Odruchy noworodkowe

Umiejętności te to tzw. odruchy noworodkowe – reakcje na różne bodźce zewnętrzne. Natura wyposażyła w nie dziecko, by mogło przeżyć poza łonem mamy, zaadaptować się w nowym otoczeniu i zdrowo się rozwijać. Część odruchów, z którymi maluch się rodzi, jest obecna tylko w pierwszych miesiącach życia, potem zanika. W ich miejsce, w miarę dojrzewania układu nerwowego, pojawiają się podobne, lecz już wyuczone zachowania. Inne odruchy, np. umiejętność oddychania, mrużenia oczu w reakcji na silne światło, pozostają z nami na całe życie. Po porodzie lekarz skontroluje, czy twoje dziecko reaguje na bodźce tak, jak powinno. Upewni się w ten sposób, czy układ nerwowy maluszka dobrze funkcjonuje.

Odruch Moro

Jak dziecko reaguje? Na głośny hałas lub nagłą zmianę pozycji (gdy je np. raptownie uniesiesz) rozpościera rączki i nóżki, napręża się, wygina plecki, a następnie zaciśnięte piąstki przyciąga do klatki piersiowej.
Skąd się wziął odruch Moro? Pomagał odzyskać równowagę, a także, w razie zagrożenia, pozwalał mocno chwycić się mamy – prawdopodobnie odruch ten jest pozostałością po czasach prehistorycznych. Wtedy umiejętność szybkiego wtulenia się w mamę, która w chwili zagrożenia musiała salwować się ucieczką, mogła zadecydować o przeżyciu noworodka.
Kiedy zaniknie odruch Moro? Słabnie stopniowo, zanika około czwartego miesiąca życia dziecka.

Odruch kroczenia

Jak dziecko reaguje? Podtrzymywane pod paszkami, podnosi, prostuje nóżki i porusza nimi na przemian – jak przy stawianiu kroczków.
Skąd się wziął odruch kroczenia? W ten sposób, zdaniem niektórych naukowców, objawia się pierwotny instynkt chodzenia – jednak źródło tego odruchu nie jest do końca zbadane.
Kiedy zaniknie odruch kroczenia? W drugim miesiącu. Powróci, jako nowo nabyta umiejętność, około dziesiątego miesiąca życia, kiedy niemowlę nauczy się samodzielnie stawiać pierwsze kroczki, przytrzymując się np. mebli.

Odruch szukania i ssania

Jak dziecko reaguje? Gdy maleństwo poczuje muśnięcie w policzek, odwraca główkę w kierunku tego bodźca, otwiera usta i jest gotowe do ssania. Kiedy w buzi poczuje pierś lub np. palec, zaczyna ssać. Potrafi skoordynować ssanie z połykaniem pokarmu.
Skąd się wziął odruch szukania i ssania? To jeden z najważniejszych odruchów, umożliwiający naturalne zaspokojenie głodu – a więc przeżycie. Noworodek ma nieostry wzrok, ale jego zmysł dotyku jest bardzo dobrze rozwinięty. Dzięki niemu czuje dotykanie w policzek i traktuje to jako zapowiedź karmienia: odwraca więc główkę tam, gdzie znajduje się przypuszczalne źródło pożywienia.
Kiedy zaniknie odruch szukania i ssania? Odruch szukania – około czwartego miesiąca. Umiejętność ssania utrzyma się aż do zakończenia karmienia piersią lub butelką (dorośli nie umieją tak ułożyć warg i języka jak ssące niemowlę).

Odruch Babińskiego

Jak dziecko reaguje? Rozprostowuje paluszki stóp i rozsuwa je wachlarzowato, gdy poczuje łaskotanie w podeszwę lub przesuwanie palcem po spodzie jego stopy od pięty do paluszków.
Skąd się wziął odruch Babińskiego? Źródło i przyczyna występowania odruchu Babińskiego (nazwa pochodzi od nazwiska lekarza, który go zbadał i opisał) są nieznane. Być może ma on związek z tym, że połączenia nerwowe między mózgiem a stopami u maluchów nie są w pełni wykształcone.
Kiedy zaniknie odruch Babińskiego? Zanim mały człowiek skończy drugi rok życia. Wtedy, podobnie jak starsze dzieci i dorośli, na łaskotanie w stópki maluszek zacznie reagować podkurczeniem paluszków i oczywiście radosnym śmiechem!

Zobacz także: Wiemy, co widzi, słyszy i czuje noworodek!
[CMS_PAGE_BREAK]

Czy można samemu sprawdzić odruchy?

Bądź ostrożna i zrezygnuj z badania odruchu chwytania. Dziecko może się wyślizgnąć! Niektóre odruchy zauważysz, nawet jeśli nie będziesz próbowała ich wywołać, np. odruch Moro, którym malutkie dziecko reaguje na hałas i zmiany pozycji. Reakcje szkraba mogą jednak zależeć od tego, czy jest najedzony, spokojny. Nie zawsze zachowa się tak, jak się spodziewasz.

Czy wcześniaki mają takie same odruchy noworodkowe?

Dzieci urodzone przedwcześnie mogą być pozbawione niektórych odruchów, dlatego że zabrakło czasu, by ich układ nerwowy i mózg mogły się wystarczająco rozwinąć. Wcześniaki mają też zwykle gorzej rozwinięte niektóre zmysły, np. słabiej widzą. Natomiast zmysł dotyku jest u nich silny – dlatego to ważne, by nawet przebywający w inkubatorze maluszek był często przytulany i głaskany. Dotyk to stymulacja dla mózgu, daje mu szansę lepiej się rozwijać. Jeżeli twoje dziecko narodzi się przed czasem, trzeba będzie dokładnie je obserwować i wszelkie wątpliwości konsultować z lekarzem. Jeśli neurolog stwierdzi jakieś nieprawidłowości, może zalecić rehabilitację i ćwiczenia.

Co robić, gdy coś jest nie w porządku?

Jeżeli podczas badania po porodzie w szpitalu okaże się, że noworodek nie prezentuje prawidłowych odruchów, powinnaś dostać skierowanie na specjalistyczne badanie w poradni neurologicznej. Brak właściwych reakcji na bodźce może bowiem świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego maleństwa. W takiej sytuacji neurolog niekiedy decyduje, że dziecko ma być rehabilitowane.