Wcześniak w domu

Hura. Wypisali go ze szpitala. Ale zamiast początkowej radości zaczynasz odczuwać strach. Nie martw się niepotrzebnie. Decyzję, czy wcześniak da sobie radę poza oddziałem noworodkowym, podjęli przecież lekarze. Do ciebie należy teraz troskliwa opieka. A my postaramy się wyjaśnić, na czym ona właściwie polega.

Jak ma wyglądać kącik wcześniaka
Przede wszystkim łóżeczko nie powinno stać w osobnym pokoju, lecz tam, gdzie śpią rodzice. Tak jest wygodniej i bezpieczniej. Kącik dla maluszka urządza się podobnie, jak dla każdego noworodka. Trzeba tylko zwrócić uwagę, by dziecku było ciepło. Gdy w mieszkaniu jest chłodno (powinno być 20–21°C), przyda się dodatkowy grzejnik lub specjalna lampa. Przed wyjściem ze szpitala zapytaj lekarza, czy maluszek powinien leżeć w „gniazdku” (tak układa się dzieci na oddziałach dla wcześniaków), czy nie ma już takiej potrzeby.

Po czym poznać, że noworodkowi jest ciepło
Najlepiej dotknąć karku. Jeśli jest ciepły – wszystko jest w porządku. Czubek nosa i rączki mogą być chłodne, ale stópki nie. Noworodek powinien być ubrany w miękkie bawełniane body, śpioszki oraz ciepły kaftanik. Na główce nie musi mieć czapki, chyba że w pokoju jest mniej niż 20°C. Dziecko można otulać ciepłą kołderką, wtedy będzie czuło się bezpiecznie.

A co z monitorem oddechu dla noworodka
U wcześniaków mogą zdarzać się bezdechy (dziecko „zapomina” oddychać), więc lepiej korzystać z monitora. Jest wiele rodzajów tych urządzeń (np. tzw. płytka umieszczana pod materacem lub aparat, mocowany przy pampersie). Mają czujnik, który sygnalizuje dźwiękiem, gdy dziecko nie oddycha 20–30 sekund. Trzeba wtedy podejść do maluszka, delikatnie go poklepać, przytulić, a oddech wróci do normy.

Na czym polega kangurowanie noworodka
Wcześniak wymaga bliskiego kontaktu z mamą, by mógł odzyskać to, co stracił w wyniku przedwczesnego porodu. Trzeba go przytulać, kłaść na klatce piersiowej skóra do skóry (to jest właśnie kangurowanie). Wtedy też słyszy uspokajające bicie serca mamy. Należy też delikatnie go kołysać, co wpływa korzystnie na zmysł równowagi, śpiewać mu, głaskać go, dotykać. Czułe gesty są dla rozwoju tak samo ważne jak odpowiedni pokarm.

Dlaczego infekcje są szczególnie groźne dla takiego noworodka
Maluch urodzony przed czasem jest pozbawiony przeciwciał, które przekazuje mama w ostatnich tygodniach ciąży. Jego układ odpornościowy jest bardzo niedojrzały. Dlatego oprócz przestrzegania higieny, przez pierwsze tygodnie trzeba chronić maleństwo przed odwiedzinami gości.

Jak nie przeziębić noworodka w kąpieli
W łazience powinno być cieplej niż w pokoju (22–25°C). Temperaturę wody mierz specjalnym termometrem (odpowiednia to ok. 37°C) lub łokciem (czujesz przyjemne ciepło). Kąpiel powinna być krótka, pięciominutowa. Po niej dziecko trzeba otulić miękkim ręcznikiem. Żadna część ciała, zwłaszcza główka, nie może zostać bez przykrycia, bo wcześniak szybko się wychładza. Delikatnie osusz malca, pupę posmaruj kremem przeciw odparzeniom, na główkę nałóż cienką bawełnianą czapeczkę (tylko na godzinę).

