Mleczna droga

Dla małego dziecka mleko to jedno z ważniejszych źródeł białka oraz składników mineralnych, przede wszystkim wapnia, niezbędnych m.in. do budowy kości i mięśni. Na początku zresztą jedynym. Im jednak dziecko starsze, tym więcej próbuje nowych produktów, również mlecznych. Przekonaj się, jakich zasad w podawaniu maluchowi mleka warto przestrzegać.

Na początek - mleko z piersi
Pokarm mamy to najlepsze mleko dla wszystkich dzieci. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by maluchy były nim karmione co najmniej przez pierwsze sześć miesięcy swojego życia. I choć już pod koniec pierwszego półrocza zaczynają dostawać inne „doroślejsze” pokarmy, to mamine mleko nadal jest w ich diecie bardzo ważne.
Dla kogo: dla wszystkich dzieci od urodzenia.
Zalety:
- w całości zaspokaja zapotrzebowanie niemowlęcia w pierwszym półroczu życia na wszystkie składniki odżywcze. Pokarm mamy jest łatwostrawny i dobrze przyswajalny,
- zawiera przeciwciała, które chronią dziecko przed chorobami,
- jest najlepiej dopasowany do potrzeb dziecka. Jego skład zmienia się wraz z wiekiem dziecka, ale nie tylko: na początku karmienia mleko jest bardziej wodniste, aby dziecko mogło się napić, potem jest tłustsze, by zaspokoiło głód.
- można je szybko podać, ma zawsze odpowiednią temperaturę,
- nic nie kosztuje – nie trzeba też kupować butelek, smoczków, podgrzewaczy, by je podawać.
Na co uważać: mama karmiąca zwłaszcza na początku laktacji powinna unikać w diecie produktów, na które sama jest uczulona, po których obserwuje niekorzystne objawy u swojego maluszka oraz zaliczanych do tzw. silnie alergizujących, które mogą przenikać do pokarmu.
W pierwszym roku życia wszystkie dzieci karmione piersią powinny dostawać dodatkowo witaminę D3, niezależnie od pory roku – mleko mamy nie zawiera jej bowiem w odpowiednich ilościach. Karmiąca mama nie powinna też palić papierosów, pić alkoholu, a w razie choroby przyjmować leki, które nie przenikają do pokarmu lub są bezpieczne dla malucha.
Jak wprowadzać zmiany w diecie: najlepiej stopniowo, za każdym razem konsultując się z lekarzem opiekującym się dzieckiem. Zalecenia dotyczące rozszerzania diety zawarte są w modelu żywienia niemowląt karmionych piersią. Na pewno ma go wasz pediatra.
Jeśli musisz odstawić malucha od piersi, swój pokarm zastąp mlekiem modyfikowanym odpowiednim dla wieku dziecka. Na początku może ono malcowi nie smakować, dlatego próbuj mieszać swój pokarm z mlekiem, które chcesz podawać dziecku. Odstawianie od piersi zawsze skonsultuj z pediatrą, który zna twojego malucha i udzieli ci najlepszych rad.

