Egzema u dzieci. Jak radzić sobie ze stanami zapalnymi skóry?

Stan zapalny skóry definiowany jest jako miejscowe zaczerwienienie lub obrzęk na powierzchni skóry. Co jeszcze może towarzyszyć stanom zapalnym skóry dziecka? Najczęściej wymienia się boleść, osłabienie a nawet gorączkę. To dlatego nigdy nie należy ignorować tych objawów i skonsultować je ze specjalistą.

Najczęściej wyróżniane stany zapalne skóry

Specjaliści mówią o pieluszkowym zapaleniu skóry, potówkach, infekcjach skóry oraz egzemie. Czym różnią się od siebie te stany zapalne i jak powstają?

Pieluszkowe zapalenie skóry występuje u niemowląt i małych dzieci. Jak powstaje? Najczęściej jest to następstwo tarcia pieluszki o skórę dziecka w trakcie ruchu. Do innych powodów zalicza się zbyt długi kontakt skóry z wilgotną lub brudną pieluszką. Pieluszkowe zapalenie skóry objawia się zaczerwienieniem w okolicy pupy. Co więcej na skórze mogą pojawiać się bąbelki.

Potówki, czyli kaszkowata wysypka, najczęściej występuje na plecach, brzuchu, klatce piersiowej i przy pachwinach. Pojawiają się na skórze w wyniku wysokich temperatur lub dużego nasłonecznienia. Potówki blokują gruczoły potowe, co prowadzi do podrażnień i powstania pęcherzyków wypełnionych płynem.

Infekcje skóry objawiają się grudkami, zaczerwienieniem czy wysypką na powierzchni skóry. Do częstych infekcji zalicza się bostonkę, brodawki wirusowe czy liszajca zakaźnego. W przypadku wystąpienia infekcji skórnych, bezwzględnie należy skontaktować się z lekarzem. Prewencyjnie warto utrzymywać skórę w czystości oraz suchości.

Egzema to inaczej wyprysk atopowy, objawia się suchymi, zaczerwienionymi, złuszczającymi się i swędzącymi miejscami. Mogą one pojawić się na każdej części ciała, ale mają tendencję do nasilania się w obszarach takich jak zgięcie ramion lub kolan. Egzema najczęściej występuje w pierwszym roku życia dziecka.

U noworodków i niemowląt do 1 r. ż. najczęściej występuje dziecięce łojotokowe zapalenie skóry i odpieluszkowe zapalenie skóry.
Objawami dziecięcego łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS) są pojawiające się na bokach policzków, dekolcie, rączkach i nóżkach czerwone lub różowe plamy o szorstkiej powierzchni. W zgięciach szyi, łokci i kolan pojawią się rumieniowe plamy. Na głowie występuje o różnym nasileniu, ciemieniucha. Początkowo zmiany skórne nie swędzą, a świąd może pojawić się gdy na te miejsca stosuje się emolienty. Przyczyną ŁZS jest niedojrzałość skóry i nadmierna, nieregularna praca gruczołów łojowych. Często nadmierna pielęgnacja, czy używanie emolientów na zdrową skórę prowokuje występowanie objawów. ŁZS może trwać nawet do 2. roku życia.
Odpieluszkowe zapalenie skóry występuje u dzieci w różnym wieku, czyli do okresu, w którym noszona jest pieluszka. W miejscu styku skóry z pieluszką, czyli w okolicy krocza i szczytów pośladków początkowo obecny jest niewielki rumień. Jeżeli w tym momencie nie wprowadzimy pewnych zaleceń, to stan zapalny skóry powiększa się, mogą nawet pojawić się małe ranki, czyli nadżerki. W pierwszej kolejności należy umożliwić dostęp powietrza do tej okolicy- podczas zmiany pieluszki zostawić przez kilka minut odkrytą pupę. Nie zaleca się stosowania chusteczek pielęgnacyjnych, które zawierają substancie natłuszczające, zapachy, czy ekstrakty z roślin. Należy częściej niż do tej pory zmieniać pieluszki - mówi dr Lidia Ruszkowska - dermatolog.

Co może wpływać na pojawienie się egzemy u dzieci?

