Śmierć 9-miesięcznego dziecka powinna otworzyć oczy rodzicom zatrudniającym nianie

Co jakiś czas media donoszą nam o przypadkach dzieci, które były pod niewłaściwą opieką niań. Ale informacja o śmierci 9-miesięcznego chłopca, który zmarł, bo niania nie potrafił udzielić mu odpowiedniej pomocy, wstrząsnęła mną osobiście, zwłaszcza, że sama zatrudniam opiekunkę dla swojego dziecka. Ta sytuacja, ale też i wiele innych powinna dać do myślenia rodzicom, czego powinni oczekiwać od osoby, w której ręce oddają swój największy skarb.

Dlaczego w Polsce większość niań pracuje bez umowy?

W Polsce podpisywanie umów z nianiami należy do rzadkości. Zgodnie z najnowszymi danymi, w naszym kraju w charakterze opiekunki pracuje około 350 tys. osób, z czego w ZUSie zarejestrowanych jest 8,5 tys. niań. Zdecydowana większość rodzin nie zatrudnia więc opiekunek do swoich dzieci legalnie, a przecież istnieje tzw. "umowa uaktywniająca", która pozwala na legalne zatrudnienie opiekunki. Część rodziców od 2011 r. dodatkowo może korzystać z przywileju ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, zgodnie z którą składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, obliczone od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, finansuje budżet państwa. Dlaczego zatem rodzice zatrudniając nianię, nie podpisując z nią umowy? Powodów jest wiele. Jedni nie mogą skorzystać z ulg państwa, a sami nie chcą podjąć się zatrudnienia, inni po prostu nie zdają sobie sprawy, że brak umowy z nianią, tak jak nielegalne zatrudnienie każdego innego pracownika, jest przestępstwem.

Zatrudniamy nianie bez kwalifikacji

Niania w świadomości społeczeństwa wciąż funkcjonuje jako zajęcie, często dodatkowe, a nie pełnoprawny zawód, do którego wykonywania należy mieć odpowiednie kwalifikacje. Również prawo w Polsce nie określa profilu zawodowego tej grupy. Nie wymaga od opiekunek m.in. konkretnego wykształcenia pedagogicznego oraz kwalifikacji jak np. posiadania kursów udzielania pierwszej pomocy. – Opieka nad dzieckiem to jedno z najbardziej odpowiedzialnych zadań. Zatrudniając nianię przekazujemy jej najcenniejszy skarb, jaki mamy. Powinniśmy więc dobrze przyjrzeć się jej kompetencjom – mówi Ewa Misiak, propagatorka legalnego zatrudniania niań, prezes firmy Baby&Care, największej ogólnopolskiej agencji opiekunek.

Czego powinniśmy oczekiwać od niani?

Jak podkreśla Ewa Misiak, ogromne znaczenie ma umiejętność udzielania pierwszej pomocy: - Dzieci w różnym wieku narażone są na rozmaite niebezpieczeństwa i osoba zajmująca się nimi powinna znać zasady sprawowania bezpiecznej opieki i umieć zareagować w sytuacji zagrożenia. To jest podstawa bezpieczeństwa, której nie można pomijać. Rodzice powinni więc wymagać okazania certyfikatu ukończenia kursu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Ważne są także kwalifikacje niani oraz doświadczenie: – Osoba, która skończyła studia pedagogiczne, psychologiczne lub kursy związane z tymi dziedzinami dobrze wie, jak podejść do danego dziecka, bez względu na to, jakie ono jest, jaką ma osobowość, usposobienie. Bo przecież dzieci są różne. To ważne, aby umiała od początku nawiązać relację, a potem rozumiała potrzeby danego dziecka i odpowiadała na nie. Dzięki temu jest w stanie zagwarantować mu prawidłowy rozwój – dodaje Ewa Misiak. Jeśli chodzi o doświadczenie, nie obowiązuje tutaj zasada "im więcej, tym lepiej". Rodziców powinno zainteresować raczej, gdzie niania pracowała wcześniej i jakimi dziećmi się zajmowała. Czy były to dzieci z rodzin niespokrewnionych, gdzie niania za swoją pracę była rozliczana jak każdy pracownik i posiada referencje, czy jej jedynym doświadczeniem jest pilnowanie wnuków lub dzieci znajomych. Taką pracę trudno zweryfikować i nie można jej obiektywnie ocenić.

Czy są instytucje kształcące nianie?

W Polsce są szkoły kształcące w kierunku opieki nad dziećmi. I to zarówno w pełni zdrowymi, jak i z pewnymi dysfunkcjami fizycznymi, czy psychicznymi. Część tych osób zamiast zawodu nauczyciela w placówkach szkolnych, może podjąć pracę w charakterze opiekuna indywidualnego. Poza tym, są profesjonalne agencje, które wybierają personel opiekuńczy w toku długich i dokładnych procesów rekrutacyjnych. Oferują więc opiekunki, które mają odpowiednie wykształcenie, doświadczenie i przeszkolenie. - Jest dość liczna grupa osób, która jest świetnie przygotowana do sprawowania profesjonalnej i bezpiecznej opieki nad dziećmi. Należy tylko zdać sobie sprawę, jak ważne jest przywiązywanie wagi do kwalifikacji tych osób oraz ich legalnego zatrudnienia – podkreśla Ewa Misiak.

Zobacz także: Szukamy niani – jak powinna wyglądać rozmowa kwalifikacyjna? – film