnie wpływają na rozwój mózgu i układu pokarmowego. Warto wiedzieć, że witamina B12, o której tu między innymi mowa, wstępuje naturalnie wyłącznie w mięsie.
Na poparcie powyższej tezy, warto sięgnąć do badań. Naukowcy w stanie Kolorado przeprowadzili próbę na grupie 64 niemowlaków. Do diety dzieci włączono mięso i zastępcze produkty mleczne. Po upływie siedmiu miesięcy stwierdzono, że te dzieci, które dostawały mięso wieprzowe (puree z szynki) były średnio o 2 centymetry wyższe od tych, które pozostały na diecie mlecznej. Na dobroczynny wpływ spożywania mięsa w młodym wieku zwraca również uwagę Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, które w wytycznych „Zasady żywienia zdrowych niemowląt” z 2021 roku wskazuje: Począwszy od 6. m. ż., wszystkie niemowlęta powinny otrzymywać pokarmy uzupełniające zawierające żelazo, w tym mięso, ryby lub produkty zbożowe wzbogacane żelazem. Zatem powiedzenie ziemniaczki możesz zostawić, ale mięsko zjedz, okazuje się w pełni uzasadnione. Nasze babcie doskonale wiedziały, czego maluchom potrzeba.
Skoro już wiadomo, że mięso wieprzowe w diecie dziecka jest niezbędne dla jego rozwoju, zadajmy sobie pytanie: kiedy i jak wprowadzać je do jadłospisu. Tak naprawdę to rodzice decydują co, kiedy i w jakiej formie podawać maluszkowi. Przyjmuje się jednak, że szósty miesiąc to moment, kiedy należy do diety wprowadzać pokarmy stałe, w tym mięso wieprzowe. Na początku jego ilość powinna wynosić 10 gramów 2-3 razy tygodniowo i powoli wzrastać do 20 gramów w trakcie jednego posiłku pod koniec pierwszego roku życia dziecka.
W pierwszym roku życia niemowlaka pokarmy mają postać papki/przecieru, jednak z chwilą pojawienia się zębów, można powoli wprowadzać drobno siekane mięso, by uczyć dzieci gryzienia. Nadal pozostajemy przy 2-3 posiłkach mięsnych tygodniowo, przy czym wielkość porcji wzrasta do ok 30-35 gramów, w zależności od apetytu dziecka.
To oczywiste, że dla dziecka wszystko, co najlepsze. Dlatego koniecznie sprawdzajmy źródło pochodzenia mięsa. Polscy producenci to gwarancja świeżości, bowiem okres od uboju do sprzedaży jest najkrótszy. Czytajmy dokładnie etykiety i szukajmy oznaczeń PQS (Pork Quality System) czy QAFP (Quality Assurance for Food Products). To certyfikaty gwarantujące najwyższą jakość mięsa. O ile to możliwe, unikajmy produktów przetworzonych. Szynka, którą przygotujemy samodzielnie z surowego mięsa, to nie tylko najwyższa jakość i bezpieczeństwo, ale także fantastyczny smak. Niech dzieci rosną jak na wieprzowinie.
Składniki:
Mięso:
Glazura:
Przyprawy do szynki:
Sposób przygotowania:
Szynkę, warzywa i przyprawy wkładamy do dużego rondla z zimną wodą. Doprowadzamy wodę do wrzenia i lekko solimy, a następnie redukujemy temperaturę i gotujemy mięso na wolnym ogniu. Za czas gotowania przyjmujemy 40 minut na każdy 1 kg mięsa. Mięso wyjmujemy z wody i czekamy, aż przestygnie. Płyn pozostały z gotowania możemy później wykorzystać np. do zupy. Ostudzoną szynkę dokładnie nacieramy solą, pieprzem i papryką. Piekarnik nagrzewamy do 200°C. Naczynie do pieczenia wykładamy folią aluminiową. Szynkę delikatnie nacinamy w kształt litery „X” a w powstałe otwory wkładamy goździki. Mięso układamy na folii w naczyniu i pieczemy je około 10 minut. W tym czasie szykujemy glazurę: w rondelku rozpuszczamy cukier z cydrem. Następnie dodajemy miód, syrop klonowy i musztardę. Wyjmujemy szynkę z piekarnika i dokładnie smarujemy ją glazurą. Następnie dalej pieczemy około 20 minut. Wyjmujemy mięso i jeszcze raz smarujemy je resztą glazury. Następnie wstawiamy ponownie do piekarnika i pieczemy kolejne 20 minut. Jeśli szynka waży około 2 kg zapiekamy ją 2 razy po ok 35 minut. Kiedy glazura się zarumieni wyjmujemy szynkę z piekarnika i odstawiamy do ostygnięcia.