Egzema jest spowodowana niezdolnością osoby do naprawy uszkodzenia bariery skórnej. Wówczas dochodzi do wysuszenia i łuszczenia się skóry. Egzema nie jest zależna od pór roku, a na jej rozwój ma wpływ higiena i pielęgnacja skóry. Co jeszcze może mieć wpływ na pojawienie się egzemy:

• suche powietrze i mała wilgotność
• ubrania z grubych materiałów
• zmiana rutyny pielęgnacyjnej
• sucha, zimna aura pogodowa
• częste zmiany temperatury z zimnej na ciepłą i odwrotnie

U większości dzieci z AZS obserwujemy sezonowość występowania objawów. Zazwyczaj mniej objawów występuje w okresie wiosny i lata. Kontakt skóry z promieniami słonecznymi powoduje ustępowanie objawów. Poza tym skóra kontaktuje się z powietrzem, jest odkryta, nie zakłada się ciężkich ubrań. Rodzice/opiekunowie obserwują poprawę stanu skóry podczas pobytu nad morzem. W sezonie jesienno- zimowym przebywanie w, często przegrzewanych pomieszczeniach, nadmiernie wysusza skórę. Niestety to nie sprzyja skórze alergicznej - dr Lidia Ruszkowska - dermatolog.

Główne objawy egzemy:

• suchość skóry
• wrażliwość skóry
• stan zapalny skóry
• przebarwienie skóry
• pojawienie się pęcherzyków lub strupów

W języku polskich dermatologów używa się wyrażenia wyprysk alergiczny, a najbardziej trafnym i najbardziej znanym określeniem jest atopowe zapalenie skóry. Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą, która występuje w przeważającej większości w rodzinach, w których występują choroby alergiczne (astma alergiczna, alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek). Objawy pojawiają się po 3 m. ż. i mogą trwać przez całe życie. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Przyczyną występowania objawów, oprócz alergii, jest nieprawidłowa budowa skóry. Skóra dziecka z AZS jest bardziej przepuszczalna dla czynników środowiskowych niż skóra zdrowego dziecka. Wbrew powszechnie panującej opinii pokarmy rzadko są przyczyną pojawiania się, czy zaostrzenia istniejących objawów. Objawami skórnymi AZS są czerwone „plamy”, które szybko pokrywają się rankami. Od samego początku obecny jest bardzo nasilony świąd skóry, który najbardziej dokuczliwy jest podczas snu - dr Lidia Ruszkowska - dermatolog.

Jak rodzice mogą pomóc dziecku, które boryka się z egzemą lub innym stanem zapalnym skóry

Zmiana rutyny pielęgnacyjnej dziecka może poprawić stan skóry i łagodzić stany zapalne skóry u dzieci. Na co zwrócić uwagę?

• Do kąpieli maluszka używaj letniej wody. Zbyt gorąca wysuszy tylko skórę.
• Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 5-10 minut, aby nie narażać skóry na uszkodzenia.
• Nie szoruj skóry dziecka.
• Kąp maluszka 3 razy w tygodniu, aby nie usuwać naturalnych olei, chroniących skórę dziecka.
• Stosuj kosmetyki bezzapachowe, naturalne i dopasowane do wrażliwej skóry.
• Nie używaj kosmetyków z alkoholem, ponieważ mogą one wysuszać i podrażniać skórę.
• Ubieraj maluszka w delikatne, bawełniane ubranka, które są wygodne, nie obcierają i nie krępują ruchów.
• Zmieniaj pieluszkę zawsze gdy się zamoczy lub zabrudzi.
• Do pielęgnacji, oczyszczania czy kąpieli na sucho wybieraj sprawdzone i bezzapachowe chusteczki nawilżone, takie jak WaterWipes. To chusteczki nawilżane dla dzieci i niemowląt o najprostszym składzie na świecie. W 99,9% nasączone oczyszczoną wodą i kroplą ekstraktu z pestek grejpfruta, dzięki czemu są odpowiednie dla wrażliwej skóry noworodka. Zapewniają delikatne, skuteczne oczyszczanie i można je stosować już od pierwszych godzin życia dziecka do wszystkich okolic ciała – pupy, rączek czy buźki. WaterWipes™ Original mogą być bezpiecznie stosowane nawet przez alergików oraz niemowlęta z AZS, egzemą, łuszczycą, pieluszkowym zapaleniem skóry i innymi problemami skórnymi. Są tak delikatne, że nadają się do oczyszczania skóry wcześniaków, są używane na oddziałach intensywnej terapii noworodków.

