Dermatolog o pielęgnacji dziecka

1. Kiedy można po raz pierwszy wykąpać dziecko w wanience?
Jeśli jest zdrowe, nawet już drugiego dnia po porodzie. Trzeba tylko uważać, by nie zamoczyć jeszcze nie zagojonego pępuszka.

2. Jak często trzeba kąpać noworodka?
Najlepiej codziennie. Dziecko co prawda mocno się nie brudzi, ale jednak bardzo często bywa zgrzane, spocone – dlatego kąpiel jest tak ważna. Nie powinna ona tylko trwać dłużej niż kilka minut, by skóra nie traciła warstwy lipidowej (tłuszczowej) i nie ulegała wysuszeniu.

3. Lepiej używać mydełka czy płynu do kąpieli?
To zależy od stanu skóry dziecka. Jeśli jest ona normalna, nie łuszczy się i nie jest przesuszona, nie ma na niej żadnych podrażnień, to można używać mydła dla niemowląt o obojętnym odczynie pH (5,5).
Mydła przeznaczone dla dorosłych mają odczyn zasadowy, co może zniszczyć ochronną warstwę lipidową skóry, doprowadzić do zbytniego wysuszania i podrażniania. Dlatego nie wolno nimi myć niemowlęcia.
Jeśli skóra szkraba jest sucha, szorstka, trzeba stosować przeznaczone dla niemowląt nawilżające płyny do kąpieli, czyli emolienty (najlepiej spytać o nie w aptece). Również mają odczyn pH 5,5. Nie wysuszają skóry, przeciwnie – dodatkowo lekko ją nawilżają. Po takiej kąpieli na skórze pozostaje film, który chroni ją przed utratą wilgoci. Nie można jednak wlewać do wody płynu do kąpieli, a potem dodatkowo myć malca mydłem. W tym przypadku mydło zniszczy to, co dobrego zrobił emolient: usunie warstwę ochronną skóry.

4. Lepiej najpierw namydlić maluszka na przewijaku, czy od razu włożyć do wanienki?
Obydwie techniki kąpieli są tak samo dobre i zależą głównie od wprawy rodziców. Początkujący zwykle obawiają się, że dziecko może się wyślizgnąć. Łatwiej jest im najpierw namydlić maluszka na przewijaku, a potem włożyć do wanienki z wodą. Namydlanie niemowlęcia w wanience wymaga sporej wprawy: jedną ręką trzeba mocno podtrzymywać dziecko, drugą – myć całe ciało. Jest to prostsze, gdy maluszka kąpią jednocześnie mama i tata.

5. Czym myć buzię dziecka: wodą, naparem z rumianku, mydłem?
Na pewno nie naparem z rumianku. Często powoduje on alergie skórne. Buzię maluszka można umyć wodą – przegotowaną lub mineralną, a raz dziennie także mydłem przeznaczonym dla dzieci. To ważne: na buzi często pozostają resztki mleka, soczku. Znajdujące się w pokarmach składniki mogą podrażniać skórę.

6. Czy są jakieś miejsca szczególnie narażone na podrażnienia?
Tak. Są to fałdki skóry, np. na szyi, za uszami, w pachach, pachwinach. Dziecko ma dość krótką szyję, często przyciska ją do brody, a w fałdkach zbiera się pot czy ulane mleczko. Jeśli o te miejsca się nie zadba, może dojść do zmian zapalnych. Podczas każdej kąpieli trzeba rozchylić wszystkie fałdki i dokładnie je umyć, a potem delikatnie wytrzeć i natłuścić kremem.

7. Jak często myć główkę niemowlęciu?
Niemowlę, a już szczególnie noworodek, większość czasu spędza w pozycji leżącej. Główka często jest spocona, dlatego najlepiej ją przy każdej kąpieli umyć. Można do tego używać tych samych środków, co do mycia całego ciała, czyli np. dobrego mydełka, a gdy maluszek skończy miesiąc – także szamponu dla niemowląt. Najlepiej wybierać bezbarwne, jak najmniej pachnące. Do umycia włosków wystarczy kilka kropli szamponu. Trzeba go potem dokładnie spłukać – pozostawione resztki mogłyby drażnić skórę i powodować stan zapalny.

8. Czy można używać gąbki lub myjki?
Tak, ale tylko pod warunkiem, że są one rzeczywiście czyste. Problem polega na tym, że jeśli gąbkę czy myjkę po kąpieli tylko wypłucze się i nie dosuszy, łatwo mnożą się w niej bakterie i grzyby, mogące powodować choroby skóry. Dlatego trzeba dokładnie je suszyć i często zmieniać. A myjki z materiału najlepiej dodatkowo wygotowywać po kąpieli. Równie starannie dbaj o czystość wykładzin antypoślizgowych wkładanych do wanienki. Gumowe dodatkowo myj po kąpieli szczotką. Wykonane z gąbki płucz, susz i często zmieniaj.

