Gluten a rozszerzanie diety dziecka. Kiedy wprowadzić go do menu niemowlaka?
Czym jest gluten? Kiedy można wprowadzić go do diety maluszka? Jaki wartościowy posiłek możemy zaproponować niemowlęciu? Na te i wiele innych pytań odpowiada Katarzyna Szulc, specjalistka ds. żywienia dzieci.
Przetwory zbożowe to obok warzyw i owoców jedne z pierwszych produktów w posiłkach dla niemowląt. Są źródłem węglowodanów, białka roślinnego, witamin z grupy B, składników mineralnych, takich jak żelazo niehemowe, cynk, potas, magnez, a także błonnika, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego.
Niektóre zboża zawierają gluten, który może wywoływać pewne wątpliwości wśród młodych rodziców. Kiedy i w jaki sposób należy wprowadzić gluten do jadłospisu dziecka? Wyjaśnia Katarzyna Szulc – dietetyk i ekspertka IV edycji kampanii „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty”. Nasza rozmówczyni na swoim blogu dzieli się wskazówkami dotyczącymi m.in. prawidłowego rozszerzania diety niemowlaka, odpowiadając na ważne pytania w tej dziedzinie.
Zacznijmy od tego, czym jest gluten?
Glutenem nazywamy białka występujące w wybranych zbożach, takich jak pszenica (oraz wszystkie jej odmiany), żyto, pszenżyto, jęczmień i owies (ten ostatni naturalnie jest bezglutenowy, ale pojawia się w nim gluten poprzez kontakt z innymi zbożami podczas przetwarzania). Gluten spotykamy w produktach wytworzonych z wyżej wymienionych zbóż: pieczywie, kaszach, mąkach, makaronach, a także w wielu innych przetworach spożywczych. Warto zaznaczyć, że dla większości osób gluten nie jest szkodliwy, a spożywanie produktów zawierających go jest bezpieczne, podobnie jak dobrze zbilansowana dieta bezglutenowa. Problem pojawia się, gdy dieta bezglutenowa nie jest odpowiednio zbilansowana pod kontrolą specjalisty.
W którym miesiącu życia dziecka wprowadzać zboża oraz gluten?
Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami, produkty zbożowe, w tym również te zawierające gluten, można wprowadzać do diety dzieci w tym samym czasie co inne pokarmy uzupełniające, czyli nie wcześniej niż w 17. tygodniu życia (począwszy od 5. m.ż.) oraz nie później niż w 26. tygodniu (począwszy od 7. m.ż.). Jednocześnie Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) rekomenduje, by jadłospis niemowląt rozszerzać o gluten nie wcześniej niż w 17. t.ż. i nie później niż do ukończenia 1. roku.
Kiedy dziecko jest gotowe na rozszerzanie diety?
Wiek dziecka to nie jedyny wyznacznik, którym należy się sugerować, planując rozszerzanie diety. Trzeba obserwować, kiedy dziecko zaczyna przejawiać gotowość do spożywania pokarmów stałych. Objawia się ona poprzez rozmaite, nabywane stopniowo umiejętności, takie jak: samodzielne siedzenie (lub z delikatnym podparciem), zainteresowanie jedzeniem, chwytanie jedzenia i trafianie nim do buzi, próby przeżuwania jedzenia, a także utrata odruchu wypychania jedzenia językiem.
W jaki sposób wprowadzać gluten do diety?
Tak jak wszystkie nowe produkty wprowadzane do posiłków dziecka na etapie rozszerzania diety, tak i gluten należy wdrażać stopniowo oraz w niewielkich ilościach. Niestety zalecenia nie określają jego optymalnej ilości, dlatego warto podejść do tego z umiarem – nie musimy już odmierzać każdej łyżeczki kaszki pszennej, jak to kiedyś było w zwyczaju, ale też nie zaleca się podawania całej miseczki naraz. Na początku dodajemy do diety niemowlaka małe porcje takich przetworów glutenowych, jak kaszki, pieczywo czy makarony, obserwując jednocześnie reakcję organizmu dziecka.
Jakie niepożądane objawy mogą pojawić się po wprowadzeniu glutenu?
Jednego dnia nie powinniśmy wprowadzać innych nowych produktów do diety dziecka. Dzięki temu możemy dokładnie obserwować reakcję organizmu dziecka na nowy składnik, co jest kluczowe dla zidentyfikowania ewentualnych chorób glutenozależnych, takich jak celiakia czy alergia pokarmowa. Podczas wprowadzania glutenu należy przyglądać się dziecku pod kątem wystąpienia potencjalnych objawów reakcji alergicznej lub nietolerancji na gluten, do których zaliczyć można wysypki skórne, biegunkę, wymioty i bóle brzucha. W przypadku jakichkolwiek niepokojących symptomów, trzeba skontaktować się z lekarzem.
Czy żywienie niemowląt zmienia się znacząco po 6. miesiącu życia?
Wraz z rozwojem dziecka jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze wzrasta. Szczególnie istotne jest zapewnienie odpowiedniej ilości żelaza, którego zapasy zaczynają się wyczerpywać właśnie około 6. miesiąca życia. Do diety malucha należy wprowadzać produkty gęste odżywczo i energetycznie. Gęstość odżywcza i energetyczna oznacza, że dany posiłek dostarcza dużej ilości witamin, składników mineralnych oraz energii w stosunkowo niewielkiej ilości.
Z czego składać się może posiłek o dużej gęstości odżywczej i energetycznej dla niemowlaka, zawierający produkty zbożowe?
Przykładem takiego posiłku jest zupa warzywna z dodatkiem kaszy, np. jęczmiennej, a także mięsa lub roślin strączkowych i odrobiną oleju roślinnego. Może to być też kromka chleba z pastą z roślin strączkowych z dodatkiem oleju roślinnego oraz warzywami albo płatki pełnoziarniste, na przykład orkiszowe lub owsiane, z dodatkiem owoców i mielonych orzechów.
Organizatorem kampanii promocyjno-edukacyjnej „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” jest Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.
Więcej informacji o kampanii znajduje się na stronie internetowej: www.glutenowyzawrotglowy.pl oraz na profilach:
https://www.instagram.com/glutenowyzawrotglowy/
Materiał promocyjny kampanii informacyjnej „Glutenowy Zawrót Głowy”