Czym smarować noworodka i w czym myć noworodka
Skóra maleństwa jest bardzo delikatna, cienka, a gruczoły wydzielające pot i łój nie funkcjonują jeszcze prawidłowo. Kosmetyków używaj oszczędnie. Nie natłuszczaj całego ciałka ani oliwką, ani kremem, tylko skórę pod pieluszką smaruj kremem przeciw odparzeniom. Przy przewijaniu nie pocieraj mocno skóry (nie staraj się usuwać resztek kremu). Używaj chusteczek pielęgnacyjnych lub wody. Stosuj dermokosmetyki (hipoalergiczne, bezzapachowe do kupienia w aptece, np. Balneum, Oilatum, SVR). Nie używaj mydła, do wody dodaj emolient, środek, który nie tylko myje, ale i nawilża skórę maluszka.
[CMS_PAGE_BREAK]
Jak należy karmić wcześniaka
Karm na żądanie. Ale gdy przerwa jest dłuższa niż 2–3 godziny, trzeba „przypomnieć” mu o jedzeniu (przystawić do piersi lub podać butelkę). Pokarm mamy jest idealny dla wcześniaka, dostosowuje się do jego potrzeb, zawiera więcej białka, potrzebnych mikroelementów niż mleko wytwarzane przez mamę dziecka donoszonego. Jeśli malec za mało przybiera na wadze, uzasadnione bywa dodanie do mleka mamy tzw. wzmacniaczy pokarmu. Gdy nie udało się utrzymać laktacji, dziecko powinno dostać specjalne mleko dla wcześniaków, np. Alprem, Bebilon BMF.

Co robić, jeśli noworodek leniwie ssie pierś
Skoro wysysa za mało pokarmu, trzeba częściej go karmić. Gdy przyrosty wagi są za małe – ściągać pokarm i podawać pipetką, kieliszkiem, łyżeczką. Warto robić przerwy podczas karmienia, by maleństwu odbiło się połknięte powietrze.

Czy ważyć noworodka przed i po karmieniu
Można to robić, ale wystarczy ważenie raz na tydzień. Częściej trzeba ważyć tylko przy szczególnych trudnościach (np. gdy maluszek nie chce ssać). Gdy dziecko przybiera na wadze 10–20 g na dobę, wszystko jest w porządku. Wcześniaki, które są już w domu, przybywają na wadze ok. 700–1000 g miesięcznie.

Jaką pogodę wybrać na pierwszy spacer z noworodkiem
Wybierz suchy i bezwietrzny dzień. Nie sugeruj się temperaturą powietrza, wystarczy, że będzie dodatnia. Spacer poprzedź werandowaniem: dziecko ubierz jak na dwór, ciepło przykryj, buźkę posmaruj mu kremem ochronnym i na pół godziny otwórz okno. Po tygodniu werandowania możesz wyjść na dwór na kilkanaście minut. Każdego dnia przedłużaj spacer o 10 minut, stopniowo dochodząc do dwóch godzin dziennie.

Noworodek pod kontrolą
By zapewnić swemu wcześniaczkowi jak najlepszą opiekę:
- zaraz po wyjściu ze szpitala zapisz go do wybranej przychodni. Poproś lekarza, by odwiedził maluszka w domu. Lepiej nie narażać go na kontakt z chorymi w poradni,
- umów się do okulisty, neurologa i ortopedy. Każdy wcześniak po 3. tygodniu życia powinien zostać
przez nich zbadany,
- pamiętaj o jeszcze jednym badaniu słuchu, które musi przejść każdy wcześniak,
- zanotuj telefon oddziału, na którym przebywało dziecko. W razie potrzeby bez problemu będziesz mogła porozumieć się z neonatologiem,
- bądź na bieżąco, np. przeglądaj serwis dla rodziców wcześniaków www.wczesniak.pl.

Konsultacja: dr med. Beata Pawlus, ordynator Oddziału Neonatologii w Szpitalu Ginekologiczno-Położniczym im. Świętej Rodziny w Warszawie.