Jak żyć bez mleka

Próbowałam bezmlecznej diety przez miesiąc. Dokładnie studiowałam etykiety produktów, które kupowałam. Tych, na których producent nie podał wszystkich składników (tak jest na niektórych gatunkach pieczywa czy wędlin), po prostu nie kupowałam. I jak? Teraz wiem, że stosowanie bezmlecznej diety to rzecz karkołomna, bo mało co można jeść, a w dodatku trudno stwierdzić, czy przy okazji nie „zjada się” za mało wapnia. Bo przecież mleko, sery i jogurty mają go najwięcej. Tymczasem ten pierwiastek jest szczególnie ważny dla małego dziecka, którego kości nie tylko rosną, ale też się mineralizują. Jeśli malec dostanie za mało wapnia, będą one słabe i łamliwe. Co więc robić, gdy dziecko ma alergię na mleko? Wspólnie ze specjalistą odpowiadamy na wasze pytania.

Czy krostki na buzi niemowlęcia zawsze oznaczają alergię na mleko
Oczywiście, że nie. Skóra niemowlęcia jest niedojrzała, łatwo pojawiają się na niej różne krostki, grudki, zaczerwienienia. Ich powodem może być źle dobrany kosmetyk albo np. prosaki, łojotokowe zapalenie skóry. Tak naprawdę to, czy krostki są oznaką alergii, może stwierdzić tylko doświadczony lekarz, najlepiej dermatolog dziecięcy. Przy zmianach alergicznych charakterystyczne jest to, że skóra jest sucha, napięta, a policzki wyglądają, jakby były polakierowane.

Jakie mleko modyfikowane dla alergika - testy rodziców

Dlaczego właściwie dzieci mają najczęściej uczulenie na mleko
Błona śluzowa przewodu pokarmowego niemowlęcia jest jeszcze niedojrzała i bardzo przepuszczalna. Łatwo przenikają przez nią alergeny. Najczęstszym z nich jest białko mleka, bo przecież właśnie na mleku opiera się w pierwszym roku życia dieta każdego maluszka.

Jak wykryć ten rodzaj alergii u niemowlęcia
To naprawdę trudne, gdyż uczulenie można poznać tylko na podstawie objawów, jakie ma dziecko. Powodują one określone dolegliwości ze strony układu pokarmowego, oddechowego, skóry. O alergii świadczą przewlekłe kolki, wymioty, bóle brzuszka, biegunki. Maluszek zwykle nie chce jeść, źle przybiera na wadze, płacze po karmieniu. Wiele szkrabów ma zmiany skórne. Ale nie wszystkie. U niektórych niemowląt jedynymi objawami są przewlekły katar i kaszel. Jeśli lekarz podejrzewa, że przyczyną problemów jest mleko, może zalecić dziecku dietę bezmleczną. Po 2–3 tygodniach jej stosowania objawy powinny ustąpić. Jeśli tak się stanie, jest to potwierdzeniem, że ich przyczyną była alergia. Jeżeli nie, to znaczy, że przyczyn zdrowotnych kłopotów maleństwa trzeba poszukać gdzie indziej.

Czy mój pokarm może uczulać córeczkę
Nie. Poza naprawdę wyjątkowymi sytuacjami (zdarza się mniej więcej raz na dziesięć tysięcy przypadków alergii) nie ma czegoś takiego, jak uczulenie na pokarm mamy. Powinnaś jednak pamiętać, że przenika do niego wszystko, co jesz. Jeśli więc pijesz mleko, jesz twarogi, żółte sery, lubisz kefir i jogurt, to oczywiście w twoim pokarmie znajdą się białka krowiego mleka. U uczulonego malca nawet ich niewielkie ilości mogą powodować objawy alergii. Rada jest prosta: wyklucz ze swojej diety wszystko, co zawiera białko mleka, a więc mleko, a poza tym sery, jogurty, kefiry. Nie jedz też wołowiny i cielęciny: zawierają one podobne białka.