Później - mleko modyfikowane
To mleko krowie, którego skład został tak zmieniony, aby jak najbardziej upodobnić je do składu mleka kobiecego. Takie mleko z powodzeniem zastępuje pokarm mamy, gdy maluch nie może być karmiony piersią. Dziecko może dostawać mleko modyfikowane w pierwszym roku życia i dłużej. Zawsze jednak zwróć uwagę, aby rodzaj mleka (początkowe, następne i junior) był dostosowany do wieku twojej pociechy.
Dla kogo: dla niemowląt, które nie są karmione piersią, i dzieci w wieku poniemowlęcym.
Zalety:
- dzięki modyfikacji dostarcza dziecku odpowiednią ilość energii i składników odżywczych,
- przygotowuje się je w butelkach z miarką, dzięki czemu zawsze wiadomo, ile mleka maluch zjadł,
- jest wzbogacone w potrzebne dziecku witaminy i składniki mineralne, np. witaminę D, żelazo, które zapobiegają krzywicy i niedokrwistości,
- niektóre mieszanki są wzbogacane w probiotyki – bakterie korzystnie wpływające na proces trawienia, zmniejszające ryzyko wystąpienia kolki. Mogą zawierać również prebiotyki (substancje, które ułatwiają działanie tych korzystnych bakterii),
- mleko modyfikowane może dostarczać dziecku innych ważnych substancji, np. kwasów LCPUFA, które naturalnie występują w mleku kobiecym. Takie kwasy wspomagają rozwój mózgu dziecka.
[CMS_PAGE_BREAK]
Na co uważać: podawaj malcowi odpowiednią ilość mleka. Staraj się przestrzegać sugerowanej liczby posiłków
i wielkości porcji (zgodnych ze schematem żywienia niemowląt karmionych sztucznie). Przyrosty masy ciała malucha karmionego tylko mlekiem modyfikowanym są najlepszym wskaźnikiem, czy zjada ono odpowiednie ilości mleka.
Mleko modyfikowane u dzieci skłonnych do alergii może wywoływać objawy uczulenia. Wtedy konieczna jest zmiana sposobu żywienia i zastosowanie mieszanki mlekozastępczej. Takie preparaty zawierają poddane znacznej hydrolizie białka, dzięki czemu ryzyko wystąpienia alergii u dziecka jest zdecydowanie mniejsze. Podawanie takiego mleka zawsze należy skonsultować z pediatrą, który wybierze najlepszy preparat dla twojej pociechy. W leczeniu alergii na białka mleka krowiego stosuje są też preparaty sojowe, które jednak czasem uczulają.
W schemacie żywienia mleko początkowe (oznaczone „1”) podaje się dzieciom przez pierwsze sześć miesięcy życia, a w drugim półroczu – mleko następne (z „dwójką”). Dla malców powyżej roku przeznaczone jest mleko typu „junior”.
Podczas przygotowywania mleka modyfikowanego ważne jest zachowanie higieny. Zawsze należy wyparzać lub sterylizować butelki i smoczki, których używasz, gdy podajesz niemowlęciu posiłki. Do przygotowywania mleka modyfikowanego trzeba używać wody dobrej jakości, najlepiej butelkowanej, przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci, a także mającej atest.
Jak wprowadzać zmiany w diecie: pod koniec pierwszego roku życia maluch może próbować już produktów mlecznych, czyli jogurtu, kefiru, serów. Takie nowości trzeba wprowadzać do diety swej pociechy po trochu, obserwując jej reakcje.

Na koniec - mleko krowie
Do końca drugiego roku życia dziecka zaleca się podawanie mleka modyfikowanego, ale wcześniej malec może próbować słodkiego mleka krowiego. Bywa jednak, że wywołuje ono objawy alergii, więc lepiej zacząć od podawania jego przetworów: jogurtów, kefirów, serów. Są łatwiej strawne i rzadziej przyczyniają się do alergii i niestrawności.
Dla kogo: jogurty, kefiry, sery dla dzieci
w wieku 11–12 miesięcy, słodkie mleko dla dzieci w 12. miesiącu (małe ilości), w drugim roku życia i starszych.
Zalety:
- przygotowanie posiłków z mleka i podawanie jego przetworów jest łatwe, a także mało czasochłonne,
- mleczne posiłki można przygotowywać na wiele różnych sposobów, np. z mleka można przyrządzać budyń, galaretkę czy zupę mleczną. Z sera – desery, nadzienie do pierożków, naleśników, a z kefiru i jogurtu – pyszne koktajle.
Na co uważać: w drugim roku życia dziecka możesz nadal podawać mu mleko modyfikowane, np. typu „junior”.
Dobrze, jeśli twoja pociecha dostaje sery i jogurty tzw. naturalne, bez dodatków. Serki i jogurty smakowe zawierają różne substancje dodatkowe, a często także cukier.
Dzieci powyżej pierwszego roku życia mogą dostawać mleko krowie pełne (3,2 procent tłuszczu) i mleko o zawartości tłuszczu 2 procent.

Konsultacja: dr n. med. Grażyna Rowicka, pracuej w poradni Gastroenterologicznej Instytutu Matki i Dziecka, zajmuje się problemami związanymi z żywieniem dzieci.