Prawidłowa pielęgnacja skóry dziecka jest bardzo istotna w utrzymaniu jej w ogólnym zdrowiu. Nowo upieczeni rodzice dostają różne wiadomości, jak pielęgnować skórę, lub nie otrzymują ich w ogóle. Z kolei w internecie znajdujemy informacje, które się nawzajem wykluczają.
W 2018 r opublikowano stanowisko europejskich dermatologów i pediatrów dotyczące prawidłowej pielęgnacji skóry dziecka.
I tak: mycie ciała mydłem zalecane jest, co 2- gi lub 3- ci dzień. Do mycia ciała stosujemy preparaty myjące (żel, płyn lub kostka) przeznaczone dla dzieci od pierwszych dni życia. Staramy się kupować preparaty z jak najkrótszą listą składników. W dni bez kąpieli okolice, w których złuszcza się naskórek, czyli szyję, doły pachowe, zgięcia łokciowe i kolanowe codziennie przemywamy mokrym płatkiem bawełnianym lub chusteczkami zawierającymi wyłącznie wodę.
Zdrowej skóry nie smarujemy niczym. Używanie emolientów od urodzenia powoduje zatykanie ujść gruczołów łojowych, czy potowych. Poza tym „rozleniwia” skórę w produkcji płaszcza lipidowego.
Pielęgnacja skóry dziecka ze zmianami alergicznymi nie wymaga innej pielęgnacji niż zdrowa skóra. Zazwyczaj pediatra, czy dermatolog zaleca lecznicze preparaty na chore miejsca i nie należy tych miejsc osobno smarować emolientem. W ciągu ostatnich lat obserwujemy nadużywanie emolientów w codziennej pielęgnacji. Jest to niepokojące zjawisko, ponieważ ich nadużywanie jest przyczyną powstawania potówek, czy dziecięcego łojotokowego zapalenia skóry. Również takie postępowanie prowokuje skórę do demonstrowania świądu - dodaje dr Ruszkowska - dermatolog.

Chusteczki WaterWipes - test mam

Są znane, sprawdzone, mają liczne certyfikaty oraz są uwielbiane przez mamy. Oto opinie trzech mam.

W przeciwieństwie do innych rzeczy wyprawkowych, wybór chusteczek nawilżanych był dla mnie prosty. Od początku wiedziałam, że będziemy stosować WaterWipes, bo tylko o nich słyszałam same pochlebne opinie. Są idealnie mokre, a przez to również bardzo wydajne - na jedną zmianę pieluszki zużywam jedną lub dwie chusteczki. Nie mają zapachu. Doskonale wszystko zbierają, a nie rozmazują. Bardzo ważny był dla mnie skład, a WaterWipes są pod tym względem bez zarzutu - ocenia Milena.

Chusteczki WaterWipes zawsze są w mojej torbie do wózka i w każdym plecaku, który zabieram ze sobą na spacer z dzieckiem. Są pomocne w każdej sytuacji, nie tylko podczas zmiany pieluszki, ale również do umycia rączek czy buzi mojego malucha. Mój niespełna 1,5 roczny synek już tak dobrze rozpoznaje to opakowanie, że jak ma brudne rączki to sam je przynosi. Mam zaufanie do chusteczek WaterWipes, ponieważ mają dobry skład, nie zawierają żadnej chemii, a to jest dla mnie mnie ważne, ponieważ mój synek ma bardzo wrażliwą skórę. Wieloktornie miał zaczerwienioną skórę po różnych chusteczkach, a po WaterWipes nigdy nie mieliśmy żadnych problemów - mówi Dagmara.

Te chusteczki towarzyszą nam od pierwszych godzin życia Helenki. Miałam je ze sobą w szpitalu i sprawdziły się rewelacyjnie. Pamiętam, że kompletując wyprawkę dla noworodka, szukałam chusteczek z najprostszym składem. Ważne było dla mnie to, aby nie uczulały i były odpowiednie dla dzieci ze skłonnościami do podrażnień (sama mam bardzo wrażliwą skórę i obawiałam się, że moje maleństwo może mieć podobnie). Chusteczek WaterWipse używamy niezmiennie od 2 lat. Początkowo służyły nam do podstawowej higieny (świetnie sprawdzały się przy zmianie pieluszki oraz w czasie kąpieli na sucho). Zawsze mam jedną paczkę chusteczek WaterWipes w torebce lub plecaku. Chusteczki są idealne na wyjścia na gordonki czy na wizytę w przychodni. Nigdy nie uczuliły mojej Helenki. Potem świetnie spisały się w czasie rozszerzania diety. Idealnie czyściły buźkę i małe rączki z marchewki i truskawek. Teraz dalej służą nam idealnie, tyle że Hela sama o nie prosi i sama wyciera swoje dłonie, a nawet swojego pluszaka, udając, że zmienia mu pieluszkę - ocenia Gosia.

Materiał powstał z udziałem marki WaterWipes