9. Czy po kąpieli smarować maluszka oliwką?
Wszystko zależy od stanu jego skóry. Jeśli jest sucha, a nawet łuszczy się i pęka, trzeba ją nawilżać i natłuszczać. W pierwszym miesiącu życia można do tego używać oliwki dla niemowląt. Potem trzeba ją stosować ostrożnie, co jest związane z nadmierną pracą gruczołów łojowych skóry maleństwa. U niektórych dzieci oliwka może podrażniać skórę lub nasilać zmiany łojotokowe, jakie często pojawiają się w tym okresie.

10. Czy dziecko trzeba codziennie czesać, nawet jeśli ma niewiele włosków?
Tak. Szczotkowanie wzmacnia cebulki włosów i poprawia stan ukrwienia skóry. Dzięki temu później włosy będą lepiej rosły. Najlepiej używać szczotki wykonanej z miękkiego, delikatnego, naturalnego włosia.

11. Czy buzię niemowlęcia powinno się smarować jakimś specjalnym kremem?
To zależy od stanu skóry dziecka, a także przede wszystkim od tego, czy maleństwo przebywa w domu, czy wybierasz się z nim na spacer. W ciepłe dni, jeśli skóra maluszka na buzi jest dobrze nawilżona, nie wymaga smarowania. Jeżeli natomiast jest ona sucha, łuszczy się, przed spacerem trzeba ją posmarować, najlepiej kremem nawilżającym. W pierwszym półroczu życia raczej powinno się unikać kremów przeciwsłonecznych z filtrem, a jeśli już taki wybierzesz, to filtr powinien być wyłącznie mineralny (nie chemiczny) i nie wyższy niż 25–30. Malca nie można wystawiać na słońce: powinien znajdować się w cieniu lub półcieniu, np. pod parasolką, drzewem. Natomiast przed zimowym spacerem na buzię szkraba trzeba nałożyć krem natłuszczający, ochronny.

12. A jak oczyszczać pupkę: stosować mokre chusteczki pielęgnacyjne czy lepiej ją myć wodą z mydłem?
Jeśli maleństwo nie ma żadnych podrażnień, wystarczą chusteczki – są bardzo wygodne. Trzeba je jednak dobrze dobrać do skóry dziecka. Jeśli np. maluszek jest alergikiem, lepiej używać chusteczek, które nie są nasączone oliwką, najlepiej tzw. sensitive. Jeżeli jednak dziecko ma pieluszkowe zapalenie skóry, lepiej umyć pupę wodą. Potem trzeba delikatnie ją osuszyć (dotykając, nie trąc) i posmarować kremem lub maścią przeciw odparzeniom. Nie można pupy zostawić „na sucho”. Musi mieć ochronę z kremu – przed składnikami moczu i stolca.

13. Jakie pieluszki zakładać noworodkowi: jednorazowe czy tetrowe?
Zdecydowanie bardziej polecane są jednorazowe, gdyż chłoną wilgoć, przez co skóra nie jest narażona na niekorzystne działanie składników zawartych w moczu. Pozostaje sucha, może „oddychać”. Pieluszki jednorazowe trzeba jednak często zmieniać: noworodkowi co trzy-cztery godziny, nie czekając, aż się „zapełnią”. Należy też pozwalać maluszkowi w ciągu dnia pofikać co najmniej pół godziny bez pieluszki.

14. W czym prać ubranka dziecka?
Wyłącznie w środkach przeznaczonych dla niemowląt, przebadanych i atestowanych, zawierających jak najmniej detergentów. Proszku nie powinno być dużo i trzeba go potem dokładnie wypłukać (nastawiając w pralce dwukrotny program płukania). Jeśli dziecko jest bardzo wrażliwe, reaguje uczuleniem i wysypką na wszystkie proszki, można bawełniane ubranka wygotować w samej wodzie. Uwaga: nie powinno się używać płynów do zmiękczania: zawierają detergenty, które co prawda zmiękczają włókno materiału, ale też powodują duże wysuszenie skóry.

15 Jak długo niemowlęce ubranka powinno się prasować?
Na pewno przez pierwszy miesiąc. Prasowanie to dodatkowa dezynfekcja. Zabija się w ten sposób zarazki, a także np. niektóre alergeny, jak roztocza kurzu domowego.

Konsultacja: dr Grażyna Nieżurawska, pediatra dermatolog