Źródła:
1. M. Jarosz i inni, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf
2. C. Lifschitz, DHA, kwas foliowy, witamina D, jod i żelazo w profilaktyce zdrowotnej, www.standardy.pl/artykuly/id/711
3. H. Weker i inni, Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, imid.med.pl/images/do-pobrania/Zywienie_niemowlat_www.pdf
4. D. Wnęk, Witamina B12 – gdzie występuje i jakie są przyczyny nadmiaru i niedoboru tej witaminy, www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63297,witamina-b12
5. E. Stasiuk, P. Przybyłowski, Zawartość żelaza w mleku kobiecym i mleku innych ssaków, www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2012/3/1006-1009.pdf
6. Profilaktyka niedokrwistości u niemowląt i dzieci – zalecenia suplementacji, gastroenterologia-praktyczna.pl/a2972/Profilaktyka-niedokrwistosci-u-niemowlat-i-dzieci-----zalecenia-suplementacji.html/
7. H. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, akademia.kalisz.pl/wp-content/uploads/2021/07/karmienie-piersia.stanowisko-tow.gastro.pdf
8. H. Szajewska i inni, Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, ptghizd.pl/cm/uploads/2021/04/smp_01_2021_zasady_zywienia_zdrowych_niemowlat.pdf
9. Global Meat News
Materiał promocyjny Związku POLSKIE MIĘSO
Pierwsze 6 miesięcy życia niemowlaka Najlepszym sposobem żywienia niemowląt przez pierwsze 6 miesięcy ich życia jest karmienie piersią. Zalecają je zarówno globalne organizacje, np. WHO, jak i ich lokalne odpowiedniki, np. Amerykańska Akademia Pediatrii czy Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Mleko mamy jest żywym pokarmem, którego skład zmienia się w zależności od wieku niemowlaka, pory dnia, a nawet podczas jednego karmienia, dlatego dostarcza maluszkowi niemal wszystkich składników odżywczych, witamin i minerałów (poza witaminą D i K), których jego organizm potrzebuje do zdrowego wzrostu i prawidłowego rozwoju. Pod koniec pierwszego półrocza przychodzi czas na zupełnie nowy etap żywienia – rozszerzanie diety dziecka i wprowadzanie do jego menu zupełnie nowych pokarmów, smaków i posiłków. Schemat żywienia niemowląt – jak powinna wyglądać odpowiednio zbilansowana dieta niemowlaka po 6. miesiącu życia Schemat żywienia niemowląt to zbiór informacji, które są wskazówką dla rodziców co do sposobu żywienia maluszków w poszczególnych miesiącach życia. Opisuje on rodzaj, konsystencję oraz ilość poszczególnych posiłków w ciągu dnia. Należy podkreślić, że większość tabelek i wykresów ma jedynie charakter informacyjny – każde dziecko jest inne i ma inne potrzeby, dlatego do kwestii rozszerzania diety należy podchodzić w miarę elastycznie. W przypadku niemowląt otrzymujących mleko mamy, najważniejszą informacją odczytaną ze schematu rozszerzania diety powinna być ilość i rodzaj stałych dań – w pierwszym roku życia należy karmić dziecko „na żądanie” i nie ograniczać liczby ani częstotliwości posiłków z piersi. Dieta 6-miesięcznego dziecka nadal bazuje na mleku – to ono jest podstawą żywienia aż do 1. urodzin. Nie oznacza to, że posiłki uzupełniające schodzą na drugi plan....
