Co pokazują siatki centylowe? Jak z nich korzystać? Sprawdź.

Siatki centylowe znajdują się na ostatnich stronach każdej książeczki zdrowia dziecka. To według nich pediatra kontroluje rozwój dziecka na tle jego rówieśników. Centyle oblicza się m.in. dla wagi, wzrostu i obwodu główki dziecka. Sprawdź, co te wymiary mogą ci powiedzieć.

Co to są siatki centylowe?

Siatki centylowe to wykresy, które na osi poziomej mają podany wiek dziecka (w miesiącach lub latach), a na osi pionowej zaznaczoną badaną cechę (np. waga, wzrost, obwód główki). Punkt wspólny to centyl, czyli jednostka wskazująca gdzie na tle setki rówieśników plasuje się dziecko.

Jak obliczać, na którym centylu znajduje się dziecko?

• Odszukaj na siatce, gdzie przecinają się linie – pozioma, wyznaczająca wiek, oraz pionowa, na której odnajdziesz wagę dziecka. Zaznacz ten punkt kropką.
• Na siatce znajduje się kilka linii oznaczających centyle. Najwyżej znajduje się linia oznaczająca 97. centyl, najniżej – 3. centyl. Środkowa to centyl 50. – oznacza on, że u 50 procent dzieci w danym wieku wartość danej cechy jest większa (są np. grubsze), u 50 procent – mniejsza. Sprawdź, w pobliżu której linii znajduje się zaznaczony przez ciebie punkt.

Polecamy: Jak interpretować wynik na siatce centylowej?

Jakie są normy centylowe?

Norma szeroka obejmuje centyle między 97. a 3. Norma wąska znajduje się między 25. a 75. centylem. Jeżeli np. punkt wagi dziecka znajduje się na 25. centylu znaczy to, że z setki dzieci w tym wieku (i tej płci) 25 waży mniej niż twoje dziecko, a 75 – więcej.
Analogicznie – jeśli zaznaczony punkt znajduje się w pobliżu 3. centyla, to znaczy, że na 100 dzieci troje waży mniej, a 97 więcej.

Mniej ważne jest to, na którym konkretnie centylu znajduje się dziecko, co skoki w centylach: nagły spadek z określonego centyla albo wzrost. Niepokojąca może być też duża rozbieżność między centylami wagi i wzrostu (np. wzrost na 97. centylu, waga na 25. centylu). Waga i wzrost dziecka powinny znajdować się na tych samych lub sąsiednich centylach. To jego indywidualny tzw. kanał centylowy.

• skontaktuj się z pediatrą, gdy zaobserwujesz spadek, jeśli np. wzrost dziecka zawsze mieścił się między 75. a 90. centylem, a znalazł się poniżej 30. Przyczyną nagłej zmiany może być choroba, np. celiakia albo zaburzenia w wydzielaniu hormonu wzrostu.

Jak powinno przybierać niemowlę?

Każde dziecko ma własne, uwarunkowane genetycznie tempo wzrostu. Są dzieci, których waga w pierwszych miesiącach życia zwiększa się tylko o 700 g na miesiąc, ale bywają i takie, którym przybywa 1000 czy 1200.
Również wzrost dziecka nie zmienia się z dnia na dzień, a często – skokowo. To normalne, że w jednym miesiącu może wcale nie urosnąć, a w następnym nagle „podskoczy” o 2 cm.

W pierwszych dniach po porodzie noworodek traci odrobinę na wadze (nie więcej niż 10% masy urodzeniowej), ale już pod koniec pierwszego tygodnia życia jego waga powinna nie tylko wrócić do pierwotnej, lecz także zacząć systematycznie wzrastać. Stały przyrost masy to najlepszy dowód na to, że dziecko się najada (często o to boją się mamy karmiące piersią), pamiętaj jednak, że kilogramy to sprawa indywidualna.

W pierwszych trzech miesiącach życia niemowlę powinno przybierać ok. 175–210 g na tydzień. Potem przyrost masy zmniejsza się do 120–130 g na tydzień. Po pierwszym półroczu jego przyrost wagi jeszcze się zmniejsza nawet do 90-120 g na tydzień.

Maluch między 4. a 6. miesiącem powinien podwoić wagę urodzeniową, a w okolicy pierwszych urodzin ją potroić.

Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, wystarczy ważyć raz w miesiącu. Częściej – co tydzień – należy ważyć dziecko, które rzadko budzi się na karmienia, zasypia przy nich, nie potrafi efektywnie ssać. Częstą kontrolę wagi może też zalecić pediatra.

Czy są specjalne siatki centylowe dla wcześniaków?

Tak, zostały opracowane w Instytucie Matki i Dziecka (powinny być dostępne w poradniach i na oddziałach noworodkowych). Uwzględniają inne normy dla wagi, wzrostu, proporcji ciała oraz tempa rozwoju maluchów, które przyszły na świat z niską masą urodzeniową. Podobnie, jak w przypadku dzieci urodzonych o czasie, są osobne dla chłopców i dziewczynek.

Oblicz dla swojego dziecka: Siatki centylowe online