Czy malec uczulony na mleko może pić mieszanki modyfikowane
Absolutnie nie! Ich bazą przecież też jest mleko krowie. Co prawda mają one tak zmieniony skład, by jak najbardziej zbliżyć go do kobiecego pokarmu, ale nadal są w nich uczulające białka. Dziecku, u którego lekarz rozpoznał alergię, nie podawaj też tzw. mleka hypoalergicznego, czyli HA. Jest ono przeznaczone dla maluszków zagrożonych alergią, ale tych, u których jeszcze nie została ona rozpoznana. Białko krowiego mleka zostało w nich tylko częściowo zmienione, poszatkowane. Uczula mniej niż to zawarte w mleku modyfikowanym, jednak maluszkowi, który ma już objawy alergii, ono nie pomoże. Lekarz na pewno zaleci dziecku specjalistyczne mieszanki lecznicze, mlekozastępcze, takie jak Nutramigen, Bebilon Pepti, Bebilon Pepti MCT. Kupuje się je wyłącznie w aptece, na receptę.

Malec, który dostaje Bebilon Pepti lub Nutramigen, nie będzie miał niedoborów wapnia
Nie. Mieszanki dla niemowląt, zarówno te zawierające mleko modyfikowane, jak również lecznicze, mają wszystkie witaminy oraz składniki mineralne potrzebne dziecku. Również wapń. Jeśli malec wypija mieszankę mniej więcej w takiej ilości, jak zaleca lekarz, na pewno nie zabraknie mu wapnia.

Synek zjada połowę tego, co powinien, co zrobić, by pił więcej
Cierpliwie podawać mu lecznicze „mleko” i nie zrażać się odmowami. Problem z przyzwyczajeniem się do specyficznego smaku tego typu mieszanek mają dzieci, które poznały i polubiły już smak mleka np. z piersi lub modyfikowanego. Maluszki, które piją Nutramigen od urodzenia, problemu nie mają. Jeśli objawy alergii są niewielkie, to po rozmowie z lekarzem (jest konieczna!) możesz spróbować na początek mieszać „stare” mleko z nowym. Na początek do buteleczki wlej tylko np. 30 ml Nutramigenu, a resztę uzupełnij mieszanką, którą do tej pory malec pił. Następnego dnia powoli zwiększaj ilość mieszanki mlekozastępczej. Po kilku dniach malec będzie już ją pił samą. Gdy skończy cztery miesiące, kilka łyżek mieszanki mlekozastępczej możesz dodawać do zupek, kaszek, owoców, gotowanych warzyw, a potem naleśników, ciast.
[CMS_PAGE_BREAK]
Mogę podać synkowi mleko sojowe
Tylko wtedy, jeśli tak zadecyduje lekarz. Sama nie eksperymentuj i nie zmieniaj Nutramigenu na mieszankę sojową. Niestety, maluchy, które mają alergię na mleko, często uczulają się na soję. Dlatego lekarze zwykle nie zalecają mieszanek sojowych alergiokom, zwłaszcza w pierwszych sześciu miesiącach życia. Mogą je za to pić maluszki z nietolerancją laktozy. To cukier występujący w krowim mleku: w mieszankach sojowych go nie ma.

Jak rozszerzać dietę uczulonego maluszka
Najlepiej, gdybyś karmiła go tylko piersią do końca szóstego miesiąca. Jeśli dziecko pije leczniczą mieszankę, nowe dania zacznij wprowadzać w piątym miesiącu (chyba że lekarz zadecyduje inaczej). Rób to bardzo ostrożnie, by nie przeoczyć żadnej niepożądanej reakcji alergicznej. Jako pierwsze nowe danie możesz podać zupkę-papkę, początkowo najlepiej z jednego warzywa (np. ziemniaka lub marchewki). Dodaj do niej łyżeczkę oliwy z oliwek lub oleju. Podaj dziecku 1–2 łyżeczki nowego dania. Jeśli nie pojawiają się żadne niepokojące objawy, następnego dnia daj mu go więcej. Po 2–3 dniach możesz dodać kolejne warzywo. Zupkę zagęszczaj kleikiem ryżowym lub kaszką kukurydzianą. Pamiętaj tylko, by w pierwszym roku życia nie podawać smykowi niczego, co pochodzi z mleka: czyli jogurtów, twarogów. Ostrożnie wprowadzaj jajko (żółtko w 11. miesiącu, a całe jajko w połowie drugiego roku życia) oraz ryby (w drugim roku życia).