Aktualny schemat żywienia niemowląt 2023 oparty jest na jednej bardzo ważnej zasadzie – to dziecko decyduje, ile je, a rodzic – co, kiedy i w jakiej formie dziecko je. Co ta zasada oznacza? Osoby odpowiedzialne za żywienie niemowląt muszą wiedzieć, co i kiedy wprowadzać do diety dziecka. Muszą również być świadome, czego niemowlęta jeść nie powinny. Dziecko decyduje, ile posiłku ma ochotę zjeść. Nie można go zmuszać do jedzenia. Reguły zdrowego rozszerzania diety niemowlęcia pomógł nam wyjaśnić dr n. med. Bartłomiej M. Zalewski z Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, współautor nowych zaleceń żywieniowych. Aktualny schemat żywienia niemowląt 2023: Co to jest schemat żywienia niemowląt? Nowy schemat żywienia niemowląt: zalecenia 2023 gluten jaja kurze orzeszki ziemne ryż soki owocowe napoje roślinne koper włoski metoda BLW i BLISS dieta wegetariańska i wegańska Schemat żywienia niemowląt: pozostałe zalecenia Karmienie piersią wg schematu żywienia niemowląt Karmienie mlekiem modyfikowanym a schemat żywienia niemowląt Jak podawać nowe produkty wg schematu żywienia? Warzywa czy owoce – od czego zacząć zgodnie ze schematem żywienia? Kiedy podawać ryby wg schematu żywienia? Wprowadzanie alergenów – nie należy opóźniać Co powinno pić niemowlę wg schematu żywienia: woda, herbatki, soki? Cukier i dosładzanie produktów Sól i dodawanie soli do posiłków Jakie gatunki mięsa dla niemowlaka wg schematu żywienia? Kiedy podawać mleko krowie zgodnie ze schematem żywienia? Co to jest schemat żywienia niemowląt? Schemat żywienia niemowląt stanowi podpowiedź dla rodziców, jak żywić dziecko w pierwszym roku życia. Został przygotowany przez ekspertów reprezentujących różne...
Rozszerzanie diety dziecka można rozpocząć już po 17. tygodniu życia (po 4. miesiącu), ale nie później niż po 26. tygodniu (po 6. miesiącu życia). Mięso jest jednym z produktów, które zalecają eksperci, ale nie jest ono absolutnie niezbędne w diecie . Tę kwestię wyjaśnia pediatra dr n. med. Grażyna Rowicka z IMiD. Czy niemowlak może nie jeść mięsa? Zgodnie z aktualnym stanowiskiem ekspertów Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) dietę wegetariańską można stosować u dzieci , ale niektóre jej postacie są trudne do zbilansowania, np. laktowegańska, wegańska, makrobiotyczna. Która z diet bezmięsnych jest bezpieczna dla dziecka? Bezpieczną dla dzieci formą diety wegetariańskiej jest semiwegetarianizm polegający na niejedzeniu czerwonego mięsa, a uwzględniający spożycie mięsa białego, ryb, jajek , mleka i jego przetworów, owoców i warzyw, nasion roślin strączkowych, oraz laktoowowegetarianizm – uwzględniający mleko i jego przetwory, jaja, warzywa i owoce, rośliny strączkowe, orzechy. Diety te są bezpieczne, o ile rodzice mają odpowiednią wiedzę żywieniową. Jakich składników może zabraknąć małemu wegetarianinowi? Stosowanie diet wegetariańskich może prowadzić do niedoboru, np. białka, witaminy B 12 , D oraz żelaza, cynku, wapnia, folianów, kwasów tłuszczowych omega-3. Mali wegetarianie powinni być pod opieką nie tylko lekarza, ale także dietetyka, by ich dieta i stan zdrowia były na bieżąco monitorowane. Niekiedy wskazana może być suplementacja deficytowych składników diety. Zobacz też: Po co rozszerzać dietę niemowlakowi?