Czego jeszcze, oprócz mleka, jogurtów i serów, dziecku nie wolno jeść
Praktycznie wszystkiego, w czym jest białko mleka. Czyli: chałek, bułek, wielu gatunków pieczywa, mlecznej czekolady, batonów, ciastek, gofrów, wafli, krakersów, pączków, cukierków krówek oraz toffi, zupek i sosów z proszku, napojów kakaowych w proszku, pasztetów mięsnych, gotowych potraw z ryb, kiełbas, parówek. Dokładnie czytaj wszystkie etykiety i wybieraj takie produkty, do których nie została dodana nawet odrobina mleka.

Malec nie będzie mógł jeść żadnych ciast, naleśników, deserów
Będzie mógł, tylko musisz je zrobić bez mleka. Do naleśników najlepiej dodaj wodę gazowaną, wtedy będą bardziej puszyste. Do ciasta nie używaj masła (są w nim też białka mleka) ani margaryny (w twardej są szkodliwe tłuszcze trans, miękka zaś nadaje się tylko do smarowania, bo pod wpływem wysokiej temperatury dobre nienasycone kwasy tłuszczowe zmieniają się
w szkodliwe tłuszcze trans). Najlepiej do ciast dolewać olej (bardzo dobrze wychodzi np. zebra, marchwiowe, piernik). Zrób też biszkopt: z samych jajek i mąki.

A kozie mleko jest dobre dla dziecka
Nie podawaj go zamiast leczniczej mieszanki. Ma za mało żelaza i witamin z grupy B. Jego picie może spowodować anemię.

Czy malec już zawsze będzie musiał być na takiej ostrej diecie
Niekoniecznie. Większość dzieci wyrasta z alergii na mleko właśnie dzięki diecie! Błona śluzowa przewodu pokarmowego przestaje przepuszczać alergeny. Często dzieje się to już w drugim roku życia. Porozmawiaj z lekarzem, czy i kiedy możesz wprowadzić do diety malca mleko. Rób to powoli. Zacznij od jogurtu lub kefiru, czyli mleka „przetworzonego”: dzięki obecności w nich bakterii kwasu mlekowego organizm łatwiej je trawi. Jeśli po 2–3 dniach nie zauważysz objawów alergii, podaj dziecku większą ilość jogurtu lub kefiru, a potem twarożku. Dopiero gdy będziesz miała pewność, że malec dobrze je toleruje, podaj mu mleko. Zacznij od niewielkiej ilości: łyżeczki, dwóch. Jeśli wszystko będzie w porządku, możesz stopniowo zwiększać porcję.

Dobre przepisy dla alergika
Szybko nauczysz się robić desery, ciasta, placuszki, bułeczki bez dodatku mleka. Są zdrowe dla malca, a przy tym pyszne! Na stronach: www.babyonline.pl/ksiazka_kucharska, www.malyalergik.pl, www.nestle.pl, kuchnia.wp.pl znajdziesz przepisy dla dzieci na diecie – sprawdzone i wypróbowane przez bardziej doświadczone mamy. Ciekawe pomysły są też w książce Barbary Jakimowicz-Klein, „Kuchnia alergików” (wydawnictwo Astrum). Możesz je modyfikować, w zależności od upodobań smakowych twojego maluszka.

Konsultacja merytoryczna

dr Leszek Olchowik

Specjalista w zakresie alergologii, pulmonologii oraz pediatrii, wieloletni pracownik Centrum Zdrowia Dziecka oraz Kliniki Pediatrii i Poradni Mukowiscydozy w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Obecnie pracuje w Szpitalu św. Anny w Piasecznie